Тиш юмшоқ ва қаттиқ ТЎҚималари биокимёси фанлараро ва фан ичидаги боғлиқлик


Суяк тукимасининг минерализацияси


Download 37.73 Kb.
bet10/10
Sana16.06.2023
Hajmi37.73 Kb.
#1500674
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
27 Тиш юмшо ва атти тў ималари биокимёси

Суяк тукимасининг минерализацияси.
Биринчи боскич. Остеобластлар фосфат сакловчи ва хондроитинсульфатларни шакллантирувчи коллагенни синтезлай бошлайди. Суяк коллагенни минерализация боскичи учун матрица хисобланади. Минерализация боскичининг асосий хусусияти шундаки, бунда мухит Са ва Р ионларига туйинади. Жараённинг 1чи боскичида Са ва Р суяк коллагени билан бирикади. Мураккаб липидлар бу жараённинг боришида мухим роль уйнайдилар.
Иккинчи боскич. Минерализация зонасида оксидланиш жараёнлари кучаяди. Гликоген парчаланади, керакли АТФ микдори синтезланади. Бундан ташкари остеобластларда аморф фосфат синтези учун зарур булган цитрат купаяди. Шу билан бир вактда остеобластлар лизосомаларидан фосфат билан бириккан аммонийва гидроксид ионларини шакллантирувчи ва органик компонентлар оксиллари билан хамкорликда таъсир курсатувчи нордон гидролазалар ажралади. Шундай килиб кристаллизация ядролари хосил булади. Оксил-углеводли комплекс билан богланган Са ва Р ионлари эрувчан холатга утади ва гидроксиапатит кристалларини хосил килади. Кристаллар усгани сайин протеогликан ва сувни шу даражада сикиб чикарадики, деярли сувсизланган зич тукима хосил булади. Бу жараённинг ингибитори булиб ноорганик пирофосфат хисобланади. Унинг суякда тупланиб колиши кристалларнинг усишига тускинлик килиши мумкин. Бу ходиса руй бермаслиги учун остеобластлар таркибида ишкорли фосфатаза бор. Ишкорли фосфатаза пирофосфатни 2 та фосфат колдигига парчалаб ташлайди. Минерализация жараёни бузилганда, масалан оссифицирланган миозит касаллигида гидроксиапатит кристаллари пайлар, богламлар, томирлар деворида пайдо булиши мумкин. Кальций урнига суяк тукимасига стронций, магний, темир, уран сингари бошка элементлар утиб колиши мумкин. Гидроксиапатит шаклланган кейин бундай утишлар руй бермайди. Кристаллар юзасида натрий цитрат шаклида куплаб натрий тупланиши мумкин. Суяк натрийнинг лабил депоси булиб колади ва ацидозда натрий ажралади хамда ортикча натрий овкат билан кабул килинганда эса аскинча холат юз беради. Алклозни олдини олиш учун натрий суякда деполанади. Организм усиши ва ривожланиши давомида аморф кальций фосфат микдори камаяди, чунки кальций гидроксиапатит билан богланади.


6.2 Тахлилий кисм
Вазиятли масала:

  1. Лимон ва мандаринларда аскорбин кислотасини микдри пиёз ва саримсок пиёзга нисбатан кам. Аммо цинга билан огриган беморларга цитрус буюрилганда эффекти аскорбин кислотаси ва бошка усимликлар буюрилганидан юкорирок. Буни кандай тушунтирасиз?

  2. Тиш эмали организмдаги энг мустахкам ва кон томирига эга эмас. Шу сабабдан у бир канча узига хос хусусиятларга эга. Булар нимадан иборат?

  3. Шикастланган дентинда кариес ривожланади, бу жараён давомида оксипролин, оксилизин ва гликозоамингликанлар микдори кандай узгаради?

Download 37.73 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling