Tmj guruh talabasi Rustamov Bobirjonning Metralogiya, standartlashtirish va o’zaro almashuvchanlik fanidan tayyorlagan referati Mavzu: O’zaro almashinish tushunchasi

26-20 TMJ guruh talabasi
Rustamov Bobirjonning
Metralogiya, standartlashtirish va o’zaro
almashuvchanlik fanidan tayyorlagan referati


Mavzu: O’zaro almashinish tushunchasi

Reja.
1 O’zaroalmashinish haqida tushuncha.

2 O’zaroalmashinish turlari.

3 O’tqazmalar va ularni hisoblash
Ko'p sonli yoki ko'p nusxali mahsulot ishlab chiqarishning shartlaridan biri bir xildagi detallar, uzellar, zahira qismlar va mahsulotlarni o'zaroalmashtirishga asoslangandir.


O'zaroalmashinish deb, bir nomdagi, turdagi bir-biriga bog'liq bo'lmagan holda tayyorlangan detallarni, aynan shu nom va turdagi shunday detal va h.o. bilan almashtirish amaliga aytiladi. Masalan, istalgan elektr chirog'ini patronga o’rnatiladi va ishdan chiqqan chiroqni almashtirsa yoki istalgan bir o'lchamdagi gayka mos shunday o'lchamdagi boltga buralsa, o'zaroalmashinish bo’ladi va bu qulay hamda foydalidir.
Agar almashinish vaqtida ba'zi bir o'lchamlarni o'zgartirilmay detal almashtirilsa bu faoliyat to'Iiq bajarildi deyiladi. Aks halot esa to'liqmas hisoblanadi. O zaroalmashinishning asosiy shartlaridan biri uni detallarini yuqori aniqlikda tayy­orlash sanaladi.
O’zaroalmashinish tashqi yoki ichki bo'Iishi mumkin. Mashina mexanizm-larining tashqi detallarini almashtirish – tashqi o'zaroalmashinishga, qismlar – ichki detallarini almashtirish esa ichki o'zaroalmashinishga kiradi. Masalan, tebranish podshipniklari mashinalar qismlariga o'xshab to'Iiq tashqi o zaroalmashinishga misol (bir tipdagi podshipniklarnig tashqi va tchki halqalari) bo'la olishi mumkin. Albatta o'z navbatida podshipniklar idetallari yig'ishdan oldin sortlarga ajratiladi va keyin yig'uv to'Iiq amalga oshiriladi. Ammo har xil tipdagi podshipniklar o'zaroalmashina olmaydilar. Dernak ichki O'zaroalmashinish to'Iiq bo'lmaydi bu hollarda (bu materiallar 2 – ilovada keltirilqan 1 — : — 8 jadvallardagi ma'lumotlar bilan to’ldirilgan.
Ichki o'zaroalmashinish tayyor mahsulot ichidagi qismlargagina taaluqlidir. Masalan. Yana o’sha podshipnikni olib qarasak, uning tebranish qismi va halqasinigina almashtirish mumkinligini ko'ra olamiz.