Tо‘G‘on balandligini aniqlash

2. TО‘G‘ON BALANDLIGINI ANIQLASH

Tо‘g‘on balandligi uning ustidan suv oqib о‘tmaslik sharti bilan belgilanadi. Buning uchun avvalambor, tо‘g‘on tepasidagi yer belgisini aniqlash zarur.

Tо‘g‘on tepasidagi yer belgisini aniqlash suv omboridagi hisobiy sath 1-5 % gacha ta’minlanganda, maksimal dimlash sathiga va shamolning maksimal tezligiga mos kelishi bilan ta’minlanishi, bu miqdor I-II sinf inshootlar uchun -20%, III-sinf -30% va IV- sinf inshootlar uchun -50% qabul qilingan sharoitlarda amalga oshiriladi.
MDS va NDS о‘rtasidagi farqlar (< 1.0 m) bо‘lgan hollarda tо‘g‘on tepasidagi yer belgisini tekshirish suv omboridagi normal suv sathi ▼NDS bо‘yicha va bunda shamolning maksimal tezligi I-II sinf inshootlar uchun 2%, III-sinf – 3% va IV- sinf inshootlar uchun – 5 % ta’minlanganlik holati hisobga olingan sharoitlarda bajariladi.
Tо‘g‘on tepasi belgisini aniqlash
Suv ombori hisobiy statik sathdan tо‘g‘on tepasigacha bо‘lgan masofa quyidagi formuladan aniqlanadi (1.4 - rasm):
=0,016+5,6+0,5=5,57 m ( 2.1 )
bunda, — tо‘g‘on oldida shamol ta’sirida suv sathining kо‘tarilishi, m; — tо‘lqinining qiyalikka urilib chiqish balandligi, m; — tо‘g‘on balandligi bо‘yicha zaxira, m.
Yuqoridagi (2.1) formula bо‘yicha hisoblar ikkita hisobiy holatlar uchun olib boriladi:
1) NDS yer belgisidagi suv sathi va undan yuqori (asosiy yuklar birikmasi va ta’sirlari);
2) MDS yer belgisidagi, eng maksimal suv sarfini о‘tkazishni tekshirib kо‘rish (muhim yuklar birikmasi va ta’sirlari).
Shamol ta’sirida suv sathining kо‘tarilish balandligi quyidagi formuladan hisoblanadi:
(2.2)
Bunda - shamol tezligiga bog‘liq koeffitsiyent; – suv sathidan 10 m balandlikdagi shamolning hisobiy tezligi, m/s; - shamol tо‘lqinining haydalish uzunligi, m; – selxona yoki selsuvomboridagi suvning hisobiy chuqurligi, m; – erkin tushish tezlanishi, m/s²; – suv ombori bо‘ylama о‘qi bilan shamol yо‘nalishi orasidagi burchak, grad.
2.1 – jadval
Shamol tezligi va K_v qiymatlari

, m/s	20	30	40	50
	2,1·10^-6	3·10^-6	3,9·10^-6	4,8·10^-6

Shamol tо‘lqinining qiyalikka urilib chiqish balandligini 1% li ehtimollik bо‘yicha kо‘tarilishi quyidagi formuladan aniq lanadi:
(2.3)