Тоҳир Маликов

Vujudga kelish joyiga qarab XYuSlarning moliyaviy bar-
qarorligiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar quyidagi ikki guruhga bo‘linadi: 

ichki; 

---

244 

tashqi. 
Natijasining muhimligiga ko‘ra moliyaviy barqarorlikka o‘z ta’-
sirini ko‘rsatuvchi omillar quyidagi ikki guruhdan tashkil topadi: 

asosiy omillar; 

ikkinchi darajali ahamiyatga ega bo‘lgan omillar. 
Tarkibiy tuzilmasi bo‘yicha XYuSlarning moliyaviy barqa-
rorligiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar quyidagi ikki guruhdagi omillardan 
tarkib topadi: 

oddiy; 

murakkab. 
Harakat etish davriga muvofiq moliyaviy barqarorlikka o‘z 
ta’sirini ko‘rsatuvchi omillarni quyidagi ikki guruhga ajratish mumkin: 

doimiy; 

vaqtinchalik. 
Yuqoridagilarning orasida eng muhimi omillarning tashqi va ichki 
guruhi hisoblanib, u omillarning namoyon bo‘lishiga, miqdoriy va sifat 
mazmuniga u yoki bu darajada XYuSning bevosita ta’sir ko‘rsatish 
imkoniyatini aniq aniqlab beradi. 
XYuSlarning moliyaviy barqarorligiga o‘z ta’sirini ko‘rsatuvchi 
asosiy ichki omillarga quyidagilar kiradi: 

moliyaviy resurslarning tarkibi va tarkibiy tuzilmasi, ularni 
boshqarishning taktikasi va strategiyasi; 

XYuS mol-mulkining tarkibi va tarkibiy tuzilmasi; 

ishlab chiqarish chiqimlarining tarkibi va tarkibiy tuzilmasi, 
ularni qisqartirish imkoniyatlari; 

ishlab chiqariladigan mahsulotning to‘lovga layoqatli bozor 
talabiga muvofiqligi; 

XYuSning qaysi tarmoqqa mansubligi va boshqalar. 
Bu omillarning ta’sirini baholash menejerlarning kasbiy ma-
horatiga, ularning kompetentligiga, ichki va tashqi muhitdagi o‘zga-
rishlar va o‘zaro bog‘liqlikni hisobga olish qobiliyatiga ko‘p jihatdan 
bog‘liq. 
Moliyaviy barqarorlikka ta’sir etuvchi tashqi omillarga quyidagi-
larni kiritish mumkin: 

xo‘jalik yuritishning iqtisodiy sharoitlari ta’siri; 

davlatning soliq va kredit siyosati; 

---

245 

iste’molchilarning to‘lovga layoqatli talabi va daromadlarining 
darajasi; 

jamiyatda texnika taraqqiyoti, texnika va texnologiyalarning 
umumiy darajasi; 

tashqi iqtisodiy aloqalarning darajasi; 

XYuS faoliyati ustidan nazorat bo‘yicha qonunchilik aktlari; 

va boshqalar. 
XYuSning moliyaviy barqarorligiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarga 
bog‘liq ravishda u quyidagilarga bo‘linishi mumkin: 

ichki barqarorlik; 

tashqi barqarorlik; 

umumiy barqarorlik.