Tolali materiallar va qog’oz kimyoviy texnologiyasi va dizayni kafedrasi udk 541. 64+53

4



vazifa. Ksantogenat sellyuloza va viskoza hosil qilish 

Reaktiv  va  asboblar:  toza  sellyuloza  (16  g),  natriy  gidroksidning  17,5  %  li 

eritmasi  (278  ml),  uglerod  sulfid  (15  ml),  natriy  sulfatning  4  %  li  eritmasi  (12  ml), 

500 ml sig’imli keng og’izli va zich yopiladigan shisha idish (1dona), 500 ml sig’imli 

polietilen idish (1 dona), qisqich (2 dona). 

---

 

30 

Shisha  idishga  natriy  gidroksidning  17,5%  li  eritmasidan  278  ml  va  16  g 

sellyuloza  solinib,  20

0

C  da  20  minut  saqlanadi.  So’ngra  sellyuloza  Byuxner 

voronkasiga  solinib,  160  g  qolguncha  filtrlanadi.  Hosil  bo’lgan  ishqoriy  sellyuloza 

ikkita  qisqich  bilan  titib  maydalanadi  va  500  ml  sig’imli  polietilen  idishga  solinadi. 

Idish chayqatib turilib, unga 15 ml uglerod sulfid 120 minut davomida quyiladi. 

Natijada  sellyulozaning  qizg’ish



sariq  rangli  ksantogenat  efiri  hosil  bo’ladi. 

Ksantogenat efirdan suniy ipak yoki sellofan olinadigan viskoza tayyorlash mumkin. 

Buning  uchun  sellyuloza  ksantogenati  solingan  polietilen  idishga  natriy 

gidroksidning 4 % li eritmasidan 60 ml va natriy sulfatning 10 % li eritmasidan 12 ml 

quyiladi. Natijada juda qovushqoq eritma  



 viskoza hosil bo’ladi. 

1–topshiriq. Sellyuloza ksantogenatining hosil bo’lish reaktsiyasini tenglamasi 

yozilsin.