To’lov balansini qisqa va uzoq muddatli tartibga solish usullari. Markaziy bankning rasmiy valyuta zaxiralari

3. To'lov balansini tartibga solish tushunchalari va modellari.
To'lov balansi nazariyasining asosiy maqsadi tashqi to'lovlarni tartibga solish usullarini ishlab chiqishdir.
To'lov balansini avtomatik ravishda o'z-o'zini tartibga solish nazariyasi 1930 yillargacha deyarli 200 yil davomida hukmronlik qildi . Ushbu nazariyaga ko'ra passiv to'lov balansi bilan, masalan, A mamlakati B mamlakatiga nisbatan, B dagi oltinning chiqib ketishi natijasida muomaladagi oltin pullar miqdori kamayib, A dagi narxlar pasaydi, bu esa A mamlakat tovarlarining raqobatbardoshligini oshirishga, ularning eksportini oshirishga va shu orqali mamlakatning xalqaro hisob-kitoblari balansini faollashtirishga yordam berdi. Shu bilan birga, B mamlakatining faol to’lov balansini tenglashtirishning teskari jarayoni sodir bo’ldi.Mamlakatga oltinning kirib kelishi muomaladagi pul massasini ko’paytirdi, bu esa narxlarning oshishiga olib keldi va import qilinadigan arzon tovarlarning importini rag’batlantirdi. . Oltinning o'z-o'zidan harakatlanishi va narxlarning o'zgarishi natijasida faol to'lov balansi passiv bo'ldi.
To'lov balansini tartibga solishning Keyns nazariyalari . Keyns to'lov balansini davlat tomonidan tartibga solish bilan muvozanatlashni tavsiya qildi. Keynschilar to'lovlarning surunkali nomutanosibligi kabi tushunchani kiritdilar, ularning fikricha, bozor kuchlarining erkin o'yinlari orqali avtomatik ravishda tuzatib bo'lmaydi, balki turli usullar bilan faol davlat tomonidan tartibga solishni talab qiladi.
Ichki va tashqi muvozanat nazariyasi R. Xarrod , T. Scitovskiy , R. Mandel va boshqalar tomonidan ishlab chiqilgan.Ichki muvozanat deganda, to'liq bandlik barqaror narxlar bilan birlashganda iqtisodiyotning shunday holati tushuniladi, tashqi muvozanat barqaror uzoq muddatli hisoblanadi. Ushbu kontseptsiya tarafdorlari bir qator hollarda ekonometrik modellardan foydalangan holda ushbu muvozanatga erishish usullarini ishlab chiqishga harakat qildilar.
Test savollari
1. To'lov balansidagi kapital hisobvarag'i nimani o'z ichiga olmaydi?
a) to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalar
b) + faktor daromadlari (kapitalga foizlar va ishchilarning ish haqi
C)chegara)
D) portfel investitsiyalari
e) kreditlar, kreditlar va kreditlar

2. Joriy hisobvaraqning salbiy qoldig'i va mamlakatga kapitalning nol oqimi bilan oltin-valyuta zaxiralari bilan nima sodir bo'ladi?

a) + kamayadi
b) o'sadi
C) o'zgarmaydi

3. Ceteris paribus bilan toza eksport bilan nima sodir bo'ladi?

a) + agar milliy valyutaning devalvatsiya darajasi inflyatsiya darajasidan yuqori bo'lsa, ko'tariladi
b) agar milliy valyutaning devalvatsiya darajasi ortda qolsa, u ko'tariladi
v) inflyatsiya darajasi
D) valyuta kursi va inflyatsiyaning o'zgarishiga bog'liq emas

4. Nima uchun valyu 100% ochiq iqtisodiyotda belgilangan valyuta kursi bilan devalvatsiya qilinadi?

a) narxlarning 100 ga oshishi%
b) + yakuniy va oraliq tovarlarni iste'mol qilishda import ulushiga qarab qiymatdagi narxlarning oshishiga
C) narxlarni pasaytirish
D) eksportning pasayishi
5. Zaxira aktivlarining o'zgarishini aniqlang:
Estoniyaga tovarlar va xizmatlar importi 320, Estoniyadan tovarlar va xizmatlar eksporti 200 ni tashkil etdi. Estoniyaga chet elliklarning to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalari 130.
a) 10 millionga o'sish
b) 10 millionga pasayish
C) + 250 million o'sish.
D) 250 millionga pasayish
6. Noto'g'ri gapni tanlang:
a) savdo balansi to 'lov balansining joriy hisobvarag' ining tarkibiy qismi hisoblanadi
b) chet elliklarga kreditlar berish kapital harakati va moliyaviy operatsiyalar hisobvarag'ida aks ettiriladi
C) + zaxira aktivlarining ko'payishi to'lov balansida ortiqcha belgisi bilan aks ettiriladi
D) mamlakat to'lov balansining umumiy qoldig'i, shu jumladan zaxira aktivlaridagi o'zgarishlar har doim nolga teng;
e) agar rasmiy zaxiralar o'zgarmasa, joriy operatsiyalar hisobvarag'i va kapital harakati va moliyaviy operatsiyalar hisobvarag'i bir-birini qoplaydi.

7. Rivojlanayotgan mamlakatlarda savdo siyosati vositalaridan qanday maqsadlarda foydalanilmaydi?

a) sanoatning jadal rivojlanishi
b) import o'rnini bosish siyosatini amalga oshirish
C) + iqtisodiy o'sish sur'atlarining pasayishi
D) eksportga yo'naltirilgan tarmoqlarni qo'llab-quvvatlash

8. Rivojlangan mamlakatlar tomonidan sanoat siyosatini amalga oshirishda hisobga olinmaydigan dalillar:

a) yuqori qo'shilgan qiymatli tarmoqlarni rag'batlantirish
b) kelajakda o'sish potentsialiga ega bo'lgan sohalarni rag'batlantirish
v) muayyan tarmoqlar faoliyatidan tashqi imtiyozlardan foydalanish.
D) bozor kamchiliklarini bartaraf etish
e) + dualizm muammosini engish

9. AQSh sanoat siyosati qaysi sohalarga qaratilgan?

a) maishiy elektronika va farmatsevtika
b) + aviatsiya va qishloq xo'jaligi
v) bank va sug'urta xizmatlari
D) boshqa tarmoqlar
10. Sotib olish qobiliyati pariteti nazariyasiga ko'ra muvozanat kursi bilan nima sodir bo'lishi kerak?
a) + ikkala mamlakatda iste'mol savatlari narxini muvozanatlash
b) chet el valyutasining talab va taklifi bilan belgilanadi
C) to'lov balansining muvozanatini saqlash


XULOSA
Toʼlov balansini tartibga solish boʼyicha nazariya va yondashuvlarning aynan birini reallikka toʼliq mos keladi va uning qoidalaridan toʼlov balansini tartibga solishda amaliy foydalanish mumkin, deb hisoblash qiyin. Chunki, elastik yondashuv qoidalari oʼlaroq, devalьvatsiyaning joriy hisobvaraq balansi holatini yaxshilash vositasi sifatida foydalanish amaliyoti mavjud. Biroq, devalьvatsiyadan muntazam ravishda foydalanish doimo ham kutilgan natijani beravermaydi. Bu oʼrinda kapitallar harakatiga devalьvatsiyaning taʼsirini ham hisobga olish kerak. Kapitallar harakati erkin boʼlmagan sharoitda ayniqsa valyuta kursi dinamikasi va kapitallar oqimi oʼrtasida yetarlicha bogʼliqlik kuzatilmasligi mumkin.
Bundan tashqari, keynscha yondashuv va absorbtsiya kontseptsiyasiga koʼra, toʼlov balansini tartibga solishda davlatning aralashuvi muhim hisoblanadi.
Inflyatsion targetirlash rejimiga oʼtish sharoitida mamlakatdagi narxlar darajasiga valyuta kursi taʼsirini baholab borish zarur. Binobarin valyuta kanalining taʼsiri yuqori boʼlgan sharoitlarda valyuta kursi shakllanishi jarayoniga Markaziy bankning aralashuviga zarurat tugʼiladi. Bu holatda valyuta interventsiyasini amalga oshirish natijasida milliy pul massasida yuzaga kelgan oʼzgarish pul-kredit siyosati maqsadlariga zid kelgan taqdirda uni “tozalash” choralari koʼrilishi kerak. Bu maqsadda Markaziy bankning pul bozori likvidliligiga taʼsir etish uchun rivojlangan instrumentlarga ega boʼlishi muhim sanaladi.
Toʼlov balansiga nisbatan monetar yondashuvda pul bosh rolь oʼynashini hisobga oladigan boʼlsak, raqamli xususiy pullarning vujudga kelishi va uning taʼsiri Markaziy banklar uchun pul-kredit siyosati strategiyasini ishlab chiqish, pulga boʼlgan talabni baholash va prognozlashda hisobga olinishi zarur.