Томорқа ва ер эгалари учун куён боқиш бўйича ўҚув-услубий қЎлланма

Инвазион касалликлари. Кокцидиоз. Инвазион касалликлар орасида 
куги кокцидиози энг кенг тақалган хавфли касалликдир. Бу касаллик билан 
3-4 ойли қуёнчалар касалланади. Касалликни кўзғатувчиси паразитлик 
билан ичак ва жигарда ҳаёт кечирувчи кокцидиядир. 
Касаллик билан қуёнлар йилнииг турли фаслларида оғриши мумкин. 
Касаллик эса сув ва ооциста тухуми билан зарарланган озиқ орқали юқади. 
Кокцидиоз касаллиги қуёнлардн турли хил кўринишда юз бериши 
мумкин. Кокцидия билан қуён ичаги касалланганда ичи кетади ва 

---

42 
қуённинг аҳволи кундан-кунга оғирлашади. Кейинчалик у қуён ахлатида 
пайдо бўлади. Яхши овқатланмайди, озиб кетади, ёш қуёнчалар ўсмай 
қўяди. Юнги ҳурпаяди, қорни катталашиб, осилиб қолади, тана ҳарорати 
кўтарилади, 15-20 кундан кейин қуён ўлади. Касаллик оқибатида 
қуёнларнинг кўпи ўлади. Масалан, касаллик билан оғриган қуёнларнинг 
90% ўлим билан тугаган. 
Жигар кокцидиози узоқ вақт давом этади (30-50 кун). Клиник 
кўриниши жиҳатидан, у ичак кокцидиозига ўхшаб кетади, бироқ фарқи 
шундаки, касаллик белгиси камроқ ифодаланган. 
Кокцидиоз касаллигига қарши хилма-хил дорилар ишлатилади. 
Фуразолидон препарати озиқ билан 20 25 мг (ҳар килограмм массасига) 
ҳисобида қуёнга эрталаб ва кечқурун 6-8 кун давомида бериб борилади. 
Лекин бу дори касалликни бутунлай тузатиб юбормайди. 
Профилактика мақсадида йоднинг 0,01% ли суюлтирилган эритмаси ҳам 
ишлатилади. Ана шу эритма билан бўғоз қуёнлар ва янги туғилган 
қуёнчалар даволанади. Эритмани хўжаликда қуйидагича тайёрлаш 
мумкин: 10 мл 10% ли йоднинг эритмаси 10 л сувга ёки 20 мл 5% ли йод 
эритмаси 10 л сувга аралаштирилади ва қуёнларга берилади. Қуёнларнинг 
кокцидиоз касаллиги билан касалланмаслиги учун ҳар куни уларнинг 
катакларини, озиқ солинадиган жойлар тозалаб турилиши ва ҳар 10 кунда 
бир марта дезинфекция қилиниши керак. 
Касал қуёнлар ажратилиб алоҳида жойларда боқилади. Кокцидияларга 
юқори самара билан таъсир қиладиган модда натрий ишқорининг (NаОН) 
2% ли кайноқ эритмасидир. Бундан ташқари, қуён катакларининг 
металлдан қилинган қисмларини кавшарловчи асбоб алангаси билан 
қиздириб, дезинфекция қилиниши керак бўлади.