Topografik xaritalar va ularning shartli belgilari

Biz avval barcha topografik va obzor -topografik kartalar Gaussning kundalang silindrik proerktsiyasida tuziladi dergan edik. Agar bunda xar bir 6° li zonani bir varak kogozda tasvirlamokchi bulsak, bu kogozning kattaligi bir nercha mertr buladi.

Biz avval barcha topografik va obzor -topografik kartalar Gaussning kundalang silindrik proerktsiyasida tuziladi dergan edik. Agar bunda xar bir 6° li zonani bir varak kogozda tasvirlamokchi bulsak, bu kogozning kattaligi bir nercha mertr buladi.

M: Agar 6° zonani 1:100.000 masshtabda kursatilmokchi bulsa, buning uchun uzunligi 200 m, eni salkam 6,6 mertrli kogoz kerrak. Shu sababli topografik kartada tasvirlanadigan territoriya ma'lum kattalikdagi kismlarga

bulinadi va ularning xar biri aloxida varak kogoz (list)da tasvirlanadi. Xar bir varak topografik yoki obzortopografik karta merridian va parallerl chiziklar bilan chergaralanadi va trapertsiya shakliga ega buladi.

Topografik kartalarni varaklarga bulish va bu varaklarni berlgilash sistermasiga nomernklatura deryiladi.

Topografik kartalarning nomernklaturasi 1:1.000.000 masshtabdagi xalkaro kartaning nomernklaturasiga asoslangan. Xalkaro nomernklatura sistermasi 1909 yilda London va 1913 yilda Parij shaxrida utkazilgan xalkaro gerografik kongrersslarda kabul kilingan. Bu sistermaga kura 1: 1.000.000 masshtabli karta varagining

kattaligi merridian buyicha 4°va parallerl buyicha 6°ga terng.Bu kartaning xar bir varagiga nom berrish uchun

err shari katorlarga va kolonnalarga bulinadi. Ekvatorga parallerl kilib xar 4°dan kutblarga tomon parallerllar utkazib -katorlar, 180°merridiandan boshlab xar 6° dan merridianlar utkazilib esa - kolonnalar xosil kilinadi.

Katorlar ekvatordan kutblarga tomon latin alfavitining bosh xarflari (A dan Z gacha bulgan xarflar) bilan, kolonnlar esa 180°li merridiandan boshlab arab rakamlari bilan (G dan 60 gacha) berlgilanadi.

2). Shunday kilib 1: 1000.000 masshtabli karta xar bir varagining nrmernklaturasi - katorni berlgilovchi xarf va kolonna nomerrini kursatuvchi rakamdan iborat buladi.