Topshiriqlar: “Klasterˮ metodi

Matematik diktant

1. 
   Variant
   

1. 
   Masala.
   

Bir qop unning massasi 50 kg. Tushgacha 4 qop, tushdan keyin 6 qop un sotildi. Bir kunda jami qancha kilogramm un sotilgan?

2. 
   Hisoblang. 890 -(430+270)(420+580) : 1000
   
3. 
   Taqqoslang. 34000 * 100 x 340
   
4. 
   To‘g‘ri to‘rtburchakning bo‘yi 4 sm. Eni bo‘yidan 2 marta uzun. To‘g‘ri to‘rtburchakning perimetrini toping.
   

2. 
   Variant
   

1.Masala.
Dehqon bir kunda bir qopi 30 kgdan 4 qop sabzi va bir qop 45 poliz ekinlarini sotgan?

2. 
   Hisoblang. 710 - (190 + 330)(985 - 900) x 100
   
3. 
   Taqqoslang. 76000 * 10 x 76
   
4. 
   To‘g‘ri to‘rtburchakning eni 9 sm. Bo‘yi endian 3 marta qisqa. To‘g‘ri to‘rtburchakning perimetrini toping.
   

3. 
   Matematik diktant
   
4. 
   Nazorat ishi.
   

1-variant

1. 
   Masala.
   

Do‘konda 60 kg shokoladga qaraganda 3 marta kam xolva qand, shokolad va xolva qand birgalikda qancha bo‘lsa, undan 2 marta ko‘p pista keltirildi. Do‘konda hammasi bo‘lib qancha yer yang‘oq keltirilgan?

2. 
   Amallarni bajaring. ( 236 + 398 + 102) : 4 – 79
   
3. 
   Qoldiqli bo‘lishni barajing va tekshiring. 544 : 5
   
4. 
   Santimetrlarda ifodalang. 4 m, 600 mm, 2 m 15 sm
   
5. 
   Kilogrammlarda ifodalang. 8 sr, 7 t, 6 sr 15 kg.
   

2-Variant

1. 
   Masala.
   

Sotuvchi 40 m chit, chitdan 2 marta kam choyi, chit va choyi qancha bo‘lsa, undan 2 marta ko‘p atlas sotdi. Sotuvchi qancha metr atlas sotgan?

2. 
   Amallarni bajaring. 2 x ( 197+ 186 + 114 ) – 895
   
3. 
   Qoldiqli bo’lishni barajing va tekshiring. 385 : 6
   
4. 
   Santimetrlarda ifodalang. 5 m, 300 mm, 1 m 45 sm
   
5. 
   Kilogrammlarda ifodalang. 4 sr, 7 t, 3 sr 20 kg
   

1.
Boshlang’ich matematika kursida sonlarni nomerlashni o’rganish quyidagi konsentlar bo’yicha amalga oshiriladi. “O’nlik”, “Yuzlik”, “Minglik”, “Ko’p xonali sonlar”. Bu asosiy mavzularni bir necha marta takrorlash bilan birga o’quvchilarning bilim va ko’nikmalarini takomillashtirishga imkon beradi.

Konsentrlar o’rtasidagi izchillik har bir yangi konsentrda sonlarni nomerlashni o’rganishda o’quvchilarning mustaqilligini oshiradi.
Sonlarni o’qish va yozishning asosida “son”, “raqam”, “xona”, “sinf” kabi tushunchalarni o’zlashtirish yotadi.
Son tushunchasini shakllashtirishning asosida maktabda narsalarning sanog’i yotadi. Sanoq miqdorini aniqlash uchun xizmat qiladi. Son sanash natijasi hisoblanadi, ya’ni sanashda oxirgi aytilgan son berilgan narsalar yig’indisining miqdorini aniqlaydi (miqdor-son). Sanash amali asosida berilgan aniq tartibdagi narsalar yig’indisi va soni orasida o’zaro bir qiymatli moslik o’rnatish yotadi. Shuning uchun sanashda aytilgan son berilgan narsalar miqdori bilan atashdagi tartibini ham bildiradi (tartib son). Bundan tashqari turli to’plamlar elementlari orasida o’zaro bir qiymatli moslik o’rnatish jarayonida son ekvivalent to’plamlar sinfining umumiy tasnifi sifatida o’quvchilar ongida singdiriladi. “Katta”, “kichik”, “shuncha” savollariga javoblar-sanash yordamida yoki narsalar orasida o’zaro bir qiymatli moslik o’rnatish orqali aniqlanishi mumkin.
Son kattalikrni o’lchash bilan uzviy bog’liq holda o’rganiladi.
Natural qatordagi sonlarning hosil bo’lish prinsipi sanash bilan uzviy bog’liq holda ko’rgazmali materialda ko’rsatib o'zlashtirish “Nomerlash” mavzusining asosiy masalasi hisoblanadi.
Raqam tushunchasi sonlarni yozish uchun ishlatiladigan belgi sifatida “O’nlik” konsentrida kiritiladi va boshqa konsentrlarda ham sonlarni yozishda qo’llaniladi.
“Xona” tushunchasi “Yuzlik” konsentrida kiritiladi va keyingi konsentrlarda qo’llanishi davom ettiriladi. Ko’p xonali sonlarni nomerlashda o’quvchilar “sinf” tushunchasi bilan tanishadilar.
Son, xona, sinf tushunchalari turli xil narsalar to’plamlari bilan ishlash jarayonida shakllantiriladi. Ko’rgazmali qo’llanmalar sifatida turli narsalar, geometrik shakllar modellari, cho’plar, cho’tlar, jadvallar, abakdan foydalaniladi. Undan tashqari og’zaki va yozma nomerlash prinsiplari o’zlashtiriladi.

2.
Diktantlar, ularning ba'zilari nazariy savollar, ba'zilari esa tegishli mavzu bo'yicha katta eslatmalarni talab qilmaydigan oddiy amaliy topshiriqlar;

deyarli og'zaki bajariladigan darslik topshiriqlariga o'xshash, to'liq amaliy topshiriqlardan iborat diktantlar, faqat javobni yozish kerak;
Matematik diktantlardan foydalanish o'qituvchi oldida turgan barcha muammolarni hal etmaydi, lekin uning ishida katta yordam beradi. Yangi materialni o'rganishga kirishishdan oldin o'qituvchi o'quvchilar oldingi bilimlarni o'zlashtirganligiga ishonch hosil qilishi kerak. Darsda butun sinfni so'rash haqiqatga to'g'ri kelmaydi. Agar siz doskada bir nechta talabalarni so'roq qilsangiz, qolganlari javoblarni diqqat bilan tinglashadi. Diktant yordamida siz butun sinfda ilgari o'rganilgan materialni o'zlashtirish darajasini bilib olishingiz mumkin. Diktantlar yangi material kiritilgandan so'ng darhol qo'llanilishi mumkin, shunda o'quvchilar uni yaxshiroq tushunishlari mumkin. Bilimlarni umumlashtirish va tizimlashtirish darslarida diktantlardan unumli foydalanish mumkin. Bundan tashqari, bir xil materialni ko'p marta talaffuz qilish hatto "zaif"larga ham matematikadan kerakli minimal tarkibni o'rganish imkonini beradi.