Tortkol-Ellikqala shevasida. YusupovaG

2.1.3. So‘z turkumlariga oid arabiy so‘zlar 

 

Dəvlət-mol,  mulk,  boylik,  omad  ma’nolariga  ega.  ad.  orf.  hokimiyat, 

davlat:dəvlətlinң  balasi’  von  bəshinda  bash  bolar,  biydəvlətң  balasi’  yigirmə 

bəshinda  yashvolar  diyən.  Yaңabaydiң  balasы  di’m  bir  uoqi’mi’shli’  aqi’lli’  bala 

chi’qdi’. 

Xaradjat-ovqat  uchun  bozordan  sotib  olingan  yegulik  narsalar-ad.  orf.  xarj-

sarflanadigan pul. 

Mu’:əllim:mug‘əllim-ad.  orf.  muallim:  mug‘allim  mənnən  dapshi’rmani’ 

soramadi’. 

Xala-ad.  orf.  xolla,  ayvan-ad.  orf.  ayvon,  xalva-ad.orf.  xolva,  sədəp-ad.  orf. 

tugma:sadaping du’ri hazi’r di’m kөp biri-birinan yaxshi’. 

Taxi’ya-ad. orf. do‘ppi: Tashkən taxыya yaman qi’:zlara yarashadi’. 

Arja--ad.  orf.  sandiq:  qi:z  yaq  uүvətinə  buri’nda  kөrpə  sap  ardja, 

aparato‘g‘i’nədi,  hazi’r  garintur  degən  chi’qip  qap  getti.  Yuqorida  qayd  qilingan 

so‘zlar  o‘rganilayotgan  shevalarda  fonetik  o‘zgarishlardan,  semantik  farqlardan 

qat’iy  nazar  hozirgi  kunda  o‘z  so‘zidek  ishlatiladi.  Shuning  uchun  bu  so‘zlarga 

izoh berish ham nazariy, ham amaliy ahamiyat kasb etadi. 

---

 

23 

Bu  jihatdan  akad.  Sh.Shoabduraxmonovning  «Arabcha  so‘zlar  shevalarning 

lug‘at  fondiga  kirib  juda  mustahkam  o‘rnashib  ketgan    va  tamoman  o‘zbek 

so‘zlaridek ishlatilaveradi», - degan fikri juda o‘rinlidir

11

. 

Arab tilidan o‘zlashgan so‘zlarni sheva vakillari  nutqida turli sohalar bo‘yicha 

uchratish mumkin: