Тошкент – 2021й. Режа: Корреляцион-регрессион таҳлилнинг пайдо бўлиши ва моҳияти

4.2. Парабола кўринишидаги регрессия тенгламаси.

• Иккинчи тартибли параболани омил белги қийматларининг маълум бир оралиқда қаралаётган ўзгарувчининг боғланиш хусусиятини ўзгаришига, яъни тўғри боғланишни тескари боғланишга, тескари боғланишни тўғри боғланишга олиб келадиган ҳолатларда қўллаш мақсадга мувофиқ.

• Бундай ҳолатларда омил белгининг натижавий белгини экстремум (максимал ёки минимал) қийматга эриштирувчи қиймати аниқланади.
• Бунинг учун иккинчи даражали параболанинг ҳосиласи нолга тенглаштирилади.

• Агар берилган маълуматлар боғланиш йўналишини ўзгаришини таъминлай олмаса, у ҳолда иккинчи тартибли парабола параметрларининг маъносини тушиниш қийин бўлади. Бундай ҳолатда боғланиш шакли бошқа чизиқсиз модель билан алмаштирилади.

Парабола кўринишидаги регрессия тенгламасининг умумий кўриниши қуйидагича:

• Парабола кўринишидаги регрессия тенгламасининг умумий кўриниши қуйидагича:

Парабола кўринишидаги регрес-сия тенгламасининг параметрлари-ни ҳам энг кичик квадратлар усули билан аниқлаб қуйидаги кўринишга келтирамиз:

• Парабола кўринишидаги регрес-сия тенгламасининг параметрлари-ни ҳам энг кичик квадратлар усули билан аниқлаб қуйидаги кўринишга келтирамиз:

2-Мисол. Ялпи ички маҳсулот (ЯИМ)нинг ўсиш суръатлари ва асосий капиталга киритилган инвестицияларнинг ўсиш суръатлари орасидаги боғлиқликни ифодалайдиган регрессия тенгламасини тузинг.

• 2-Мисол. Ялпи ички маҳсулот (ЯИМ)нинг ўсиш суръатлари ва асосий капиталга киритилган инвестицияларнинг ўсиш суръатлари орасидаги боғлиқликни ифодалайдиган регрессия тенгламасини тузинг.

Йиллар	ЯИМнинг ўсиш суръатлари, %	Асосий капиталга киритилган инвестицияларнинг ўсиш суръатлари, %
	Y	X
2010	104,9	104,2
2011	105,8	105,6
2012	106,2	106,6
2013	107,1	109,3
2014	108,0	112,8
2015	107,2	116,4
2016	106,4	119,1
2017	105,8	124,4
2018	105,1	129,9