Тошкент-2021 3 Май 2021 3-қисм Тошкент май 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Foydalanilgan adabiyotlar. 
1. Tolipov O‘.Q., Usmonboyeva M. Pedagogik texnologiyalarning tatbiqiy asoslari. – T.: 
2006
2. Sa’diyev A. Fuzailova G. Xasanova M. Tarix o‘qitish metodikasi. – T. 2008
3. 

---

27
Май 2021 3-қисм
Тошкент
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ КОНСТИТУЦИЯСИДА ДЕМОКРАТИК 
ПРИНЦИПЛАР УСТУВОРЛИГИ 
Жўрабоев Н.Ю.
Тошкент давлат транспорт 
университети доценти
Мамаражабов Л.
Тошкент давлат транспорт 
университети III курс талабаси
Аннотация: Мақолада Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг қабул қилиниши, 
аҳамияти ва унда демократик принципларнинг қўлланилганлиги тегишли моддалар асосида 
ёритиб берилган.
Калит сўзлар: Конституция, демократик принциплар, демократик давлат, фуқаролик 
жамияти, ҳуқуқий кафолатлар, Ҳаракатлар стратегияси.
Бундан 28 йил муқаддам ўзбек халқининг мустақиллик даври тарихида ғоят муҳим 
сиёсий воқеа юз берган эди. Ўшанда 1992 йил 8 - декабрда ўн иккинчи чақириқ Ўзбекистон 
Республикаси Олий Кенгашининг ўн биринчи сессиясида Ўзбекистон Республикасининг 
Асосий қонуни – Конституцияси қабул қилинди. Конституция қабул қилинган қутлуғ 
сана ёши тобора улуғлашиб борар экан, унинг аҳамияти шу қадар буюк маьно касб 
этиб бораверади. Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг Ўзбекистон Республикаси 
Конституцияси қабул қилинганинг 26 йиллигига бағишланган тантанали маросимдаги 
маърузасида таъкидланганидек.”...Бош қонунимизнинг ўрганиш, англаш, ҳаётга жорий 
этиш ва унга сўзсиз амал қилиш – барчамизнинг шарафли бурчимиздир”(1). 
Дарҳақиқат, Конституция ўз моҳиятига кўра, нафақат халқимиз сиёсий-ҳуқуқий 
тафаккурининг юксак намунаси, балки, шу билан бирга, юртимизда демократик давлат 
ва фуқаролик жамияти барпо этишнинг ҳуқуқий кафолати ҳамдир. Бундай кафолатлар, 
хусусан, ундаги демократик тамойилларнинг қай даражада талқин этилганлиги билан 
белгиланади. Бу ўринда, демократиянинг умумэьтироф этилган қуйидаги тамойилларини 
таъкидлаб ўтиш лозим бўлади. 
Улар:
- халқнинг хоҳиш - иродаси эркинлиги;
- фуқароларнинг тенг ҳуқуқлиги;
- инсон ҳуқуқларининг устуворлиги;
- ҳокимият органларининг сайлаб қўйилиши;
- қонун устуворлиги, қонун олдида барча фуқароларнинг тенглиги;
- ҳокимият тармоқларининг тақсимланиши;
- кўппартиявийлик, сиёсий институтлар, мафкура ва фикрларнинг ранг-баранглиги.
Хўш, ана шу демократик тамойиллар Конституциямизда қай даражада ўз ифодасини 
топган?
Эътибор берган бўлсангиз, Конституциянинг “Муқаддима”сидаёқ шундай деб ёзилган:
“Ўзбекистон халқи: инсон хуқуқларига ва давлат суверенитети ғояларига, демократия 
ва ижтимоий адолатга садоқатини намоён қилиб, инсонпарвар демократик ҳуқуқий 
давлат барпо этишни кўзлаб, фуқаролар тенглиги ва миллий тотувлигини таьминлаш 
мақсадида ўзининг мухтор вакиллари сиймосида Ўзбекистон Республикасининг мазкур 
Конституциясини қабул қилади” (2).
Конституциямизнинг “Давлат суверенитети” деб номланган биринчи бобининг биринчи 
моддасида эса: “Ўзбекистон -суверен демократик республика” деб эълон қилинади.
Демократик тамойиллар, айниқса, Конституциянинг “Халқ ҳокимиятчилиги “ бобида 
кенг ифода этилган. Энг аввало, халқ давлат ҳокимиятининг бирдан-бир манбаи сифатида 
қайд этилиб, Республика давлат ҳокимияти тизими демократик асосда қонун чиқарувчи, 
ижро этувчи ва суд ҳокимиятига бўлиниши принципига асосланади (7 ва 11 моддалар) деб 
ёзилади.
Бинобарин, бундай принцип давлат ҳокимиятининг суистеьстимол қилмасликни 
кафолатлайди. Биз жаҳон демократик амалиётини эътиборга олиб, қонун чиқарувчи 

---

28