Тoshkent-2022 reja: I. Kirish. II. Asosiy qism

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI MADANIYAT VAZIRLIGI
O’ZBEKISTON DAVLAT KONSERVATORIYASI
“Musiqa tarixi va tanqidi”kafedrasi
KURS ISHI
MAVZU: Mixail Ivanovich Glinka." Ivan Susanin operasi "


Bajardi:Ergashov Najmiddinxo’ja
Kurs ishi rahbari:G.М.Umarova

Тoshkent-2022


REJA:


I. Kirish.
II. Asosiy qism.
1.1. Mixail Ivanovich Glinka hayoti va ijodi
1.2. M.Glinkaning "Ivan Susanin" operasi
III. Xulosa.
IV. Foydanilgan adabiyotlar ro’yxati.

“Musiqani хalq yaratadi, biz san’atkоrlar esa unga faqat sayqal bеramiz”

M. I. Glinka
KIRISH
XIX asrning birinchi yarmidayoq rus badiiy madaniyati ajoyib tarzda gullab-yashnadi. U taqlid unsurlaridan holi bo lgan holda, qamrovi keng, rang-barang mazmunlar uchun original va oziga xos ifoda shakllari topib, badiiy ijodiyotning turli sohalarida haqiqiy durdonalar yaratadi.
Rus insonlarining vatanparvarligi nafaqat umumxalq manfaati haqida qayg urishda, balki milliy madaniyat va farovonlikni yangi darajaga kotarishga intilishda ham namoyon boladi. Ammo rus madaniyati bitta spektrda rivojlana olmadi, shuning uchun biz uning matritsasida G'arb musiqasidagi tendentsiyalarning ta'sirini kuzatishimiz mumkin.Romantizm, sentimentalizm, orientalizm kabi yo'nalishlar rus kompozitorlarining asarlarida qisman ro'y bergan.
Shuning asosiy yutug'i rus xalqi tomonidan fuqarolik pozitsiyasining namoyon bo'lishi, ularning milliy o'ziga xosligini anglash edi.Tanqidiy realizm paydo bo'lishi bilan, ijodkorlar orasida oddiy odam qiyofasiga, hayotiy muammolariga ahamiyati kuchaydi.Rus xalqining timsollarini o'zida aks ettirish rus folkloridan foydalanishga, rus tematizmi ruhida asarlar yaratishga e'tiborni kuchaytirdi.
XIX asr Rossiyada yirik siyosiy va ijtimoiy o zgarishlar bilan bog liq bo lib, unda 1812-yildagi urush va krepostnoylik huquqlarining bekor qilinishi katta rol oynadi. Аdabiyot, she riyat, musiqa va tasviriy san atda ijtimoiy notenglik mavzusi o ta keskinlashdi. Biroq Rossiya hali mashhur yevropacha namunalarga teng keladigan so z, teatr, musiqa va arxitektura sohasidagi asarlarga ega emas edi. XIX asrning birinchi yarmidayoq rus badiiy madaniyati ajoyib tarzda gullab-yashnadi. U taqlid unsurlaridan holi bo lgan holda, qamrovi keng, rang-barang mazmunlar uchun original va oziga xos ifoda shakllari topib, badiiy ijodiyotning turli sohalarida haqiqiy durdonalar yaratadi.
А.Dargomijskiy oz ijodi bilan M.I.Glinka yo lidan bordi. U rus musiqasiga yanada ko proq ijtimoiy keskinlik, maishiy va psixologik ʼ tavsif, hajv va mutoyiba unsurlarini kiritdiki, ularning ko pchiligi 1860-yillarning yosh milliy maktabi ijodiyotida o zining aniq ifodasini topdi. M.I.Glinka o z ijodi bilan uning jahon miqyosidagi ta siriga asos soldi.Shu vaqtdan boshlab xorijiy nashrlarda rus ʼ musiqasi xususida tez-tez habarlar berila boshlandi. G.Berliozning M.Glinka haqidagi maqolasi paydo bo lishidan bir necha oy avval mashhur frantsuz musiqashunosi Fetis hali yosh bolgan А.Dargomijskiy haqida Rossiyaning noyob musiqiy iste dodi, deya yozgan edi.


Mixail Ivanovich Glinka [1804.20.5(1.6), Novospasskoye qishlogʻi, Smolensk viloyati — 1857.3(15).2, Berlin; Sankt-Peterburgda dafn etilgan] — kompozitor, rus mumtoz musikasining boshlovchisi. 1817-yildan Sankt-Peterburgda yashab, musiqa ijrochiligidan sabok, olgan. 1820-yillarda pianinochi va xonanda sifatida tanilgan. Kompozitsiya boʻyicha Berlinda 3.Den taʼlimini olgan (1833-34). Bir necha marta chet el (Italiya shaharlari, Berlin, Parij, Varshava, Ispaniya va boshqalar)da boʻlib, turli xalq kuylari va professional musiqa madaniyati bilan tanishgan.
Glinka ijodida xalq (rus, italyan, ispan va boshqalar) musiqasi boyliklari bilan kompozitorlik uslubi yutuqlari uygʻunlashgan. Shakli mukammal, kuylari aniq va nafis, garmoniyasi hamda orkestr boʻyoqlari shirador va yorqin boʻlgan Glinka asarlari hayotbaxsh, quvonch ruhi bilan sugʻorilgan.
Glinkaning vatanparvarlik mavzuidagi "Ivan Susanin" (aslida "Podsho uchun jon fido", 1836) hamda "Ruslan va Lyudmila" (1842) asarlari rus operasida 2 oqim — xalq musiqali dramasi va ertak doston operasini boshlab berdi. Shuningdek, "Vals-fantaziya" (1845), "Kamarinskaya" (1848) kabi simfonik asarlari bilan rus simfonizmiga asos soldi. G. romanslari rus vokal lirikasi tarixida yangi davr ochgan.Ularning bir qismi oʻzbek tilida nashr etilgan. G.ning opera, simfonik va kamer asarlari Oʻzbekistonda muntazam ijro etiladi. 1960-yildan Glinka nomidagi opera xonandalar tanlovi taʼsis etilgan.Tanlov gʻoliblari orasida oʻzbek xonandalari (mas, I. Jalilov) ham bor.
Mixail Ivanovich Glinka - rus mumtoz musiqasiga asos solgan buyuk kompozitor. Uning rus musiqasi tarixida tutgan o‘rnini Aleksandr Sergeevich Pushkinning rus adabiyotiga qo‘shgan hissasi bilan qiyoslash mumkin. Rus tanqidchi - adabiyotshunosi Belinskiyning aytishicha, Glinka, Pushkin singari, “…nafis insoniy tuyg‘ularni ravon shakl bilan uyg‘unlashtira olgan”.Shoir va kompozitorning mana shu xususiyati uning ijodini haqiqiy mumtoz badiiy ijod namunasiga aylantirdiki, u chuqur ichki haqiqat va keng mazmunning yorqin, qat’iy va mukammal shakl bilan mushtarakligiga asoslanadi.
Buyuk rus kompozitori Mixail Ivanovich Glinka 1804 yilning 20 mayida Smolensk gubernasining Novospassk qishlog‘ida tug‘ilgan. U nimjon va kasalmand bola edi.Glinkaning dastlabki musiqa taassurotlari xalq qo‘shiqlari bilan bog‘liqdir. Hali bolalik davrlaridanoq Glinka professonal musiqa bilan shug‘ullanadi: krepostnoy orkestr kontsertlarini tinglaydi, ko‘pincha o‘zi ham bunday kontsertlarda sozanda sifatida bevosita ishtirok qiladi. U fortepiano va skripka chalishni juda erta boshladi. Glinkaning yoshlik yillari Peterburgda o‘tadi.1818 - 1822 yillarda Bosh pedagogika institutining Ulug‘vor pansioni (o‘quvchilarni yotoqxona, oziq - ovqat, kiyim – bosh bilan ta’minlaydigan o‘rta o‘quv yurti)da tahsil oladi. Pansiondagi mashg‘ulotlar Glinka dunyoqarashining shakllanishiga ijobiy ta’sir qiladi, chunki bu yerda uning o‘qituvchilari taraqqiyparvar fikrli olimlar, tarbiyachisi esa oldingi dekabrist, Aleksandr Sergeevich Pushkinning do‘sti V. K. Kyuxelbeker edi. Kyuxelbeker Glinkada xalqqa bo‘lgan mehr - muhabbat va xalq uchun har qanday xizmat qilishga tayyor bo‘lish his - tuyg‘ularini rivojlantirgan.Glinka fortepiano bo‘yicha Jon Fild (irlandiyalik pianinochi, kompozitor va pedagog) va va Sharl Maer (nemis pianinochisi, kompozitor va pedagog, Jon Fildning shogirdi)dan dars oladi.
1820 yillarda Glinka Peterburg musiqa olamida pianinochi, ashulachi sifatida shuhrat qozonadi. Uning dastlabki kamer - cholg‘u, orkestr, fortepiano va vokal asarlari ham shu davrga tegishlidir. Ayniqsa, Glinkaning alohida, yorqin qobiliyati romans janrida namoyon bo‘ladi).
Romantizm, sentimentalizm, orientalizm kabi yo'nalishlar rus kompozitorlarining asarlarida qisman ro'y bergan. XIX asr eng mashhur shoirlardan – Aleksandr Pushkin, Mihail Lermontov, Nikolay Nekrasov, Afanasiy Fet, Denis Davidov, Evgeniy Baratinskiy, Anton Del`vig, Fedor Tutchev, Gavriil Derjavin, Konstantin Bal`mont kabi ruyhat tuzish mumkin. Yozuvchilar va publitsistlar - Nikolay Gogol`, Aleksandr Griboyedov, Sergey Aksakov, Nikolay Dobrolubov, Nikolay Chernishevskiy, Nikolay Karamzin, Ivan Krilov, Vladimir Odoevskiy, Nikolay Leskov, Mihail Saltikov-Shedrin, Aleksandr Ostrovskiy, Sergey Aksakov, Ivan Turgenev, Ivan Bunin, Lev Tolstoy, Anton Chehov va boshqalar rus adabiyotini yorqin namoyondalaridan. Rasomchilardan eng taniqlilaridan- Ivan Ayvazovskiy, Karl Brulov, Viktor Vasnetsov, Vasiliy Vereshagin, Mihail Vrubel`, Ivan Kramskoy, Arhip Kuindji, Isaak Levitan, Il`ya Repin, Vasiliy Surikov, Ivan Shiskin va b. XIX asr Rossiyada yirik siyosiy va ijtimoiy o zgarishlar bilan bog liq b lib, unda 1812-yildagi urush va krepostnoylik huquqlarining bekor qilinishi katta rol o ynadi. Аdabiyot, she riyat, musiqa va tasviriy san atda ijtimoiy notenglik mavzusi o ta keskinlashdi. Biroq Rossiya hali mashhur yevropacha namunalarga teng keladigan soz, teatr, musiqa va arxitektura sohasidagi asarlarga ega emas edi. XIX asrning birinchi yarmidayoq rus badiiy madaniyati ajoyib tarzda gullab-yashnadi. U taqlid unsurlaridan holi bo lgan holda, qamrovi keng, rang-barang mazmunlar uchun original va oziga xos ifoda shakllari topib, badiiy ijodiyotning turli sohalarida haqiqiy durdonalar yaratadi.
A.Pushkin, M.Lermontov, N.Gogol` va M.Glinka kabi daho namoyandalar ijodi nafaqat rus, balki jahon san atining yuksak cho qqilaridan birini tashkil etadi.XIX asrning ikki mash um voqeasi Rossiyaning barcha ijod ahlini qo zg atib yubordi. Jamiyat tashabbusining ko tarilishiga 1812 yildagi Vatan urushi kuchli turtki bo ldi. Rus insonlarining vatanparvarligi nafaqat umumxalq manfaati haqida qayg urishda, balki milliy madaniyat va farovonlikni yangi darajaga kotarishga intilishda ham namoyon boladi. Ammo rus madaniyati bitta spektrda rivojlana olmadi, shuning uchun biz uning matritsasida G'arb musiqasidagi tendentsiyalarning ta'sirini kuzatishimiz mumkin.Romantizm, sentimentalizm, orientalizm kabi yo'nalishlar rus kompozitorlarining asarlarida qisman ro'y bergan.
Glinkaning Aleksandr Sergeevich Pushkin, V.A.Jukovskiy, V.F.Odoevskiy kabi oldingi dekabristlar bilan bo‘lgan ijodiy aloqalari unda progressiv estetik qarashlarni va ijodiy tamoyillarning shakllanishiga yordam qiladi.1830 - 1834 yillarda Glinka Yevropaning Italiya, Avstriya, Germaniya kabi davlatlari bo‘ylab sayohatga chiqadi va sayohat davomida bir qator asarlar yaratadi.Glinka ijodida deyarli barcha musiqiy janrlar, birinchi navbatda esa opera janri aks etgan. “Ivan Susanin” va “Ruslan va Lyudmila” kabi operalar rus operasining klassik davrini ochib berdi va uning boshlanishini xalq musiqa dramasi, ertak - opera va doston - opera kabi asosiy yo‘nalishlarga qo‘yib berdi. Glinkaning yangiliklarga intilishi, boshqacha aytganda uning novatorligi musiqiy dramaturgiya sohasida ham yaqqol ko‘zga tashlandi: rus musiqasida u birinchilardan bo‘lib operada so‘zlashuv dialoglaridan tamomila voz kechib, uni to‘liq simfonik rivojlantirish usulini o‘ylabtopdi. Uning ikkala operasi uchun ham xalqparvar - qahramonlik yo‘nalish, keng epik - vazmin tuzilish, hashamatli xor sahnalari xosdir.Mixail Ivanovich Glinkaning “Ivan Susanin” operasi - qahramonlik ruhida yozilgan xalq musiqali dramasidir.
Umrining oxirgi yillarini Glinka goh Peterburgda, goh Varshavada, Parij va Berlinda o‘tkazadi. Bu yillari uning eng yaqin, vafodor do‘sti - kichik singlisi Lyudmila Ivanovna Shestakova edi. Lyudmila Ivanovna Shestakova akasining o‘limidan keyin butun umrini uning ijodini targ‘ib qilishga bag‘ishlaydi. U Glinka ishining davomchilari bo‘lgan “Qudratli to‘da” kompozitorlarinig yaqin do‘sti bo‘lib qoladi.Mixail Ivanovich Glinka 1857 yil Berlinda vafot etadi. Keyinchalik uning xokini Peterburgga olib kelishib, Aleksandro - Nevskiy lavrasi qabristoniga dafn etishadi.Glinka romanslaridagi samimiylik va oddiylik, his-tuyg‘u va kayfiyatni ifodalashda soddalik va bosiqlik, shaklning klassik uyg‘unligi va mutanosibligi, kuyning go‘zalligi, matn mazmunini doimo ifodali, haqqoniy yetkazilishi va rang - barang garmoniyasi kabi barcha xususiyatlar odamni rom qiladi.
Kompozitor, rus mumtoz musiqasining boshlovchisi Mixail Ivanovich Glinka 1804 yil 20 mayda Novospasskoye qishlog’i, Smolensk viloyatida tug’ildi. 1817 yildan Sank-Peterburgda yashab, musiqa ijrochiligidan saboq olgan. 1820 yillarda pianinachi va xonanda sifatida tanilgan. Kompozitsiya bo’yicha Berlinda 1833-34 yillarda Z. Den ta'limini olgan. Bir necha marta chet el (Italiya shaharlari, Berlin, Parij, Varshava, Ispaniya va b.)da bo’lib, turli xalq kuylari va professional musiqa madaniyati bilan tanishgan. Glinkaning vatanparvarlik mavzuidagi “Ivan Susanin”(aslida “Podsho uchun jon fido”, 1836) hamda “Ruslan va Lyudmila”(1842) asarlari rus operasida 2 oqim -xalq musiqali dramasi va ertak doston operasini boshlab berdi. Shuningdek, “Vals-fantaziya”(1845), “Kamarinskaya”(1848) kabi simfonik asarlari bilan rus simfonizimiga asos soldi. Glinka romanslari rus vokal lirikasi tarixida yangi davr ochgan. Ularning bir qismi o’zbek tilida nashr etilgan. Glinkaning opera, simfonik va kamer asarlari O’zbekistonda muntazam ijro etiladi. 1960 yildan Glinka nomidagi opera xonandalar tanlovi ta'sis etilgan.
Glinkaning Aleksandr Sergeevich Pushkin, V.A.Jukovskiy, V.F.Odoevskiy kabi oldingi dekabristlar bilan bo‘lgan ijodiy aloqalari unda progressiv estetik qarashlarni va ijodiy tamoyillarning shakllanishiga yordam qiladi.1830 - 1834 yillarda Glinka Yevropaning Italiya, Avstriya, Germaniya kabi davlatlari bo‘ylab sayohatga chiqadi va sayohat davomida bir qator asarlar yaratadi.Glinka ijodida deyarli barcha musiqiy janrlar, birinchi navbatda esa opera janri aks etgan. “Ivan Susanin” va “Ruslan va Lyudmila” kabi operalar rus operasining klassik davrini ochib berdi va uning boshlanishini xalq musiqa dramasi, ertak - opera va doston - opera kabi asosiy yo‘nalishlarga qo‘yib berdi. Glinkaning yangiliklarga intilishi, boshqacha aytganda uning novatorligi musiqiy dramaturgiya sohasida ham yaqqol ko‘zga tashlandi: rus musiqasida u birinchilardan bo‘lib operada so‘zlashuv dialoglaridan tamomila voz kechib, uni to‘liq simfonik rivojlantirish usulini o‘ylabtopdi. Uning ikkala operasi uchun ham xalqparvar - qahramonlik yo‘nalish, keng epik - vazmin tuzilish, hashamatli xor sahnalari xosdir.Mixail Ivanovich Glinkaning “Ivan Susanin” operasi - qahramonlik ruhida yozilgan xalq musiqali dramasidir.
Umrining oxirgi yillarini Glinka goh Peterburgda, goh Varshavada, Parij va Berlinda o‘tkazadi. Bu yillari uning eng yaqin, vafodor do‘sti - kichik singlisi Lyudmila Ivanovna Shestakova edi. Lyudmila Ivanovna Shestakova akasining o‘limidan keyin butun umrini uning ijodini targ‘ib qilishga bag‘ishlaydi. U Glinka ishining davomchilari bo‘lgan “Qudratli to‘da” kompozitorlarinig yaqin do‘sti bo‘lib qoladi.Mixail Ivanovich Glinka 1857 yil Berlinda vafot etadi. Keyinchalik uning xokini Peterburgga olib kelishib, Aleksandro - Nevskiy lavrasi qabristoniga dafn etishadi.Glinka romanslaridagi samimiylik va oddiylik, his-tuyg‘u va kayfiyatni ifodalashda soddalik va bosiqlik, shaklning klassik uyg‘unligi va mutanosibligi, kuyning go‘zalligi, matn mazmunini doimo ifodali, haqqoniy yetkazilishi va rang - barang garmoniyasi kabi barcha xususiyatlar odamni rom qiladi.

1836 yilda qahramon-vatanparvarlik tarixiy operatori "Ivan Syuzanin" Sankt-Peterburg Bolshoy teatrining sahnasida bo'lib o'tdi. Glinka opera boshchiligida "Baron" ning kontroseriga zid bo'lgan (Baron), "Shohning hayoti" dagi "Competto" baronida joylashgan "Baron" librettosi "," Shohning hayoti "deb nomlangan. Dehqon vasiysi, vasiylikning buyukligi, xarakterning buyukligi, jasorat va xalqning miyami. 1842 yilda "Ruslan va Lyudmila" operasi premyerasi bir xil teatrda bo'lib o'tdi.Bu ishda ajoyib fantastika bilan bog'liq bo'lgan slavyan hayotning rang-barang rasmlari Sharq niyatlari bilan (shu sababli rus klassik operadagi sharqumlik). Kutubetto, Glinkaning asosi sifatida hazillashish, hazillashishning mazmunini qayta ko'rib chiqish qadimgi Rossiyaning ajoyib suratlarini, botirish ruhi va ko'p qirrali hissiy jihatdan boy so'zlarni oldinga surdi. Opera Glinka poydevorni yaratdi va rossiyalik opera klassikasining rivojlanish yo'lini rejalashtirdi. Ivan Syuzinin tarixiy hikoyada, "Ruslan va Lyudmila", "Ruslan va Lyudmala", "Ruslan va Lyudmila" - bu epik, keng epik, kenglik bilan o'lchanadigan sehrli opera-orolik. , hikoya elementlari.Glinka Operas rus musiqasining dunyo miqyosidagi ahamiyatini tasdiqladi.Teatr musiqasi sohasida Glinka musiqasi "Knyaz Xolmskiy" fojiasi uchun katta badiiy ahamiyatga ega (Post. 1841, Aleksandriya, Sankt-Peterburg). 1844-1848 yillarda Bastakor Frantsiya va Ispaniyada ushlab turadi. Ushbu safar rus dahoining Evropaning ommaviyligini tasdiqladi. Berlioz 1845 yil bahorida ijro etilgan katta muxlisga aylanadi, uning kontsertida glokka asarlari.Parijdagi Glinkaning muallifning kontserti muvaffaqiyatli o'tdi.1848 yilda u rus xalqining mavzulari bilan "Kamarinskaya" fantaziyasini yozdi. Bu, bu g'ayrioddiy quvnoq, to'liq hazillar, qaysi birlashmalarga rus milliy bayramlari, xalq cholg'ulari va xalq xorli qo'shiqlari bilan bog'liq. "Kamarinskaya" ham ajoyib sexestr. Ispaniyada Mixail Ivanovich Ispaniya xalqining madaniyati, axloqi, ispan xalqining ohanglarini yozib, milliy festival va urf-odatlarni tomosha qildi. Ushbu taassurotlarning natijasi 2 simfonik zo'riqishlar: "Aragonning issiq" (1845) va "Castile" (1848, 2-muharriri »,1851-yil).

Musiqa san'atining glkita - hayotiy hodisalarning to'liqligi va ko'p qirraliligini, badiiy tasvirlarning to'liqligi va konventsiyasini, arxitektonika va umumiy yorqin ohangni takomillashtirishni tavsiflaydi. Uning shaffofligi va ovozni taassurot bilan birlashtirgan holda, uning shaffofligi va tovushli taassurotni birlashtirgan holda, bo'yoqlarning yorqin shakllanishi, yaltiroq va boyligi bor. Anketile Orkestrning sahnaviy musiqada ("Russana va Lyudmila" ordeni ") va simfoniya spektaklida aniqlangan. Orkestr uchun Valts Fantasy (dastlab pianino, 1839, orkestrlar uchun 1845, 1856) rus simfony valsining birinchi klassik namunasi."Ispan qabrlari" - "Aragonning issiq" (1845) va"Tungi Madridda" 1851, 1851 yillar) - dunyo simfonik musiqasining rivojlanishi. Kamarinskaya orkestri (1848), rus xalq musiqasi va kasbiy mahoratning eng yuqori yutuqlari sintez qilinadi.
Jahon Xarayonining uyg'unligi glinkaning vokal qo'shiqlari bilan belgilanadi. Mavzular va shakllar bo'yicha Multimentlar va shakllarda, shuningdek, ruscha sezgilaridan tashqari, ukrain, Polsha, Fin, Gruziya, Italiya motifi, intonatsiya, janrlar. Uning romantikasi Pushkinning so'zlariga (shu jumladan "qo'shiq aytish, go'zallik,""Men ajoyib lahzani eslayman", "Tungi million", "Tungi million" kechalari "," Qondad "kechalari Watch ""), "Menga kerak emas" ("Menga yordam bermang"), kuchukcha ("shubha" va "Peterburgga vidolashuv" tsikli "Peterburg bilan xayrlashish tsikl"). Glkikada pianino (romanlar, qo'shiqlar, ariyalari, kanyalar), vokal ansambllar, vokal etun va mashqlar bilan ovoz berish uchun 80 ga yaqin asarlar yaratdi. Bu kamera instrumental ansambllariga, shu jumladan 2 ta ipdan iborat, podsho trio (pianino, klarnet va bagaj uchun) egalik qiladi.
Glaviyaning asosiy ijodiy tamoyillari Rossiya bastakorlarining keyingi avlodlariga sodiqlikni saqlab qolish, milliy musiqiy uslubni yangi tarkib va yangi ifodali vositalar boyitdi. Glaviyaning to'g'ridan-to'g'ri ta'siri ostida - bastakor va vokal o'qituvchisi - Rossiya vokal maktabi bor edi. Glkika qo'shiq darslarini olib, u bilan opera partiyalari va palatasi qo'shiqlari, O. K. Lodij, S. Guloq-Artomov, D. Leonova va boshqalar. "Asbob eslatma" (1856 yil). Glkita chap xotira ("eslatmalar" ("eslatmalar", 1854-55 nashr etilgan).
Ijodkorlik M.I Glinka (1804-1857) yangisini aniqladi - klassik bosma Rossiya musiqiy madaniyatini rivojlantirish.Bajaruvchining Evropa musiqasining eng yaxshi yutuqlarini mahalliy musiqiy madaniyatning milliy an'analari bilan birlashtirdi. 30-yillarda Glinkaning musiqasi hali keng tarqalgan emas, ammo yaqinda hamma tushunadi:
"Hashamatli gul rus musiqiy tuproqida ko'tarildi. Uni oling! U bir marta bir marta bir marta gullaydigan gul va gullaydigan gullaydi. (V.Odoevskiy).
bir tomondan, romantik musiqiy tilning ifodasi ifodasi vositasi va klassik shakllarning kombinatsiyasi.
ikkinchisida uning ijodining asosi gapiradi umumlashtirilgan ma'nodagi tashuvchi sifatida ohang (Kastroda kam uchraydigan aniq tafsilotlar va dekoratsiyaga qiziqish uyg'otadi, A.Dargomyjskiy va).
Kompozitor, rus mumtoz musiqasining boshlovchisi Mixail Ivanovich Glinka 1804 yil 20 mayda Novospasskoye qishlog’i, Smolensk viloyatida tug’ildi. 1817 yildan Sank-Peterburgda yashab, musiqa ijrochiligidan saboq olgan. 1820 yillarda pianinachi va xonanda sifatida tanilgan. Kompozitsiya bo’yicha Berlinda 1833-34 yillarda Z. Den ta'limini olgan. Bir necha marta chet el (Italiya shaharlari, Berlin, Parij, Varshava, Ispaniya va b.)da bo’lib, turli xalq kuylari va professional musiqa madaniyati bilan tanishgan. Glinkaning vatanparvarlik mavzuidagi “Ivan Susanin”(aslida “Podsho uchun jon fido”, 1836) hamda “Ruslan va Lyudmila”(1842) asarlari rus operasida 2 oqim -xalq musiqali dramasi va ertak doston operasini boshlab berdi. Shuningdek, “Vals-fantaziya”(1845), “Kamarinskaya”(1848) kabi simfonik asarlari bilan rus simfonizimiga asos soldi. Glinka romanslari rus vokal lirikasi tarixida yangi davr ochgan. Ularning bir qismi o’zbek tilida nashr etilgan. Glinkaning opera, simfonik va kamer asarlari O’zbekistonda muntazam ijro etiladi.
1836 yilda qahramon-vatanparvarlik tarixiy operatori "Ivan Syuzanin" Sankt-Peterburg Bolshoy teatrining sahnasida bo'lib o'tdi. Glinka opera boshchiligida "Baron" ning kontroseriga zid bo'lgan (Baron), "Shohning hayoti" dagi "Competto" baronida joylashgan "Baron" librettosi "," Shohning hayoti "deb nomlangan. Dehqon vasiysi, vasiylikning buyukligi, xarakterning buyukligi, jasorat va xalqning miyami. 1842 yilda "Ruslan va Lyudmila" operasi premyerasi bir xil teatrda bo'lib o'tdi.Bu ishda ajoyib fantastika bilan bog'liq bo'lgan slavyan hayotning rang-barang rasmlari Sharq niyatlari bilan (shu sababli rus klassik operadagi sharqumlik). Kutubetto, Glinkaning asosi sifatida hazillashish, hazillashishning mazmunini qayta ko'rib chiqish qadimgi Rossiyaning ajoyib suratlarini, botirish ruhi va ko'p qirrali hissiy jihatdan boy so'zlarni oldinga surdi. Opera Glinka poydevorni yaratdi va rossiyalik opera klassikasining rivojlanish yo'lini rejalashtirdi. Ivan Syuzinin tarixiy hikoyada, "Ruslan va Lyudmila", "Ruslan va Lyudmala", "Ruslan va Lyudmila" - bu epik, keng epik, kenglik bilan o'lchanadigan sehrli opera-orolik. , hikoya elementlari.Glinka Operas rus musiqasining dunyo miqyosidagi ahamiyatini tasdiqladi.
M. Glinka yangilik beruvchilarga, yangi musiqiy yo'llarni ochuvchi, rus operaidagi sifatli yangi janrlar yaratuvchisi hisoblanadi:
— qahramonlik - tarixiy opera Xalq musiqali dramasiga ko'ra (Ivan Syuzanin yoki "Shoh uchun hayot").
- epik opera ("ruslan va lyudmila").
Ushbu ikki operas 6 yilning farqi bilan yaratilgan. 1834 yilda u "Ivan Syuzanin" operasi ustida ishlay boshlaydi ("Tsar uchun hayot"), aslida orlikorio. Ishdagi ish tugashi (1936) - tug'ilgan yili birinchi rus mumtoz opera Tarixiy syujda, Duma K. Yureva xizmat qilgan manba.
Mixail Ivanovich Glinta
Dramaning o'ziga xos xususiyati "Ivan Syuzinin" bir nechta opera janrlarini birlashtirishdir:

•