Toshkent amaliy fanlar unvirsiteti

Yechish. Shifrlash va rasshifrovka qilish quyida keltirilgan.

Dastlabki matn Kalit Shifrmatn Kalit
Dastlabki matn
П А Х Т А К О Р Ғ Ў З А Ғ Ў З А
Н Ў Я T Ғ ЖС R Ғ Ў З А Ғ Ў З А
П А Х Т А К О Р

Shifrlangan matnni deshifrlash(rasshifrovka) qilish.Shifrlangan so’zni

deshifrlash qilish quyidagicha amalga oshiriladi:

Shifrlangan so`zni deshifrlash (rasshifrovka qilish) uchun berilgan so`zni shu kalit so`z orqali deshifrlasak bizga asosiy so`z kelib chiqadi. Biz yuqorida “TATU URGANCH FILIALI” so`zini shifrladik va quyidagi so`zga ega bo`ldik.

“TBVX YWGBEK JNLJCOM” bu so`zni deshifrlash uchun “ABCDEF” kalit so`zi orqali qayta rasshifrovka qilsak “TATU URGANCH FILIALI” so`zi kelib chiqadi. Agar ma’lumotni yuboruvchi va qabul qiluvchi tomonlar qutblanishning biror bir usulini tanlab olishmagan bo’lsa, qabul qiluvchi yuboruvchi tomonidan berilgan ma’lumotlardan hech qanday foydali ma’lumot olisha olmaydi.
Shunga asoslanib, axborotni uzatishda boshqa kimsalar tomonidan ushlab qolinishida himoya qilish uchun ma’lumot uzatish kanallari quriladi. Qabul qiluvchi kelayotgan axborotni boshqa odamlar tomonidan ushlab qolinganligini aniqlashi mumkin va bu aniqlanganidan keyin uzatuvchi tomonga ma’lumotlarni boshqa kalit bo’yicha qayta uzatishni so’raydi.
Yuboruvchi ma’lumotlarni biror bir kvantli tuzilish bo’yicha kodlashtiradi. Qabul qiluvchi esa, bu tuzilishlarni ro’yxatdan o’tkazadi. Keyin yuboruvchi va qabul qiluvchi tomonlar birgalikda kuzatish natijalarini tahlil qilishadi. Natijada, yuborilgan va qabul qilingan ma’lumotlarning bir xilliliga ishonch hosil qilinadi. Natijalarni tahlil qilishda quyidagilarga e’tibor beriladi: xatoliklar, shovqin va buzg’unchilar keltirib chiqargan xatoliklar. Ma’lumotlarni aniqligi tahlil qilinadi, lekin bit bo’yicha tahlil qilinmaydi. Ma’lumotlarni uzatish vaqtida fotonlarning joylashuvi nazorat qilinadi.