Ишқаланиш воситасида пайвандлашда бириктирувчи деталлар- ни қарама-қарши томонга айлантирилиб, бир-бирига сиқилади (33.1, г -расм). Ишқаланиш натижасида ҳосил бўлган иссиқлик деталларни пластик ҳолатига келтириб пайвандлайди.
Автоматик пайвандлашда электрод симни узатиш ва чок йўнали- ши бўйича ҳаракатга келтириш механизациялаштирилган. Бу усулдан қалинлиги 2÷130 мм гача бўлган пўлатлар ва уларнинг қотишмалари-ни пайвандлашда кенг фойдаланилади. Бу ҳолда ток кучи 1000 ÷ 3000 А бўлиб, электр ёй барқарор ёниши учун суюқланаётган металл флюс қатлами остида бўлади.
2. Пайванд бирикмалар (ПБ) бириктириладиган деталларни пайванд узел дейилади ва чокларнинг ўзаро жойлашишига кўра: а) учма-уч; б) устма-уст; в) бурчакли турларига бўлинади.
ПБ мустаҳкамлиги қуйидаги асосий омилларга боғлиқдир:
- асосий материалнинг пайвандланиш қобилиятига;
- пайвандлаш усулига;
- таъсир этувчи юкланиш хусусиятига.
Кам ва ўрта углеродли пўлатлар яхши пайвандланади.
Ташқи юкланиш ва юқорида келтирилган омиллар таъсирида пайванд қисмининг бузилиши чок зонасида бўлади деб тахмин қилинади (34.1-расм).
Д еталларнинг пайвандлашга боғлиқ бўлган мустаҳкамлигини камайиши жоиз кучланишларни белгилашда ҳисобга олинади.
34.2 -расм.
3. Учма-уч пайванд чоклар туташган чоклар дейилади (34.2-расм).
34.3-расм.
Листларнинг қалинлиги ≤ 8 мм бўлса листларга бошланғич ишлов берилмайди (34.3, а -расм). = 8…25 мм бўлса, листларнинг туташадиган қирраларига бир ёқлама дастлабки ишлов берилиб (34.3- расм б), фаска (кертиш) ҳосил килинади. = 26…60 мм бўлганда қирралари икки ёқлама киртишланади (34.3, в - расм).
Учма-уч пайванд чоклар мустаҳкамлиги (34.4 -расм) қуйидагича аниқланади:
1) Чўзувчи (сиқувчи) куч таъсирида бўлганда (34.4, а -расм)
,
бунда: F – чўзувчи куч, Н; А – лист юзаси, мм2; ь – лист эни, мм; –қалинлиги, мм; [П ] – пайванд жоиз кучланиш;
Мустаҳкамликнинг эҳтиёт коэффициентини ҳисобга олганда:
,
бунда [дет] – деталь материали учун жоиз кучланиш.
34.4-расм.
Эгувчи момент таъсирида бўлса (34.4, б - расм),
,
бунда W -чокнинг емириладиган кесимининг қаршилик моменти.
Чўзувчи (сиқувчи) куч эгувчи момент таъсирида
σ = F / ( b δ ) + 6 M / ( b δ2 ) ≤ [σ’П ].
Do'stlaringiz bilan baham: |