Toshkеnt axborot tеxnologiyalari univеrsitеti qarshi filiali

3-bosqich. Nazariy tadqiqotlar: 
– obyekt va tadqiqot predmetini tanlash, fizik mohiyatini o‘rganish va 
tadqiqot topshirig‘i asosida ishchi farazni shakllantirish; 
– ishchi farazga muvofiq modelni aniqlash va uni tadqiq etish; 
– tadqiq etilayotgan muammo nazariyasini ishlab chiqish, tadqiqot 
natijalarini tahlil qilish. 
4-bosqich. Eksperimental tadqiqotlar (tasdiqlash, to‘g‘rilash yoki 
nazariy tadqiqotlarni inkor etish uchun): 
– eksperimental tadqiqotlar maqsad va vazifalarini aniqlash; 
– eksperimentni rejalashtirish va uni o‘tkazish metodikasini ishlab 

---

chiqish; 
– eksperimental qurilmalarni va eksperimentning boshqa vositalarini 
yaratish; 
– o‘lchov usullarini asoslash va tanlash; 
– eksperimental tadqiqotlar o‘tkazish va ularning natijalarini ishlab 
chiqish. 
5-bosqich. Ilmiy tadqiqotlarni tahlil qilish va rasmiylashtirish: 
– nazariy va eksperimental tadqiqotlar natijalarini taqqoslash, ularning 
farqlarini tahlil qilish; 
– tadqiqot obyekti nazariy modelini aniqlashtirish va xulosalar; 
– ishchi farazni nazariyaga yoki uning raddiga aylantirish; 
– ilmiy va ishlab chiqarish xulosalarini shakllantirish, tadqiqot natijalarini 
baholash; 
– ilmiy-texnikaviy hisobot tuzish va uni retsenziya qildirish. 
6-bosqich. Joriy etish va iqtisodiy samaradorlik: 
– tadqiqot natijalarini ishlab chiqarishga joriy etish; 
– iqtisodiy samarani belgilash. 
 
Tadqiqotning maqsadi va vazifalari mazmuni 
Tadqiqotning maqsadi va vazifalari talabnoma beruvchining dissertatsiya 
mavzusini ochish yo'nalishlarini belgilaydi. 
Ishda qo’yilgan tadqiqot maqsadi tadqiqotchining ilmiy izlanishlarida nimaga 
intilishi, ya’ni ishning yakuniy natijasidir. 
Ishning maqsadi odatda dissertatsiya tadqiqoti mavzusining nomiga mos 
keladi. 
Ishning maqsadi yangi hodisaning tavsifi, uning xususiyatlarini o'rganish, 
naqshlarni aniqlash va boshqalar bo'lishi mumkin. Tadqiqot maqsadini 
shakllantirish odatda muqaddima bilan boshlanadi: "ishlab chiqish ..", "o'rnatish ...", 
"asoslash ...", "aniqlash ..." va boshqalar. 

---

Maqsadni shakllantirishdan so'ng tadqiqot vazifalari (tezis vazifalari) 
shakllantiriladi. 
Formulyatsiya haqida gap ketganda, muammoni tahlil qilish kerak, shunda 
yechimning tavsifi tayyorlanadi, shu jumladan dissertatsiyaning boblari va 
paragraflari, ularning sarlavhalari qo'yilgan vazifalarga mos keladi. 
Vazifalarni belgilashda ilmiy tadqiqotlarni asosiy bosqichlarga bo'lish va 
mazmuniga muvofiq tadqiqot vazifalarini shakllantirish kerak. 
Odatda har bir bosqich uchun alohida vazifa ajratiladi. 
Yechilishi kerak bo'lgan vazifalar ro'yxatida x kichikroq vazifalarga 
bo'linmasdan eng kattalarini ajratib ko'rsatish kerak. 
So'z odatda quyidagi so'zlar bilan boshlanadi: "mohiyatni o'rganing", "ta'rifni 
aniqlang", "tizimlashtiring", "tahlil qiling", "aniqlash va to'ldiring", "asoslash" va 
boshqalar.