Toshkent axborot texnologiyalari universiteti u. R. Xamdamov, dj. B. Sultanov, S. S. Parsiyev, U. M. Abdullayev operatsion tizimlar

O‘rnatilgan tarmoq xizmatlari va tarmoq qobiqlari
Amaliyotda tarmoq operatsion tizimlarini qurishda bir nechta yondashuvlar ishlab chiqilgan, ular operatsion tizimda tarmoq xizmatlarini amalga oshirishda quyidagilar bilan farqlanadi:

• 
  tarmoq xizmatlari to‘plam sifatida birlashtirilgan - qobiq;
  
• 
  tarmoq xizmatlari alohida mahsulot sifatida ishlab chiqariladi va yetkazib beriladi;
  
• 
  tarmoq xizmatlari OTga chuqur joylashtirilgan.
  

Birinchi yondashuv mavjud mahalliy operatsion tizim va uning ustiga o‘rnatilgan tarmoq qobig‘ining kombinatsiyasi sifatida yaratilgan birinchi tarmoq operatsion tizimlariga xos edi.
Tarmoq qobig‘i - bu mustaqil dasturiy mahsulot sifatida ishlab chiqilgan, qoida tariqasida, o‘zaro muvofiqlashtirilgan tarmoq xizmatlari to‘plamidir. Tarmoq qobiqlarini mijoz va serverga bo‘lish mumkin. Qobiq tarmoq xizmatlarining mijoz qismlarini o‘z ichiga olsa, mijoz qobig‘i deyiladi. Server qobig‘i kamida ikkita asosiy tarmoq xizmatlarining server komponentlarini o‘z ichiga oladi – fayl va chop etish xizmatlari. Hozirda faqat tarmoqda ishlash uchun yaratilgan maxsus operatsion tizimlar mavjud. Ushbu operatsion tizimlarning tarmoq funksiyalari tizimning asosiy modullariga joylashtirilgan, bu operatsion tizimning mantiqiy uyg‘unligini, shuningdek, yaxshiroq ishlashini ta’minlaydi. Agar barcha tarmoq xizmatlari yaxshi integratsiyalangan bo‘lsa va operatsion tizimning ajralmas qismi deb hisoblansa, unda bunday operatsion tizimning barcha ichki mexanizmlari tarmoq funksiyalarini bajarish uchun optimallashtirilishi mumkin.
Tarmoq OT lariga qo‘yiladigan talablar

1. 
   Masshtabiylik;
   
2. 
   Moslashuvchanlik;
   
3. 
   Oxirgi qurilmalardagi turli OT larni qo‘llab-quvvatlash;
   
4. 
   Protokollar stekini qo‘llab-quvvatlash (TCP/IP, IPX/SPX,
   

NetBIOS, DECnet, AppleTalk, OSI);

5. 
   Ko‘p serverli tarmoqlarni qo‘llab-quvvatlash va boshqa OT lar bilan samarali integrallashish;
   
6. 
   Markazlashgan ma’lumotnomalar xizmatini bo‘lishi;
   
7. 
   Servislar tizimini rivojlanishi: fayl-servis, print-servis, ma’lumotlar xavfsizligi, arxivlash, ma’lumotlar bazasi va boshqalar;
   
8. 
   Turli standartlardagi tarmoq qurilmalarini (Ethernet, Token Ring, ARCnet, FDDI) va tarmoqni boshqarish standartlarini qo‘llabquvvatlash.