Toshkent axborot texnologiyalari universiteti u. R. Xamdamov, dj. B. Sultanov, S. S. Parsiyev, U. M. Abdullayev operatsion tizimlar

Post Office Protocol, version 3 – POP3
Post Office Protocol, version 3 (POP3) sodda va cheklangan. Mijoz POP3 dasturi qabul qiluvchining kompyuteriga o‘rnatiladi; server POP3 dasturi pochta serveriga o‘rnatilgan. Foydalanuvchi o‘z elektron pochtasini pochta serveridagi pochta qutisidan yuklab olishi kerak bo‘lganda mijoz dasturining pochtaga kirishi orqali jarayon boshlanadi. Mijoz TCP 110 portidagi serverga ulanishni ochadi. Keyin pochta qutisiga kirish uchun foydalanuvchi nomi va parolini yuboradi. Keyin foydalanuvchi pochta xabarlarini ketma-ket ro‘yxatlashi va foydalanishi mumkin. 7.17- rasmda POP3 dan foydalanib pochta xabarlarini yuklab olish misoli keltirilgan.

Foydalanuvchi kompyuteri
7.17- rasm. POP3 protokolimisoli
POP3 ikkita rejimga ega: o‘chirish va saqlash rejimlari. Ochirish rejimida, har bir qabul qilishdan so‘ng, pochta qutisidan xabar o‘chiriladi. Saqlash rejimida pochta (xabar) qabul qilinganidan keyin pochta qutisida qoladi. O‘chirish rejimi odatda foydalanuvchi doimiy kompyuterida ishlayotganda foydalaniladi va o‘qigan yoki javob bergandan so‘ng qabul qilingan xabarlarni saqlash va tartiblashi mumkin.
Odatda, foydalanuvchipochtasigaasosiykompyuteridan (masalan, noutbuk) uzoqdakirganda, saqlashrejimidanfoydalaniladi. Pochta o‘qiladi, lekin keyinchalik uni olish va tashkillashtirish uchun tizimda saqlanadi.
Internet Mail Access Protocol, version 4 (IMAP4)
Yana bir pochtaga kirish protokoli bu - Internet Mail Access Protocol, version 4 (IMAP4 - Internet pochtasiga kirish protokoli, 4versiya). IMAP4 POP3 ga o‘xshash, ammo u ko‘proq xususiyatlarga ega; IMAP4 yanada kuchli va murakkabroq. POP3ning bir necha jihatda kamchiligi bor. Foydalanuvchi o‘z pochtasini serverda tartibga solishiga yo‘l qo‘ymaydi; foydalanuvchi serverda turli xil papkalarga
ega bo‘la olmaydi (albatta, foydalanuvchi o‘z kompyuterida papkalarni yaratishi mumkin.) Bundan tashqari, POP3 foydalanuvchiga yuklab olishdan oldin pochta tarkibini qisman tekshirishga ruxsat bermaydi.
IMAP4 quyidagi qo‘shimcha funksiyalarni ta’minlaydi:

• 
  Foydalanuvchi yuklab olishdan oldin elektron pochta xabarining sarlavhasini tekshirishi mumkin;
  
• 
  Foydalanuvchi elektron pochtaning tarkibini yuklab olishdan oldin ma’lum bir belgilar qatoridan qidirishi mumkin;
  
• 
  Foydalanuvchi elektron pochtani qisman yuklab olishi mumkin. Bu, ayniqsa, o‘tkazish qobiliyati cheklangan va elektron pochtada yuqori o‘tkazish qobiliyatini talab etuvchi multimediya kontent mavjud bo‘lganida foydalidir;
  
• 
  Foydalanuvchi pochta serverida pochta qutilarini yaratishi, o‘chirishi yoki nomini o‘zgartirishi mumkin;
  
• 
  Foydalanuvchi elektron pochtani saqlash papkasida pochta qutilarining ierarxiyasini yaratishi mumkin.