Toshkent axborot texnologiyalari universiteti u. R. Xamdamov, dj. B. Sultanov, S. S. Parsiyev, U. M. Abdullayev operatsion tizimlar

Manzillar translatsiyasi
Sahifa manzili mantiqiy manzil deb ataladi va sahifa raqami va sahifani almashtirish bilan ifodalanadi.
Mantiqiy manzil = sahifa raqami + sahifani almashtirish
Kadr manzili fizik manzil deb ataladi va kadr raqami va sahifani almashtirish bilan ifodalanadi.
Fizik manzil = kadr raqami + sahifani almashtirish
Sahifalar xaritasi jadvali deb nomlangan ma’lumotlar tuzilishi protsessor sahifasi va fizik xotiradagi kadr o‘rtasidagi munosabatni kuzatish uchun ishlatiladi.
Tizim har qanday sahifaga kadr ajratganda, u mantiqiy manzilni fizik manzilga aylantiradi va dasturni bajarish paytida foydalaniladigan sahifalar jadvalida yozuvni yaratadi.

3.17- rasm. Sahifa va kadrni almashtirish sxemasi
Jarayonni bajarish kerak bo‘lganda, uning tegishli sahifalari har qanday mavjud bo‘lgan xotira kadrlariga yuklanadi. Aytaylik, sizda 8Kb dastur mavjud, ammo sizning xotirangiz belgilangan vaqtda atigi 5Kb sig‘dira oladi, shunda sahifa kontseptsiyasi paydo bo‘ladi. Kompyuter operativ xotirasida joy qolmaganida, operatsion tizim bo‘sh yoki keraksiz sahifalarni ikkinchi darajali xotiraga ko‘chiradi,
boshqa operatsiyalar uchun operativ xotirani bo‘shatadi va dastur tomonidan kerak bo‘lganda ularni qaytarib beradi. Ushbu jarayon dasturning to‘liq bajarilishi mobaynida davom etadi, unda operatsion tizim bo‘sh sahifalarni asosiy xotiradan olib tashlaydi va ularni ikkinchi darajali xotiraga yozadi va dastur tomonidan talab qilinganda ularni qaytarib beradi.
Sahifali xotira afzalliklari va kamchiliklari
Almashtirishning afzalliklari va kamchiliklari ro‘yxati quyidagicha:

• 
  Sahifali xotira tashqi bo‘linishni kamaytiradi, ammo baribir ichki bo‘linishdan aziyat chekmoqda.
  
• 
  Sahifali xotira oson amalga oshiriladi va xotirani boshqarishning samarali usuli hisoblanadi.
  
• 
  Bir xil o‘lchamdagi sahifalar va kadrlar tufayli, almashish juda oson.
  
• 
  Sahifalar jadvali qo‘shimcha xotira maydonini talab qiladi, shuning uchun u operativ xotirasi kichik bo‘lgan tizim uchun mos kelmasligi mumkin.