Toshkent davlat agrar


Download 187.57 Kb.
bet10/10
Sana23.02.2023
Hajmi187.57 Kb.
#1224179
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
amaliyot

Summa, ming soʼm

1

2

3

4

Xaridor va buyurtmachilarning qarzi (4000dan 4900ning ayirmasi)

12345,65

Mol yetkazib beruvchi va pudratchilarga qarz

2036,51

Xodimlarga berilgan boʼnaklar

4291,53

Olingan boʼnaklar

12725

Byudjetga soliq va yigʼimar boʼyicha boʼnak toʼlovlari

2564,43







Xodimlarning boshqa operatsiyalari boʼyicha qarzi


Byudjetga toʼlovlar boʼyicha qarz

2147,47

Mol yetkazib beruvchi va pudratchilarga berilgan boʼnaklar

45155,04

Maqsadli davlat jamgʼarmalariga toʼlovlar boʼyicha qarz

2564,34

Maqsadli davlat jamgʼarmalari va sugʼurta boʼyicha bnak toʼlovlari

1229,89

Mehnatga haq toʼlash boʼyicha qarz

4638,33







Qisqa muddatli bank kreditlari


Boshqa debitorlik qarzlari


Boshqa Kreditorlik qarzlarii (6950dan tashqari)

1917,84

Jami

65586,54

Jami

26029,49

Kreditorik qarzlarining debitorlik qarzlaridan ortiqchaligi


Debitorlik qarzlarinnig Kreditorlik qarzlaridan ortiqchaligi

39557,05

Balans

65586,54

Balans

65586,54

Yuqoridagi jadval ma’lumotlari asosida xo`jalik subyektining debitorlik va kreditorlik qarzlari balansini tahlil qilib chiqishimiz mumkin bo`ladi. Ma’lumotlardan ko`rinadiki, o`rganilayotgan davrda korxonada jami debitorlik qarzlari 65586,54 ming so`m bo`lgan bo`lsa, jami kreditorlik qarzlar esa 26029,49 ming so`mni tashkil etgan. Ya’ni debitorlik qarzlari kreditorlik qarzlaridan 39557,05 ming so`mga ko`p bo`lgan. Bu albatta ijobiy hol bo`lib hisoblanadi. Chunki undirib olishi lozim bo`lgan qarzi to`lashi kerak bo`lgan qarzidan ko`pdir.


Debitorlik qarzlarining aylanuvchanligi tahlili
2-jadval

Koʼrsatkichlar



Yillar

Farqi (+;-)

2017 yil

2018 yil

1

2

3

4

1. Jami debitorlik qarzlari, ming soʼm

81164,78

60651,53

-20513,25

2. Mahsulot (ish, xizmat)lar sotishdan sof tushum, ming soʼm

388057,04

392968,15

4911,11

3. Joriy aktivlar, ming soʼm

368420,89

225484,24

-142936,65

4. Muddat oʼtgan debitorlik qarzlari, ming soʼm

1225

1225

0

5. Debitorlik qarzlarining aylanish koeffitsienti (2/1)

1229,80

1206,60

-23,2

6. Debitorlik qarzlarining aylanish davri, kun hisobida (1x360/2)

1299

1255

-44

7. Joriy aktivlar tarkibida debitorlik qarzlari ulushi, % (1/3x100)

1248

1227

-21

Ma’lumotlardan ko`rinadiki, o`rganilayotgan davrda biz tahlil qilayotgan xo`jalik yurituvchi subyektda debitorlik qarzlarining holati o`tgan yilning shu davriga nisbatan 20513?25 ming so`mga kamaygan, ya’ni debitorlik qarzlari o`tgan yilga nisbatan deyarli 1.2 marotabaga kamaygan. Ayni vaqtda mahsulot sotishdan olingan sof tushum summasi o`tgan yilning shu davriga nisbatan 4911,11 ming so`mga o`sganligini kuzatish mumkin. Buning ta’sirida debitorlik qarzlarining undirilish davri o`tgan yilga nisbatan 23 kunga qisqargan. Ya’ni debitorlik qarzlarining undirib olinishi ancha tezlashgan. Bu albatta ijobiy holat deb baholanadi.


Debitorlik qarzlarining aylanish koeffisienti va aylanish davri o`zgarishining omilli tahlili
3-jadval



Koʼrsatkichlar





Oʼt-gan yil





Shartli hisobot yili





Hiso-bot yili





Oʼzga-rishi (+;-)



shu jumladan

sotishdan olingan sof tushum summasining oʼzgarishi hisobiga

debitorlik qarzlari summasining oʼzgarishi hisobiga

1.Debitorlik qarzlarining aylanish koeffitsienti

6,80


8,6

1,80

+0.1

+1.7

2. Debitorlik qarzlarining aylanish davri, kun hisobida

76


57

-23


-23

Debitorlik qarzlarining aylanish koeffitsiyenti o`tgan yilga nisbatan 1.8 koeffitsiyentga oshgan.


Kreditorlik qarzlarining aylanuvchanligi tahlili
4-jadval


Koʼrsatkichlar
(+;-)


Yillar


Farqi

2017 yil

2018 yil

1

2

3

4

1. Jami Kreditorlik qarzlari, ming soʼm

1306,09

1892,84

586,75

2. Sotilgan mahsulot (ish, xizmat)lar tannarxi, ming soʼm

180487,76

120772,23

-59715,53

3. Jami majburiyatlar, ming soʼm

30310,71

19879,49

-10431,22

4. Muddat oʼtgan Kreditorlik qarzlari, ming soʼm

0

0

0

5. Kreditorlik qarzlarining aylanish koeffitsienti (2/1)

1388,5

1372,5

-16

Yuqoridagi jadval ma’lumotlari asosida biz tahlil qilayotgan xo`jalik subyektida kreditorlik qarzlarining aylanishiga baho berishimiz mumkin bo`ladi. Ma’lumotlardan ko`rinib turibdiki, korxonada kreditorlik qarzlari o`tgan yilning shu davriga nisbatan 586,75 ming so`mga qisqargan. Sotilgan mahsulot (ish, xizmat)larning ishlab chiqarish tannarxi esa joriy yilda 59715,53 ming so`mga kamatgan. Bularning natijasida korxonada kreditorlik qarzlarining aylanish koeffitsiyenti o`tgan yilgi 1388,5 koeffitsiyentdan hisobot yiliga kelib 1372,5 koeffitsiyentgacha ko`tarilgan. Ya’ni kreditorlik qarzlarining aylanuvchanligi bir necha marotabaga tezlashgan. Bunday natijalarni korxona uchun ijobiy baholash lozim.




Korxonaning to`lov qobiliyati tahlili


2021 yil.
5-jadval

Toʼlov mablagʼlari

Hisobot yili oxiriga summasi, ming soʼm

Toʼlov qarzlari

Hisobot yili oxiriga summasi, ming soʼm

1. Pul mablagʼlari, yaʼni kassadagi va hisob raqamidagi pul mablagʼlari

14811,37

1. Mol yetkazib beruvchi va pudratchilarga toʼlanadigan schyotlar (qarzlar)

2011,51

2. Tovar-moddiy zaxiralari

8522,93

2. Byudjetga toʼlovlar boʼyicha qarzlari

2122,47

3. Qisqa muddatli investitsiyalar, boshqa pul mablagʼlari va joriy aktivlar

145173,4

4. Maqsadli davlat jamgʼarmalariga toʼlovlar boʼyicha qarzlar

2539,34

4. Debitorlik qarzlari



65586,54

5. Mehnatga haq toʼlash boʼyicha qarzlar

4613,33

6. Qisqa muddatli kredit va qarzlar


Jami toʼlash uchun mablagʼlar

2340944,24

Jami toʼlov qarzlari

11286,65

Toʼlov mablagʼlaridan toʼlov majburiyatining koʼpligi


Toʼlov qarzlaridan toʼlov mablagʼlarining koʼpligi (ortiqchaligi)

2329657,59

Balans

2340944,24

Balans

2340944,24

Jadval ma’lumotlaridan ko`rinadiki, biz tahlil qilayotgan xo`jalik subyekti joriy davrda to`lov qobiliyatiga ega hisoblanadi. Korxonaning jami to`lov mablag`lari 234944,24 ming so`m bo`lgani holda, jami to`lov qarzlari 11286,65 ming so`mni tashkil qilgan. Bundan ko`rinadiki korxonada to`lov qarzlariga nisbatan to`lov mablag`lari 2329657,59 ming so`mga ko`p bo`lgan. Bu esa korxonaning mutlaq to`lov qobiliyatiga ega ekanligidan dalolat beradi.


Sof foyda va uning o`zgarishining omilli tahlili


Bozor munosabatlari sharoitida har bir xo`jalik subyekti o`z faoliyati natijasida sof foydaga erishishni ko`zlaydi. Shu sababli ham sof foyda miqdorini o`rganish va unga ta’sir etuvchi omillarga baho berish korxona samaradorligini oshirishga olib keladi. Korxona ixtiyorida qola- digan va uning erkin tasarrufidagi foyda sof foyda deyiladi. Ushbu ko`rsatkich soliq to`loviga qadar bo`lgan foyda summasidan foyda (daromad)dan soliq va boshqa soliqlar va ajratmalar summasini chegirish asosida aniqlanadi. Sof foyda tahlilida uning o`tgan yillarga, shuningdek, korxona biznes-rejasi ko`rsatkichlariga nisbatan o`zgarishlari o`rganiladi. Moliyaviy natijaviylikning ushbu yakuniy qatori barcha ichki va tashqi axborotdan foydalanuvchilar e’tiboridagi masala hisoblanadi.
Tashqi axborotdan foydalanuvchilar korxonaning foydalilik darajasiga, o`z aktivlarini maqsadli boshqarishning shartlarini belgilashga ham jiddiy ahamiyat berishadi. Masalan, korxona mulkida ta’sischi sifatida qatnashuvchilar aksiya egalari kelishuviga yoki xususiy kapitaldagi ulushiga qarab taqsimlanadigan hisob foydasining holatiga hamda korxona ixtiyorida qoladigan sof foyda bilan qiziqsalar, investitsiya homiylari esa korxona faoliyatining barqarorligi va o`sish darajalariga ko`proq qiziqadilar.

Sof foyda va uning o`zgarishiga ta’sir etuvchi omillar tahlili




(ming so`mda) 6-jadval

Ko`rsatkichlar

O`tgan yili

Hisobot yili

Farqi (+, –)

1. Mahsulot sotishdan olingan yalpi foyda

54300

68750

+14450

2. Sotilgan mahsulot tannarxi

28172

44219

+16047

3. Davr xarajatlari

13876

24531

+10655

4. Asosiy faoliyatning foydasi

12252



14345

+2093

5. Moliyaviy faoliyatdan foyda va zararlar

0

0

0

6. Favquloddagi foyda va zararlar

-

-

-

7. Foydadan soliq va boshqa soliq hamda ajratmalar

2252

2750

+498

Joriy yilning sof foydasi

10000

11595

+1595

Jadval ma’lumotlaridan shuni xulosa qilish mumkinki, tahlil qilinayotgan xo`jalik subyektining hisobot davridagi sof foyda hajmi o`tgan yilga nisbatan 1595 ming so`mga oshgan. Uning o`zgarishiga har bitta ko`rsatkichning ta’sirini farq qatoriga qarab baholash mumkin. Sof foydaning oshishiga faqat baho sabab bo`lgan. Jadvaldan ko`rinib turibdiki, tannarx, davr xarajatlari va soliq xarajatlari ham oshgan va buning natijasida sof foyda sezilarli darajada oshmagan.




XULOSA
Men Xasanova Zulfizar 3-98 guruh talabasi ishlab chiqarish amaliyotni o`tash davrida buxgalteriya fani juda ma'suluyatli, muhim, jamiyat uchun kerakli va qiziqarli fan ekanligiga amaliy jarayonlar orqali guvoh bo'ldim. Amaliyot o'tash davri qisqa bo'lganiga qaramay kopgina bilim va ko'nikmalarga ega bo'ldim deb ishonch bilan ayta olaman. Men amaliyot o'tagan xo'jalik yurituvchi sub'ekt rolik ishlab chiqaruvchi korxona bo'lib, ko'z bilan qaraganda oddiy bir rolik sifatida korishimiz mumkin lekin shu oddiy koringan mahsulotni tayyor holga kelguncha kozga korinmas bir qancha bosqichlardan o'tib keladi. Tayyor mahsulotni tayyor holiga kelguncha mehnat resurslaridan, moddiy resurslardan foydalanamiz va ta'minot, ishlab chiqarish jarayonlaridan o'tib tayyor holga keladi so'ngra realizatsiya jarayoni orqali xaridorlar tayyor mahsulot bilan ta'minlanadi. Ishlab chiqarish bosqichlari amalga oshishi o'ziga tegishli hujjatlar bilan asoslanib boriladi. Amaliyot davrida shu hujjatlar bilan ishlashni, ularni qay tartibda to'ldirish kerakligini, elekron shakllari bilan ishlashni o'rganib oldim. Hujjat ishlari o'ta sinchkovlikni, aniqlikni talab qilar ekan. Shuni qo’shimcha qilib aytamanki men amaliyot o’tagan xo’jalik yurituvchi sub’ekt uncha ham ilg’or texnika va texnologiyalar bilan ta’minlanmaganligiga guvoh bo’ldim. Xo’jalik yurituvchi sub’ekt o’z faoliyatini yanada samaraliroq olib borishi uchun so’ngi avlod texnologiyalarini ish jarayoniga jalb qilishi kerak. Shu bilan birga yangi texnologiyalardan oqilona foydalanish uchun ishchi-xodimlarning malakasini ham oshirish kerak deb o’ylayman shundagina ish unumdorligi ham sifati ham oshadi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI

  1. “Buxgalteriya hisobi to’g’risidagi qonun” 2016 y

  2. Akramov E.A Korxonalarning moliyaviy holati tahlili. O’quv qo’llanma. – T., 2007.

  3. Bobojonov O, Jumaniyozov K. “Moliyaviy hisob” -T.: ”Moliya” nashiriyoti, 2002. -672 b.

  4. Do’stmurodov R., Mengliqulov B., Davletov I. Moliyaviy hisob. – T .: ToshDAU taxririyat-nashriyot bo’limi, 2007.

  5. “Iqtisod va hisobot" jurnali 1992-94 yil sonlari.

  6. Sotvoldiyev A.S “Zamonaviy buxgalteriya hisobi” 3 tomli, 1 tom. – T.: “Sharq”, 2004.



Internet saytlari:
1. www.agro.uz – O’zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi sayti
2. www.mf.uz – O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi sayti
3. www.soliq.uz – O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo`mitasi sayti
4. www.norma.uz – “Norma” MCHJ sayti
5. www.mehnat.uz – O`zbekiston Mehnat vazirligi sayti
6. www.stat.uz – Davlat Statistika Qo`mitasi sayti


Download 187.57 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling