Тошкент Давлат Авиация Институти

2-жадвал 
СТРАТЕГИЯНИ ВАЗИЯТГА МОСЛАШТИРИШ 
Тармоқнинг 
Фирманинг 
Фирманинг ҳолатини 
Бозор улуши ва сармоя 
Стратегик 
тавсифномаси 
тармоқдаги ўрни 
тавсифлайдиган омиллар 
имконлари 
имкониятлар 
Еш 
Етакчи 
Ташки-х ар акатга келтирувчи 
Ривожланиш 
Рақобатга ёндашиш 
шаклланаётган 
-оламшумул 
кучлар 
-бозор улушини 
-паст ҳаражат 
-миллий 
-асосий рақобатчилар 
кенгайтириш 
-табақаланиши 
-минтакавий 
-муваффақиятнинг асосий 
-сармоя сарфлаш 
-оқилона харажатлар 
-махаллий 
омилари 
-ҳар аж атл арнинг 
фокусланиши 
Катта бўлмаган 
Етакчи 
Ички 
Қисқариш 
Зарба бериш 
рақобатчилар 
-фирманинг мавжуд ўрни 
-заиф фаолиятидан воз
Ташаббуслари 
гуруҳини 
-кучли ва заиф тамонлари 
кечиш 
-рақобат кучи 
бирлаштирадиган 
-имкон ва хавф-хатарлар 
-асосий бозорни ҳимоя 
қилиш 
-рақобатчи кобилияти 
-ҳаражатлар даражаси 
-реинвестицияни 
-тамойиллар 
-рақобат кучи 
камайтириш 
-партизанча кураш 
-стратегик натижалар ва 
-жорий пул маблагларни 
-олдини олиш учун 
муаммолар 
кўпайтириш 
зарба бериш 
Етукли даражаси 
Етакчи бўлишни 
Хатоларни тузатиш 
Ҳимоя қилиш 
хоҳлайдиган 
ташаббуслари 
-мустаҳкамлаш 
-экспортли 
-кўп миллатли 
-оламшумул 
Эскириб 
Ўринбосар 
Чикиб кетиш 
Вертикал интеграция 
бораётган 
-сотиш-ёпиш 
-орқага 
-олдига 
Фрагментлаш 
Заиф тармоқдан 
чиқиб четлашган 
номзод 
Оламшумул 
Аниқ стратегияга эга, 
машҳур номга эга 
бўлган 

---

Назорат саволлари 
1. Янги тармоқлар учун қандай рақобат стратегияси мавжуд? 
2. Етилиш боскичидаги тармоқлар учун қандай рақобат стратегаяси бўлиши мумкин? 
3. Турғунлик ва тушкунликка дуч келган тармоқларга хос рақобат стратегиясини изоҳлаб 
беринг? 
4. Майда ва ўрта фирмалар кўпроқ бўлган тармоқлар учун қандай рақобат стратегияси 
бўлиши мумкин? 
5. Ҳалқаро бозор стратегиясини таърифлаб беринг? 
6. Етакчи тармоқлар стратегияси нималардан иборат? 
7. Заиф бизнес стратегиясини қандай тушунасиз? 
8. Инқироздан қутулиш стратегиясини таърифлаб беринг? 
6.2. КОРПОРАЦИЯЛАРНИНГ ТАБАҚАЛАШГАН СТРАТЕГИЯСИ 
1. Фирмаларнинг кўпчилиги бизнесни тор ихтисослашган корхона сифатида 
бошлайди. У бир қатор афзалликларга эга. Энг аввало, фирманинг миссия ва мақсадлари 
аникроқ бўлади. Ресурслар ва фаолият мақсадга эришишга йўналтирилган бўлади. 
Рахбариятнинг эътибори бир тармоқдаги ўзгаришларга жалб қилинади. Бош 
раҳбарият фирмадаги ва тармоқдаги барча жараёнлардан хабардор бўлади. 
Раҳбарият катта тажрибага ва чуқур билимларга эга бўлади.Фирманинг узоқ 
муддатли манфаатлари ҳақида кўпроқ уйлайди. Бундай шароитда фирманинг асосий рақобат 
устуворлигини аниқлаш енгилроқ бўлади. Янги ғояларни вужудга келиши, ихтисослик 
даражаси юқорироқ бўлади. 
Тор ихтисосланишнинг асосий камчилиги "ҳамма тухумларни бир саватчада сақлаш" 
бўлиб, тармоқ, инқирозга дуч келса,ўсиш ва фойда олиш имкони жуда ҳам пасайиб кетади. 
Бошқа соҳалардаги инновациялар фирма ҳолатини кескин ёмонлаштириб юбориши 
мумкин. Шу сабабли, диверсификациялашиш зарурати туғилади. 
Қандай шароитда фирма диверсификациялашиш харакатини амалга ошириш учун 
3-жадвалга эътиборни қаратайлик.Унда фирманинг рақобат ҳолати ва бозор ўсиш 
суратларига қараб стратегик имкониятлар келтирилган (стратегик имкониятлар 
маъқуллик даражаси пасайиб бориш таркибида келтирилган).