Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti b. B. Berkinov, D. S. Ashurova, M. K. Abdullaeva, G. E. Zahidov

 
ma’lum vaqt ichida (oy yil) 
narx darajasi foiz o’zgarishi.
Kutilayotgan inflyatsiya darajasi (expected rate o f inflation)
 
-  
mavjud ijtimoiy iqtisodiy axborotlar, ma’lumotlar asosida alohida shaxs va 
korxonalar tomonidan kutiladigan bo’lg'usi davrdagi inflyatsiya darajasi.
Giperinflyatsiya (hyper-inflation)
 
- haddan tashqari inflyatsiya, 
narxning shuddat bilan o’sishi, pul kadrining g‘oyat tez pasayishi, pul 
topishga intilshning minimal darajaga kelishi bilan xarakterlanadi.
179

---

Bartaraf etilgan inflyatsiya
 
- boshqariladigan yoki tabiiy, qo’yilgan 
narxlami 
boshqarishga 
bo’lgan 
iqtisodiyot 
doirasida 
inflyatsion 
jarayonlaming o ’ziga xos ko’rinishi. Direktiv tarzda belgilangan narxlar 
darajasi saqlangan holda inflyatsiya muomiladagi pul miqdorini ko’payishi 
va uni sotib olish qobiliyatini kadrsizlanishi orqali namoyon bo’ladi. 
Bundan tashqari shulaming natijasida, ta’siri ostida keskin talabni oshib 
borishi hamda tovar va xizmatlaming defitsitini o’sib borishi, aholini 
vaqtinchalik qondirilgan talabini ko’paytirish orqali namoyon bo’ladi.
Doimiy
, 
davomiy inflyatsiya (cronic inflation) 
- nisbatan yuqori yoki 
past inflyatsiya darajasi uzoq muddat davomida ushlab turiladigan 
iqtisodiy vaziyat. Barkarorlikka erishgunga qadar davomli yuqori 
inflyatsiya darajasiga xos bo’lgan mamlakatlarga misol qilib, Braziliya, 
Isroil, Meksika, Peru Argentinani keltirish mumkin.
Narxlar korrektirovkasi 
(price 
adjustment
)- 
bozor 
vaziyati 
o’zgarishiga narxlaming moslashuv jarayoni.
Qarz berish (crediting)-
 
pul yoki tovarlami qaytarish sharti bilan 
ma’lum muddatga berish (qarz ishlatilgani uchun oldindan kelishilgan 
foizlar tushuniladi).
Tijorat krediti (comercial credit)
 
- qisqa muddatli qarz (1 yil 
muddatgacha beriladi) sotib olinadigan tovarlariga to’lash uchun pul qarzi 
ko’rinishda beriladi.
Bank krediti (banking credit)