Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti Moliya va buxgalteriya hisobi fakulteti br-91 guruh talabasi Ibroximov Ibroximjonning marketing fanidan tayyorlagan mustaqil ishi

Neyromarketing

Br-92 Ne’matullayev Ikromjon

Reja:

• 1. Yalpi talab-yalpi taklif modeliga umumiy tavsif. Yalpii talab tushunchasi va grafigi.
• 2. Yalpi talabning baho va bahodan boshqa omillari.
• 3. Yalpi taklif grafigi va omillari.
• 4. AD-AS modelida makroiqtisodiy muvozanat. Makroiqtisodiy muvozanat buzilishining

Yalpi talab-yalpi taklif modeliga umumiy tavsif. Yalpii talab tushunchasi va grafigi

• Makroko’lamda milliy ishlab chiqarish hajmining o’zgarishi bilan birga baholar umumiy darajasining o’zgarishi o’rtasida bog’liqlikni tadqiq qilish, nima uchun milliy ishlab chiqarish hajmi ayrim davrlarda barqaror o’sishi, ba’zi davrlarda esa pasayib ketishni izohlab berish uchun yalpi talab - yalpi taklif (AD-AS aggregate demand- aggregate supply) modelidan foydalanamiz. Makroiqtisodiyotda AD-AS modeli ishlab chiqarish hajmlari va baholar darajalarining tebranishlarini hamda ular o’zgarishining oqibatlarini o’rganish uchun bazaviy model bo’lib hisoblanadi. .

Yalpi talab

Yalpi talab – uy xo’jaliklari, korxonalar, hukumat va chet ellik xaridorlarning baholarning ma’lum darajasida iqtisodiyotda ishlab chiqarilgan yakuniy tovarlar va xizmatlarning umumiy hajmiga bo’lgan talabidir.

Formula ko’rinishida yalpi talabni quyidagicha tasvirlash mumkin:

AD = S + I + G + Xn.
Yalpi talab – uy xo’jaliklari, korxonalar, hukumat va chet ellik xaridorlarning baholarning ma’lum darajasida iqtisodiyotda ishlab chiqarilgan yakuniy tovarlar va xizmatlarning umumiy hajmiga bo’lgan talabidir.
Baholar darajasi va talab qilingan yalpi ichki mahsulot hajmi o’rtasidagi bog’liqlikni ifoda
etuvchi chiziq yalpi talab egri chizig’i deb ataladi.
Baholar darajasi va talab qilingan yalpi ichki mahsulot hajmi o’rtasidagi bog’liqlikni ifoda etuvchi chiziq yalpi talab egri chizig’i deb ataladi.

Neyromarketing nima?

Milliy bozorda AD-egri chizig’ining traektoriyasini, ya’ni uning quyiga egilganligini,
avvalo pulning miqdoriy nazariyasi tenglamasi yordamida izohlash mumkin:
M V=Y P
Bu yerda: M – muomaladagi pul miqdori;
V – pulning aylanish tezligi;
R – iqtisodiyotdagi baholar darajasi (baholar indeksi);
Y – talab qilinayotgan real ishlab chiqarish hajmi.
Bu tenglamadan:
P = M V / Y va Y= M V / P
tenglamalarni keltirib chiqaramiz. Bu tenglamalardan ko’rinadiki, baholar darajasi qancha oshsa, real YaIM hajmiga talab shuncha past bo’ladi, ya’ni pul massasi (M) va uning aylanish tezligi (V) o’zgarmas bo’lsa baholar darajasi va yalpi talab o’rtasida teskari bog’liqlik mavjud bo’ladi.

Yalpi talabning baho va bahodan boshqa omillari

Baholar darajasi va va yalpi talab o’rtasidagi teskari bog’liqlik quyidagi baho omillari bilan
izohlanadi:
1. Foiz stavkasi samarasi;
2. Boylik samarasi yoki real kassa qoldiqlari samarasi;
3. Import xaridlar samarasi.

Foiz stavkasi samarasi;

Foiz stavkasi samarasi shuni bildiradiki, yalpi talabning egri chiziq bo’yicha surilishi
narxlar darajasi o’zgarishining foiz stavkasiga bo’lgan ta’siriga bog’liq.
Buni quyidagi mantiqiy chizma ko’rinishida tasvirlash mumkin:
P↑ → MD↑ (MS const) → R↑ → I↓ → AD↓

Boylik samarasi yoki real kassa qoldiqlari samarasi

Boylik samarasi yoki real kassa qoldiqlari samarasi shuni bildiradiki, narxlar darjasining oshishi, jamg’arilgan moliyaviy aktivlari (omonatlar, obligatsiyalar) real xarid qobiliyatini pasaytirib yuboradi. Bunday sharoitda aholi moliyaviy aktivlarning real qiymatini tiklash uchun
joriy daromadidan iste’mol xarajatlar miqdorini qisqartiradi. Iste’mol xarajati yalpi talabning bir qismi bo’lganligi tufayli uning kamayishi ADning pasayishiga olib keladi.
Moliyaviy
P↑ → aktivlarning↓ →  S↓ ( S↑  → AD↓
real qiymati

Import xaridlar samarasi

Import xaridlar samarasi shuni bildiradiki, biror mamlakatda tovar va xizmatlarning ichki narxlari tashqi narxlarga nisbatan oshib borsa, shu mamlakatda ishlab chiqarilayotgan tovar va xizmatlarga talab kamayadi va o’z navbatida shu mamlakatda import mahsulotlarga bo’lgan talab oshadi.
P↑→ X↓ ( M↑ →Xn↓ →AD↓

Dizayn va neyromarketing

Mashhur qovurilgan Lays kartoshkalarini ishlab chiqaruvchi  Frito Lau kompaniyasi tomonidan oʻtkazilgan tadqiqot e’tiborga molik. U tabiiy va yaltiroq boʻlmagan jilosiz ranglar hamda sogʻliq uchun foydali boʻlgan mahsulotlar suratidan foydalanish odamlarni хarid qilishga undamasligini koʻrsatdi. Shu bois kompaniya qovurilgan kartoshka surati tushirilgan yaltiroq oʻramdan foydalana boshladi.

Reklama va neyromarketing

• Neyromarketing Mercedes-Benz Daimler ning reklama kampaniyasi uchun qoʻllanilgan. Unda avtomobilning oldi qismi inson yuziga oʻхshatilgan. Ushbu reklama sinovda ishtirok etganlarning miyasidagi lazzat markaziga ta’sir koʻrsatgani aniqlandi. Uning samarasini esa birinchi chorakda kompaniya savdosining 12%ga oshgani tasdiqladi.