10.2. Dinamika qatorlarining turlari
Ma`lum oraliqli momentlarga nisbatan hisoblangan hodisa miqdorlaridan tuzilgan qator momentli dinamika qatori deb ataladi.
Masalan:
10.1-jadval.
O`zbekiston aholisining 2000-2005 yillarda o`sishi
Yillar
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
Aholi soni yil boshiga
|
24.5
|
24.8
|
25.1
|
25.4
|
25.7
|
26.0
|
Manba: O`zbekiston iqtisodiyoti. Tahliliy sharh. – T., 2005, 60-87-betlar.
Agar bir momentdan ikkinchisigacha bo`lgan vaqt oralig`ini qisqartirsak, u holda qator darajalari ham o`zgaradi.
Ma`lum vaqt oraliqlari davomida kechgan jarayonlar natijalari, ya`ni, oqimlarni ta`riflovchi ko`rsatkichlar qatori davriy dinamika qatorlari deb ataladi.
Masalan:
10.2-jadval.
O`zbekistonda paxta va don yalpi hosilining o`sishi (ming t.)
Yillar
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
Paxta
|
3002
|
3205
|
3122
|
2803
|
3335
|
3500
|
Don
|
3929
|
4072
|
5793
|
6391
|
6017
|
660
|
Manba: O`zbekiston iqtisodiyoti. Tahliliy sharh. – T., 2005, 60-87-betlar.
Dinamika qatorlarini momentli yoki davriy ko`rinishda tuzish ixtiyoriy ish bo`lmasdan, balki o`rganilayotgan hodisaning mohiyatiga, uning miqdorini aniqlash usuliga bog`liqdir.
Dinamika qatorlarini boshlang`ich mutlaq miqdorlar va hosilaviy ko`rsatkichlar asosida tuzish mumkin. Hosilaviy ko`rsatkich qatorlari deganda mutlaq miqdorlarni qayta ishlash natijasida olingan nisbiy va o`rtacha miqdorlar asosida tuzilgan qatorlar tushuniladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |