Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

Tovami peshtaxta orqali sotish — tovar sotishning odatdagi usuli b o ’lib,
unda xaridorlarga xizm at qilish jarayonining deyarli ham m a asosiy
elementlari, chunonchi: tovarlami ko’rsatish va uning assortimenti bilan
tanishtirish, hisob-kitob qilish va haqi to ’langan tovam i topshirish ishlarini
peshtaxta yonida to ’igan sotuvchi bajaradi.
Xaridorlar o ’ziga-o’zi xizmat qilishi asosida tovar sotish usulida savdo
maydoni devorlari yoniga yoki o ’rtasiga terib q o’yilgan hamma tovarlar
yoniga xaridorlar bemalol borib, mustaqil tanlab olib, inventar korzinalar
yoki aravachalarga o ’zlari sol ishlari mumkin, tovaming haqi d o’kondan
chiqaverishdagi yagona hisob-kitob joyida to ’lanadi.
Tovami ochiq yoyib q o ’yib sotishda xaridorlar sotuvchining ish joyiga
bemalol borib mustaqil tanishishlari, sotuvchining maslaxati va yordami
bilan o ’zlariga kerakli tovam i tanlab olishlari mumkin.
Xaridorlar o ’ziga-o’zi xizmat qiladigan usulda b o ’lgani kabi tovarlami
ochiq yoyib q o ’yib sotishda ham tovarlar savdo zaliga sotish uchun to ’la
tayyor holda chiqariladi.
Tovarlaming namunalarini ko’isatib sotish usuli sharoitida xaridor savdo
maydoniga q o ’yilgan namunalarga qarab o ’ziga kerakli tovarlami mustaqil
ravishda yoki sotuvchi yordamida tanlaydi, uning haqini to ’lagandan keyin
tegishli tovami bevosita d o ’kondan oladi yoki q o’shimcha haq evaziga uyiga
eltib berishga buyurtma beradi. Ana shu usulni katta hajmdagi — mebel,
sovutgich, kir yuvish m ashinasi, tikuv m ashinasi, elektr yoritk ich ,
gazlamalar sotishda tashkil etish mumkin.
Tovami aholining buyurtmasiga muvofiq sotish usulida xaridor o ’ziga
kerakli tovarga d o ’konning bo’yurtma bulimida yoki sanoat korxonasi,