Raximov MuhammadAmin Ekologiya moduli Mavzu: antropogen ekotizimlar. shahar eko tizimi Ekotizimlarning turlari - sun'iy ekotizim - bu antropogen, texnogen ekotizimdir. Tabiatning barcha asosiy qonunlari uning uchun amal qiladi, lekin tabiiy ekotizimlardan farqli o'laroq, uni ochiq deb hisoblash mumkin emas. Kichik sun'iy ekotizimlarni yaratish va monitoring qilish atrof-muhitning insonning keng ko'lamli ta'siri tufayli yuzaga kelishi mumkin bo'lgan holati haqida keng ma'lumot olish imkonini beradi. Qishloq xo'jaligi mahsulotlarini etishtirish uchun odam beqaror, sun'iy ravishda yaratilgan va muntazam ravishda qo'llab-quvvatlanadigan agroekotizimni (agrobiotsenoz) yaratadi. ) - dalalar, yaylovlar, bog'lar, bog'lar, uzumzorlar va boshqalar.
- Agrotsenozlarning tabiiy biotsenozlardan farqi: turlarning ahamiyatsiz xilma-xilligi (agrotsenoz koʻp boʻlgan kam sonli turlardan iborat); qisqa ta'minot zanjirlari; moddalarning to'liq aylanmasi (oziq moddalarning bir qismi hosil bilan birga chiqariladi); energiya manbai nafaqat Quyosh, balki inson faoliyati (melioratsiya, sug'orish, o'g'itlarni qo'llash); sun'iy tanlanish (tabiiy tanlanishning ta'siri zaiflashadi, tanlash inson tomonidan amalga oshiriladi); o'z-o'zini tartibga solishning yo'qligi (tartibga solish inson tomonidan amalga oshiriladi) va boshqalar Shunday qilib, agrotsenozlar beqaror tizimlar bo'lib, faqat insonning yordami bilan mavjud bo'lishi mumkin. Qoida tariqasida, agroekotizimlar tabiiy ekotizimlarga nisbatan yuqori mahsuldorlik bilan ajralib turadi.
Shahar tizimlari - shaharlarning rivojlanishi natijasida yuzaga keladigan va aholining diqqat markazida bo'lgan sun'iy tizimlar (ekotizimlar), turar-joy binolari, sanoat, maishiy, madaniy ob'ektlar va boshqalar.
- Tarkibiga ko'ra quyidagi hududlarni ajratib ko'rsatish mumkin: sanoat zonalari , iqtisodiyotning turli tarmoqlarining sanoat ob'ektlari to'plangan va atrof-muhitni ifloslantirishning asosiy manbalari bo'lgan joylarda; yashash joylari (turar-joy yoki uxlash joylari) bilan turar-joy binolari, ma'muriy binolar, kundalik hayot ob'ektlari, madaniyat va boshqalar);.
- dam olish joylari , odamlarning dam olishi uchun mo'ljallangan (o'rmon bog'lari, dam olish markazlari va boshqalar); transport tizimlari va inshootlari , butun shahar tizimiga singib ketgan (avtomobil va temir yo'llar, metro, yoqilg'i quyish shoxobchalari, garajlar, aerodromlar va boshqalar). Shahar ekotizimlarining mavjudligi agroekotizimlar va qazib olinadigan yoqilg'i energiyasi va atom sanoati tomonidan qo'llab-quvvatlanadi.
- Ekotizim - bu bir-biri bilan doimiy ravishda materiya, ma'lumot va energiya almashinadigan tirik organizmlar to'plami muhit. Energiya ish qilish qobiliyati sifatida aniqlanadi. Uning xossalari termodinamika qonunlari bilan tavsiflanadi. Termodinamikaning birinchi qonuni yoki energiyaning saqlanish qonuni energiyaning bir shakldan ikkinchisiga oʻzgarishi mumkinligini, lekin u yoʻqolib ketmaydi va yangidan yaratilmaydi, deb taʼkidlaydi.
- Termodinamikaning ikkinchi qonuni shunday deydi: energiyaning har qanday o'zgarishida uning bir qismi issiqlik shaklida yo'qoladi, ya'ni. keyingi foydalanish uchun mavjud bo'lmaydi. Foydalanish uchun mavjud bo'lmagan energiya miqdorining o'lchovi yoki boshqa yo'l bilan energiyaning parchalanishi paytida sodir bo'ladigan tartib o'zgarishining o'lchovi entropiyadir. Tizimning tartibi qanchalik baland bo'lsa, uning entropiyasi shunchalik past bo'ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
