Toshkent farmatsevtika instituti. Biotexnologiya yo’nalishi 104 a guruh talabasi a'zambekov izzatilloning biofizika fanidan tayyorlagan mustaqil ishi

2.Past temperaturalardan gazlarni ajratib olish (mas, havoni suyultirib kislorod va azot olish)da, katta hajmdagi yuqori vakuum hosil qilishda foydalaniladi. Elektrotexnika va radiotexnika qurilmalaridagi shovqinlarni yoʻqotishda keng qoʻllaniladi. Suyuklik ustidagi bosimni oʻzgartirib, uning temperaturasini pasaytirish va shu yoʻl bilan yanada past temperaturalar olish mumkin. 1932 yil da 0,73K temperatura olingan. 0,ZK dan past temperaturalar sohasi oʻta Past temperaturalar deb qabul qilingan. Oʻta Past temperaturalarni olishda paramagnit tuzlarni adiaba-tik magnitsizlantirish usuli keng qoʻllaniladi. Bu usulni 1926 yilda P. Debay va V.Jiok kashf etgan. 630,74° dan 13,81 K gacha boʻlgan temperaturalar, xususan, platinadan yasalgan qarshilik termometrlari yordamida 0,001 K gacha aniklik bilan oʻlchanadi.

3.Sirt-aktiv va sirt-noaktiv moddalar - suyuqlikda erigan moddalar ham uning sirt tarangligini o'zgartiradi. Suyuqlikning sirt tarangligini ko'paytiruvchi moddalar sirt-aktiv, sirt tarangligini kamaytiradiganlari esa sirt-noaktiv moddalar deyiladi. Umum tomonidan qabul qilingan ta'rifga ko'ra sirt-aktiv modda molekulalari difil ravishda tuzilgan hamda ancha sirt-aktivlikka ega bo'lgan organikaviy birikmadan iboratdir. Bunday moddalar molekulasining bir qismi suvga nisbatan kattaroq moyillik namoyon qiladi, bu qismini gidrofil guruh tashkil qiladi, ikkinchi qismi uglevodorod radikali bo'lib, u gidrofob guruhdan iborat. Spirt, fenol, karbon kislota, organikaviy birikmalar ana shunday difil molekulalaridan tuzilgan. Ularning tarkibidagi - OH, -NH2, -COOH, -S03H (sulfoguruh) va hokazolar qutbli guruhlarni tashkil qiladi. Satxlar (fazalar) chegarasiga adsorbsiyalanib, sath energiyasini (sirt taranglikni) pasaytiradigan moddalar. Moddalarning fazalar chegarasiga adsorbsiyalanib, hajmiy konsentratsiyaga bogʻliq tarzda sirt taranglikni pasaytirish xossasi sirt faollik deyiladi.

3.Sirt-aktiv va sirt-noaktiv moddalar - suyuqlikda erigan moddalar ham uning sirt tarangligini o'zgartiradi. Suyuqlikning sirt tarangligini ko'paytiruvchi moddalar sirt-aktiv, sirt tarangligini kamaytiradiganlari esa sirt-noaktiv moddalar deyiladi. Umum tomonidan qabul qilingan ta'rifga ko'ra sirt-aktiv modda molekulalari difil ravishda tuzilgan hamda ancha sirt-aktivlikka ega bo'lgan organikaviy birikmadan iboratdir. Bunday moddalar molekulasining bir qismi suvga nisbatan kattaroq moyillik namoyon qiladi, bu qismini gidrofil guruh tashkil qiladi, ikkinchi qismi uglevodorod radikali bo'lib, u gidrofob guruhdan iborat. Spirt, fenol, karbon kislota, organikaviy birikmalar ana shunday difil molekulalaridan tuzilgan. Ularning tarkibidagi - OH, -NH2, -COOH, -S03H (sulfoguruh) va hokazolar qutbli guruhlarni tashkil qiladi. Satxlar (fazalar) chegarasiga adsorbsiyalanib, sath energiyasini (sirt taranglikni) pasaytiradigan moddalar. Moddalarning fazalar chegarasiga adsorbsiyalanib, hajmiy konsentratsiyaga bogʻliq tarzda sirt taranglikni pasaytirish xossasi sirt faollik deyiladi.