Toshkent farmatsevtika instituti farmatsevtika ishini tashkil qilish kafedrasi fitq fanidan

 
 
 
 

Vazifa  5.  Retsept  blankalariga  oid  ma‘lumotlarni  Klaster  usuli  yordamida 
tasvirlang 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Рецепт 
бланкалари 
2 шакл 
Имтиёзли тарзда 
бериладиган дори 
воситалари учун 
рецептура бланкаси 
1 шакл 
Катталар ва болалар 
учун тўлиқ нархдаги 
рецептура бланкаси 
 
3 шакл 
Гиёхванд дори 
воситалари учун 
пушти рангдаги 
рецептура бланкаси 
 

Vazifa 6.Retseptlarni retseptura jurnaliga rasmiylashtirishni o‗rganing  
Vazifani bajarishda quyidagi jadvaldan foydalaning 
 
Davolash-profilaktika muassasalarida retsept blanklarini berishni qayd qilish 
Jurnali 
t/r
 
retsept 
blanklari 
soni
 
davolash-
profilaktika 
muassasasining 
bo'limi
 
retsept 
blankini 
bergan 
xodimning 
familiyasi, 
ismi va 
otasining 
ismi
 
imzo
 
retsept 
blankini 
olgan 
xodimning  
familiyasi, 
ismi va 
otasining 
ismi
 
imzo
 
sana
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Vazifa 7. Noto‗g‗ri yozilgan retseptlar misolida  ―Noto‗g‗ri yozilgan retseptlarni 
qayd etish daftari‖ ni rasmiylashtiring 
Noto‗g‗ri yozilgan retseptlarni qayd etish daftari 
Tart
ib 
Dorixon
a 
keltirilg
an 
kuni
 
DPM 
ning 
nomi, 
manzili
, 
telefoni 
Tibbiyot 
xodiminin
g 
familiyasi 
ismi 
sharifi 
Rets
ept 
(tala
bno
ma) 
beril
gan 
sana 
Bemorni
ng 
familiya
si ismi 
sharifi 
Ret
sept
nin
g 
tar
kibi 
Retsept 
(talabn
oma) 
kamchi
liklari 
Ko„ril
gan 
choral
arni 
qayd 
etish 
Imzo 
1 
 
 
 
 
 
 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Mavzu 7,8: Dorixona sharoitida dori vositalarini tayyorlash. Dori sharoitida 
tayyorlangan dori vositalarini sifatini nazorat qilish ishlarini tashkil etish. 
 
I.Mavzuning maqsadi: Talabalarda dorixona sharoitida dori vositalarini 
tayyorlash,  dori sharoitida tayyorlangan dori vositalarini sifatini nazorat qilish 
ishlarini tashkil etish bo‗yicha bilimlarni shakllantirish 
II.Mavzuning ahamiyati: Talabalarda dorixonaning bo‗limlari ularning xonalari, 
Dorixona sharoitida dori vositalarini tayyorlash uchun rasmiylashtiriladigan 
xujjatlar, dorixonada tayyorlangan dori vositalari sifatini nazorat qilish  bo‗yicha 
me‘yoriy xujjatlar asosida bilimlarning darajasiga hamda ularni amaliyotdda 
qo‗llashga ko‗nikmalar hosil qilish 
III.Sinov testlari 
1.Dorixonada tayyorlangan dorilar sifatini kim nazorat qilib turishi shart? 
 
A. Mudir 
 
B. Texnolog 
 
C. Farmatsevt-analitik 
 
D. Sotuvchi 
 
2. Organoleptik nazoratda bolalarga tayyorlangan ichish uchun dorilarning nimasi 
albatta tekshiriladi? 
 
A. Miqdori 
 
B. Ta‘mi 
 
C. Chinligi 
 
D. Rangi 
 
3. Og‘zaki nazoratni kim amalga oshiradi? 
 
A.Farmatsevt-texnolog 
 
B.Analitik 
 
C.Mudir 
 

D.Sotuvchi 
 
4. San-Pinning birinchi bo‘limi nima xaqida? 
 
A.Dorxonaning joylashishi 
 
B.Qurilish 
 
C.Umumiy xolatlar 
 
D.Qoidalar 
 
 
5. Dorixona xodimlarini shaxsiy gigiyenasi va xonalarning tozaligi SanPinning 
qaysi bo‘limida aks etgan? 
 
A. 5-bo‘lim 
 
B. 1-bo‘lim 
 
C. 4-bo‘lim  
 
D. 2-bo‘lim 
 
6. Assistentlar, analitiklar va qaysi xonalar bir-biriga yaqin joylashishi kerak? 
 
A.Aseptik 
 
B.Sotuv 
 
C.Distilyatsiya 
 
D.Ombor 
 
7. Qaysi xonada farmatsevt xalat, qalpoq, tapochkalarni kiyib so‘ng aseptik xonaga 
o‘tadi? 
 
A.Tambur 
 
B.Koktoriy 
 
C.Assistentlar  
 
D.Analitik  
 

8.Dorixonada blok xonalar nechta seksiyadan iborat? 
 
A. 5 
 
B. 4 
 
C. 3 
 
D. 2 
 
9. Qaysi blok albatta ventilyatsiya bilan jixozlanishi shart? 
 
A. Aseptik 
 
B. Yuvish xonasi 
 
C. Savdo zali 
 
D. Analitik xona 
 
10. Aseptik blok va distelyatsiya xonasida nima bo‘lishi shart? 
 
A. Avtoklav 
 
B. Bakteriotsid nurlatgich 
 
C. Doska 
 
D. Stol 
 
11. Dorixona xodimlari ishga qabul qilinishidan oldin qanday tekshiruvdan o‘tishi 
shart? 
 
A. Texnik 
 
B. Intellektual 
 
C. Attestatsiya 
 
D. Tibbiy 
 
 
 
 
 

IV.Mustaqil tayyorlanish uchun savollar 
 
1.  Dorixonaning asosiy vazifalari. 
2. Dorixonalarning xonalari 
3. Dorixona muassasalarining moddiy texnika bazasi, asbob-uskunalari, boshqa 
texnik vositalari va xodimlariga bo‗lgan talablar. 
4. San-Pin haqida tushuncha. 
5. Aseptik blok, aseptik xona va aseptik stollari. 
6. Dori vositalarining  tashqi bezagi. 
7. Dorixona sharoitida ishlab chiqarish jarayonlarining tashkil qilish va uning 
huquqiy asoslari 
8. Nosteril dori tayyorlashga qo‗yiladigan sanitar talablar 
9.Aseptik sharoitda dori tayyorlashga qo‗yiladigan sanitar talablar 
10.Dorixonada sanitar talab qoidalarini nazorat qilish 
11.Ishlab chiqarish xonalarini moddiy-texnik ta‘minoti 
13.Dorixonada nazorat –analitik xonalari.  
14.Dorixonada dorilar sifatini nazorat qilishni tashkil etish 
15.Dorixonada tayyorlangan dorilarning sifatini nazorat qiluvchi farmatsevt-
analitik va farmatsevt-texnologning huquq va burchlari. 
16.Dorixonada tayyorlangan dorilarning sifatini nazorat qilish turlari. 
17.Dorixonaga kelib tushgan dori vositalari va tibbiy texnika sifatini qabul 
qilishdagi nazorat 
18.Dorixonaga sifatsiz maxsulotni kelib tushishini oldini olishga qaratilgan chora-
tadbirlar 
19.Dori vositasini berishdagi nazorat. Steril dori vositalarini tayyorlash va nazorat 
qilishni alohida talablari 
20.Dorixonada tayyorlangan dori vositalarini rasmiylashtirish 
21.Dorixonada tayyorlangan dori vositalarining saqlanish muddatlari 
 
 

V.Mustaqil bajarish uchun vazifalar 
 
Vazifa1.O‗zingiz mustaqil ravishda retseptlar yozib tegishli yorliqlar bilan 
rasmiylashtiring. Kerak bo‗lsa ogoxlantiruvchi yozuvlar yozing. 
 
Vazifa 2.Aseptika sharoitida glyukoza kukunidan 5 % li 10 l eritmani 50 ta shisha 
idishda shifoxona uchun tayyorlab bering, dori vositasini tayyorlashni, sterillashni, 
qadoqlash va shifoxonaga jo‗natishni tashkil qiling. 
 
Vazifa 3. 
Assistentlar xonasidagi apparatura va jixozlarni, assistentlar xonasini boshqa 
xonalar bilan bog‗liqligini og‗zaki muxokama qilib ish daftaringizga Klaster 
usulida tasvirlang 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Aparatura va 
jixozlar
 
 
 
 
 

Vazifa 4. 
 
SanPiN xujjatlaridagi ma‘lumotlarni tahlil qiling va Assesment usuli yordamida 
quydagilarni to‘ldiring  
 
 
Test 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Vaziyatli masala 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Tushuncha
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ko‘nikmalar 
 
 

Vazifa 5. 
O‗zingiz mustaqil ravishda retseptlar yozib, yozilgan retseptlar tarkibidagi dori 
vositalarini qanday nazorat turlari bo‗yicha tahlil qilishni o‗rganing 
 
 
Vazifa 6. 
 
Retsept asosida tayyorlangan dori vositasining xajmini yoki og‗irligini O‗zRSSV 
ning 2018yil 27martdagi 17 son buyrug‗iga asosan og‗ish me‘yorini xisoblang va 
tegishli xulosa chiqaring 
 
 
 
VII. Adabiyotlar ro„yxati. 
 
  1.O‗zbekiston Respublikasi Sog‗liqni saqlash vazirligining 2004 yil 30 iyundagi 
304-sonli ―Dorixona muassasalarining moddiy-texnika bazasi, asbob-uskunalari, 
boshqa texnik vositalari va xodimlarga bo‗lgan talablar. Asosiy holatlar tarmoq 
standartini tasdiqlash haqidagi buyrug‗i 
  2. O'zbekiston Respublikasi Sog'liqni saqlash vazirligining 27mart 2018 yilda 
tasdiqlangan 17-sonli buyrug'i ―Dori vositalarini  va tibbiy buyumlarni tayerlash, 
saklash  ularning sifatini nazorat kilish  xamda ularni rasmiylashtirish tartibi 
to'g'risidagi nizomni tasdiklash xakidagi BUYRUGI 
  3.   O'zbekiston Respublikasi Sog'liqni saqlash vazirligining 21 aprel 2000 yilda 
tasdiqlangan 195-sonli (Dorixona sharoitlarida tayyorlanadigan dori 
vositalarining sifatini yaxshilash borasida) buyrug'i 
 
 
 
 
 
 
 
Mavzu 9 : Retseptsiz savdoni tashkil qilish. Imtiyozli retseptlar asosida dori 
vositalari bilan ta‟minlash 

I. Mavzuning maqsadi: Talabalarga dorixonalardagi retseptsiz savdo bo‗limi 
ishini tashkil qilish, bu bo‗limning jihozlanishi, bo‗limda faoliyat ko‗rsatadigan 
farmatsevt kadrlar, OTC vositalar, ATS turkumlanish tizimi, shtrix kodlash 
bo‗yicha ko‗nikmalar hosil qilish 
II. Mavzuning ahamiyati: Retseptsiz savdo bo‗yicha talabalarning bilim 
darajasiga xamda ularni amaliyotda qo‗llashga uzviy bog‗liq 
III. Sinov testlari 
1.Retseptsiz savdo bo‘limi qayerda joylashgan bo‘ladi? 
 
A.Metodik xonada 
 
B.Tortish xonasida 
 
C.Retseptura xonasida 
 
D.Kutish zalida 
 
2. Retseptsiz savdo bo‘limini kim boshqaradi? 
 
A.Farmatsevt- bo‘lim mudiri 
 
B.Farmatsevt-mudir o‘rinbosari 
 
C.Sanitar yuvuvchi 
 
D. O‘rta ma‘lumotli farmatsevt 
 
3. OTC ga ta‘rif bering… 
 
A.Retseptsiz sotiladigan DV lar 
 
B.Retsept bo‘yicha sotiladigan DV lar 
 
C.Bepul beriladigan DV lar 
 
D.Imtiyozli beriladigan DV lar 
 
 
4. O‘zbekistonda retseptsiz dori vositalarini sotish hajmini kengayishiga olib 
kelgan omillarni ko‘rsating… 
 
A. DV lar assortimentining ortishi 

 
B. Aholining bilim daraja va saviyasining o‘sishi 
 
C. Sog‘lom turmush tarziga intilish 
 
D. Barcha javoblar to‘g‘ri  
 
5. OTC vositalarini tavsiya etishda farmatsevtning asosiy vazifalari qaysilar? 
 
A. OTC vositasi haqida to‘liq ma‘lumot berish 
 
B. Ma‘lumot beruvchi yo‘riqnoma mavjudligini tekshirish 
 
C. Ratsional ishlatish va saqlash sharoitlarini ko‘rsatish 
 
D. Barcha javoblar to‘g‘ri 
 
6.O‘z-o‘zini davolashda nimalarga rioya qilish kerak? 
 
A.OTC vositasining davlat reestrida mavjudligiga 
 
B.Assotimentning xilma-xilligiga 
 
C.O‘ziga tashxis qo‘ya olishlikka 
 
D.Barcha javoblar to‘g‘ri 
 
 
7.OTC vositalari nimalarga asoslangan holda turkumlanadi? 
 
A.Barcha javoblar to‘g‘ri 
 
B.Shaxsiy sabab va afzalliklarga ko‘ra 
 
C.Farmatsevt maslahatlariga ko‘ra 
 
D.Do‘stlar maslahatlariga ko‘ra 
 
 
 
 
8.OTS vositalarga umumiy talablar: 
 
 
A.Farmakoterapevtik 

 
B.Ma‘lumot  
 
C.Iqtisodiy, informatsion 
 
D.Barcha javoblar to‘g‘ri 
 
 
9.ATC turkumlanish tizimi nechta darajaga ega? 
 
A.5 ta 
 
B. 4 ta 
 
C.3 ta 
 
D.2 ta 
 
 
10.ATC kodi qaysi dori vositalarga berilmaydi? 
 
A.Diuretiklarga 
 
B.Substansiyalarga 
C.Yordamchi vositalarga va xalq tabobati vositalariga 
 
D.Xamma javoblar to‘g‘ri 
 
 
IV.Mustaqil tayyorlanish uchun savollar 
1.  Ots — vositalar tizimi. retseptsiz sotiladigan vositalarga qo'yilgan asosiy 
talablar, ishlab chiqaruvchi firmalari va rivojlanish istiqbollari 
2.  Dori vositalarini retseptsiz berish va dorixona assortimenti 
3.  Bemorlarga  konsultatsiya berish tartibi 
4.  Mustaqil davolanish konsepsiya mohiyati va paydo bo‗lishni iqtisodiy shart-
sharoitlari 
5.  Dori vositalarini  imtiyozli berish tartibi 
6.  Dori vositalarini imtiyozli ajratish tartibi 
7.  Dori vositalari bilan imtiyozli ta‘minlash bo‗yicha xarajatlarni 
moliyalashtirish (haq to‗lash) tartibi  
V.Mustaqil bajarish uchun vazifalar 
Vazifa 1. 
 

OTS vositalariga qo‗yiladigan umumiy talablarni Klaster usuli yordamida 
tasvirlang. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Vazifani bajarishda quyidagilardan foydalaning. 
Farmakoterapevtik, ma‘lumot, iqtisodiy, informatsion. 
Vazifa 2. 
 
Retseptsiz savdo bo‗limi va jihozlanishini ish daftaringizda aks ettiring. 
OTS 
vositalariga 
qo‗yiladigan 
umumiy talablar
 
 
 
 
 

 
 
 
 
Vazifa 3. 
 
Farmatsevtika mahsulotlarini kodlash va markalash uchun o‗qituvchi tomonidan 
berilgan dor  vositasini tahlil qiling. 
 
 
 
 
Vazifa 4. 
 
Shifokor retseptsiz sotiladigan dori vositalari ro‗yxatini tasdiqlash haqidagi 
buyruqlarni (2015-2016-2017 yildagi) solishtirma tah‗lil qiling. 
 
 
 
 
 
 
 
VI.Adabiyotlar ro„yxati 
 
1.E.R.Toshmuxamedov, X.S.Zaynutdinov va boshqalar ―Farmatsevtika ishini 
tashkil qilish‖ Toshkent-2007, 221-bet 
2.O'zbekiston Respublikasi Sog'liqni saqlash vazirligi ―Retseptsiz beriladigan dori 
vositalari ro'yxatini tasdiqlash to‘g‘risida‖ gi buyrug'i 2017 yil 19-Oktyabr 113-
son.  
 
 
 
 
 
 
 
Mavzu 10: DORIXONADA GIYOXVAND DORI VOSITALARI, 
PSIXOTROP MODDALAR VA PREKURSORLAR MUOMALASI 

I.Mavzuning maqsadi: Talabalarga dorixonada giyoxvand dori vositalari, 
psixotrop moddalar va prekursorlar muomalasi 
haqida ma‘lumotlar berish
 
II.Mavzuning ahamiyati: Talabalarga dorixonada giyoxvand dori vositalari, 
psixotrop moddalar va prekursorlar muomalasi boshqa ma‘lumotlar haqida 
ko‗nikmalar shakllantirish 
III.Sinov testlari 
1.Pushti rangdagi maxsus retseptura blankalariga qanday dori vositalari retsepti 
yoziladi? 
 
A.Giyohvand dori vositalari 
 
B.Zaxarli ta‘sir etuvchi dorilar 
 
C.Ambulatoriya sharoitida davolanishga muhtoj bo‘lgan bemorlar uchun retsept 
 
D.Barcha javoblar to‘g‘ri 
 
2.Retsept tarkibida zaxarli, giyohvand, psixotrop moddalar va prekursorlar bo‘lsa 
bunday dorilar retsepti nima qilinadi? 
 
A.Dorixonada qoladi 
 
B.Bemorga signatura beriladi 
 
C.Bemorlarga bepul dori vositasi beriladi 
 
D.Birinchi va ikkinchi javoblar to‘g‘ri 
 
3.Omborxonadagi temir shkafda va seyflarda qanday dori vositalar saqlanadi? 
 
A.Giyohvand, zaxarli va psixotrop moddalar  
 
B.Giyohvand, psixotrop, prekursorlar, etil spirti 
 
C.Psixotrop va prekursorlar 
 
D.Prekursorlar 
 
4.Giyohvandlik dori vositalarga berilgan talabnomada  qanday ma‘lumotlar 
bo‘lishi kerak? 
 

A.Tashkilot rekviziti,  dumaloq muxr, imzo, dori vositalarini lotin tilida yozish 
kerak 
 
B.Dori vositalari lotin tilida yoziladi, muxr, imzo 
 
C.Tashkilotning dumaloq muxri, imzo, shtamp 
 
D.Shtamp, muxr, imzo 
 
5.Agar retseptda zaxarli giyohvand va boshqa ingridientlar qo‘shilmasidagi kuchli 
ta‘sir qiluvchi vositalar yozib berilgan bo‘lsa ularni tayyorlangan dori tarkibiga 
kiritaladimi? 
 
A.Kiritilmaydi alohida beriladi 
 
B.Kiritilmay alohida berish taqiqlanadi 
 
C.Kiritilmaydi va qo‘shimcha dori vositalari yoziladi 
 
D.Barcha javob to‘g‘ri 
 
6.Giyohvand vositasining, psixotop va zaxarli moddalarining nomlari retseptning 
qaysi qismida yoziladi? 
 
A.Oxirida 
 
B.O‘rtasida 
 
C.2 so‘z boshida 
 
D.Boshida 
 
7.Tibbiyotda va ilmiy maqsadlarda ishlatiladigan giyohvand dori preparatlarini 
ko‘sating 
 
A.Promedol, kokain 
 
B.Ampitsilin 
 
C.Siprolet 
 
D.To‘g‘ri javob berilmagan 
8.Narkotik dori vositalarini ishlatish me‘yorlari 
 
A.1000 ta aholi uchun gr larda 

 
B.100 ta aholi uchun gr larda  
 
C.10 ta aholi uchun gr larda 
 
D.1 ta aholi uchun gr larda 
 
9.Cheklangan chakana narhlarda sotiladigan dori preparatlarini ko‘rsating 
 
A.Aspirin, analgin 
 
B.Nitroglitsirin, valerianka  
 
C.Ammiak eritmasi, papaverin 
 
D.Barcha javoblar tog‘ri 
 
10.SSV ligiga qanday faoliyat turlarini litsenziyalash yuklatilgan  
 
A.Tibbiy faoliyat  
 
B.Farmasevtik faoliyati 
 
C.Giyohvandlik vositalari, pisixotrop moddalar va prekursorlarning aylanmasi 
bilan bog‘liq faoliyat 
 
D.Hamma javoblar to‘g‘ri 
 
 
 
 
 
IV.Mustaqil tayyorlanish uchun savollar 
1.  Giyohvandlik vositalari va psixotrop moddalar to'g'risidagi qonun haqida. 
2.  Giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlar bilan bog'liq 
faoliyatni litsenziyalash tartibi. 
3.  Giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarni saqlash. 
4.  Giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarni saqlash, 
berish, sotish, taqsimlash va hisobga olish shartlari. 
5.  Giyoxvand dori vositalarini psixotrop moddalar va prekursorlarning 
noqonuniy muomalasiga qarshi kurashishning halqaro asoslari 
6.  Giyoxvand dori vositalari va psixltrop moddalar muomalasini litsenziyalash 
tartibi 

7.  Giyoxvand dori vositalarini hisobga olish, taqsimlash, sotish, berish va 
saqlash tartibi 
8.  Psixotrop moddalarni saqlash, berish va hisobga olish 
9.  Prekursorlarni saqlash, berish, sotish va hisobga olish 
10. Giyoxvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlar muomalasi 
bilan bog‗liq jarayonlarni qayd etib boriladigan maxsus jurnallarni, yuritish 
va saqlash 
 
 
V.Mustaqil tayyorlanish uchun vazifalar 
     Vazifa 1. 
     O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasi 31 iyul 2000 yildagi 
293-sonli  ―Giyoxvandlik  vositalari,  psixotrop  moddalar  va  prekursorlarni 
O‗zbekiston Respublikasi hududi orqali olib kirish, olib chiqish va tranzit tarzida 
o‗tkazish to‗hrisidagi qarori‖ ning 1,2,3,4 ilovalari bilan tanishing.( O‘qituvchi 
tomonidan berilgan tarqatma materiallar asosida). 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Vazifa 2. 
SWOT  tahlil usuli  yordamida  

Ish  daftaringizga  narkotiklar  nazorati  qo‗mitasining  asosiy  vazifalarini, 
giyoxvandlik  vositalari,  psixotrop  moddalar  va  prekursorlarga    ma‘lumotlar 
bering 
 
SWOT analiz 
 
giyoxvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlar