TOSHKENT FARMATSEVTIKA INSTITUTI Sanoat farmatsiya yo’nalishi 103-A guruh Talabasi olimov fayyozning Fiziologiya va Odam anatomiyasi bilan fanidan MUSTAQIL ISHI - Mavzu:Oziq moddalar (oqsillar,yog’lar,uglevodlar,mineral tuzlar,)ning qonga so’rilish mexanizmlari
- Absorbsiya - turli moddalarning tashqi muhit va tana bo'shliqlaridan qon va limfaga o'tishi. So‘rilishi teri yuzasidan, ovqat hazm qilish traktining shilliq pardalari, og‘iz bo‘shlig‘i, ko‘z, o‘t pufagi, bronxlar, alveolalar, qorin bo‘shlig‘ining seroz pardalari, plevralararo bo‘shliq, siydik yo‘llarining epiteliysida sodir bo‘ladi. buyrak va boshqalar. • Ushbu sirtlar orqali so'rilish xuddi yarim o'tkazuvchan membrana orqali amalga oshiriladi. Bu sirtlar kristalloidlarni oson, kolloid moddalarni o'tkazmaydi. • Eng muhimi, hazm qilingan ovqatning ovqat hazm qilish traktida qon va limfaichiga singishi. • Og'iz bo'shlig'ida so'rilish jarayonlari ahamiyatsiz bo'ladi, chunki oziq-ovqat nisbatan qisqa vaqt ichida bu erda bo'ladi, ammo suvning so'rilishi ham shu erda boshlanadi. • Monosakkaridlar, aminokislotalar, minerallar, suv oshqozonda so'rilishi mumkin. Ammo bu erda ham so'rilish unchalik katta emas, chunki oshqozonda shirasi bezlar kanallaridan ajralib chiqadi va suyuqlik oqimiga qarshi so'rilishi qiyin.
Oziq moddalarning qonga singishi - Oziq-ovqat bilan qabul qilingan moddalarning so'rilishi allaqachon ovqat hazm qilish traktining dastlabki bo'limlarida boshlanadi, ammo ko'pchilik hali ham tanaga ingichka ichak, ya'ni jejunum va yonbosh ichak orqali kiradi.
- Ichak epiteliysi ko'p sonli o'simtalardan - villilardan hosil bo'lib, uning ichida qon va limfa tomirlari, shuningdek silliq mushak hujayralari tarmog'i mavjud. Villi, o'z navbatida, barmoqlarga o'xshash o'simtalar - mikrovilli bilan qoplangan bo'lib, ular ichakning so'rilish yuzasini 30-40 marta oshiradi. Oqsillar va uglevodlar qon orqali so'riladi va qon kapillyarlariga kiradi, yog'lar esa limfa kapillyarlariga so'riladi. Ichaklar devorlariga kirib, ozuqa moddalari qon bilan birga jigarga kiradi
- Agar zararli moddalar tanaga kirsa, jigar ularni yo'q qiladi. Jigarning to'siq funktsiyasi shunday namoyon bo'ladi. Jigardan o'tgan qonda odamlar uchun zaharli bo'lgan kimyoviy birikmalar deyarli yo'q. Inson jigari striknin, nikotin va spirtni parchalaydi. Regeneratsiya tufayli u uzoq vaqt davomida nosozliklarsiz ishlashi mumkin, ammo keyin uning hujayralari o'lishni boshlaydi, jigar sirrozi va o'lim sodir bo'ladi. • Jigar ombor vazifasini ham bajaradi. Bu erda glyukoza glikogenga aylanadi va uning plazma darajasi pasayguncha saqlanadi. Bu sodir bo'lishi bilanoq, glikogen glyukozaga aylanadi, u qon oqimi orqali organlarga etkaziladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
