Xayrullayev Rustmbek 20 57- guruh talabasi

Xayrullayev Rustmbek 20_57- guruh talabasi

Mavzu : suv va havo mikraflorasini o’rganish

Reja :

• Mikroflora nima ? .
• Havo mikroflorasini o'rganish.
• Suv mikroflorasini o'rganish.

Mikroflora

•  (mikro... va flora) — muayyan tabiiy muhit (tuproq, suv, havo, oziq-ovqat mahsulotlari, hayvon, oʻsimlik, odam organizmi yoki organlari)da yashaydigan mikroorganizmlar majmui. M. termini, odatda, tabiiy substratlarga nisbatan qoʻllanadi. Mikroorganizmlarning muhitdagi soni tekshirilayotgan moddaning maʼlum hajmini qattiq yoki suyuq oziq muhitida oʻstirish yoki b. yoʻllar bilan aniqlanadi. Ifloslanganlik darajasiga qarab 1ml suvda 5 mingdan 100 minggacha, 1 g tuproqda 2—3 mln.gacha mikroorganizmlar boʻlishi mumkin. Odam va hayvonlar terisi, shilliq pardalari, meʼdasi, ichaklari va boshqa organlari ham M.ning doimiy yashash joyi boʻlib, normal sharoitda organizmga ziyon yetkazmaydi[

Havo mikroflorasi

• Cuv va tuproqdan farqliroq, havoda mikroblar faqat hayot qobiliyatini vaqtincha saqlab turadi, so’ngra nam yetishmasligi, quyosh nurlarining ta’siri, harorat o’zgarishi, oziq moddalar yo’qligi kabi noqulay faktorlar ta’sirida o’lib ketadi. Mikroblarni havoda saqlanib turishini ma’lum darajada muollaq turovchi suv, chang zarralari taminlab turadi. Uy, turar joy xonalari havo mikroflorasi tarkibi va miqdori jihatdan atmosfera florasidan tubdan farq qiladi. Bakteriyalar va ularning patogen formalari uy, turar joy xonalarida uchrashi birmuncha atmosfera havo mikroflorasidan ko’p uchraydi, chunki bu muhitlarga kasal odam va hayvonlar, bakteriya tashib yuruvchilardan tushishi mumkin.
• Havo mikroflorasi ham shartli doimo (rezident) topiluvchi (Micrococcus roseus, M. flavus, M. candicanis, Sarcina . flava, S. alba, Bacillus subtilis, Actinomyces va Penicllium, Aspergillus, Mucor zamburug’lar va sporadik doimo topilmaydigon (suv va chang zarralari bilan tushovchi ) mikroorganizimlarga bo’linadi.

• Patogen mikroorganizimlar og’iz bo’shlig’i yoki nafas yo’llari kasallanganda atrofdagi havoga patogen mikroorganizimlar: stafilokokk, streptokokk, bo’g’ma, ko’k yo’tal, sil qo’zg’atuvchilari, viruslardan gripp, qizomiq qo’zg’atuvchilari tarqaladi. Bu mikroorganizimlar havoda aerozol tarkibida uchraydi. Aerozol- bu kolloid sistema bo’lib, asosiy tarkibi havo, suyuqlik yoki qattiq moddalar, zarralaridan iborat bo’ladi. Ayrozol o’lchami 10 dan 2000 nm teng bo’lishi mumkin. Odam aksirganda 40 000 dan ortiq aerozollar hosil bo’ladi. Aerozollar o’lchami,elektirik zaryadi, havodagi harakat tezligi bo’yicha tomchi, changli va tomchi yadroli fazalarga bo’linadi. Biz uchun eng muhimi tomchi yadroli aerozol bo’lib uning o’lchami 100 nm atrofida bo’ladi, aerozolni bu fazasi uzoq vaqt havoda saqlanishi tarkibida ma’lum miqdorda namlik bo’lganligi uchun chidamli aerodispers sistemani havoda shakillantiradi. Ulardagi namlik bakteriyalarni havoda uzoq vaqt saqlanishini taminlaydi. Masalan, yadroli aerozolda bo’g’ma qo’zg’atuvchisi 1 sutkagacha, gemolitik streptokokk 2 kungacha, sil qo’zg’atuvchisi 18 kungacha hayot faoliyatini saqlab qolishi mumkin. Bu esa odatda yopiq binolarda yuqumli kasalliklar qo’zg’atuvchilarini havo-tomchi yo’li bilan tarqalishi uchun qulay sharoit yaratiladi, chunki hona havosida patogen bakteriyalar miqdori ko’p bo’lishi mumkin.

Suv mikroflorasini o'rganish.

• Suvda juda kup mikroorganizmlar uchraydi, chunki suv tabiiy muxit xisoblanadi. Suvga mikroorganizmlar tuprokdan utadi. Agar suvda ozik moddalar yetarli bulsa mikroorganizmlar soni juda kupayib ketadi. Ayniksa chikindi okava suvda bakteriyalar kup buladi. Artezian kuduklari va bulok suvlari esa toza xisoblanadi, ularda bakteriyalar deyarli uchramaydi. Arik va xovuz suvlarida, ayniksa arik suvining 10sm gacha bulgan chukur kismida, kirgokka yakin joylarda mikroblar soni kup buladi. Kirgokdan uzokdashgan sari va chukurlashgan sari mikroblar soni kamaya boradi. 1 ml toza suvda 100—200 dona mikrob uchrasa, iflos suvda 100000 dan 300000 gacha va undan kup buladi. Ayniksa axoli yashaydigan joylardan okib utgan suvda bakteriyalar kup buladi. Masalan, A. S. Razumov ma’lumotiga kura, Ural daryosining suvida axoli yashaydigan punktdan yukorida 1 ml da 19700 bakteriya bulsa, axoli yashaydigan punktdan pastda 400000 dona bakteriya topilgan.