Toshkent gumanitar fanlar universiteti boshlang’ich ta’lim yo’nalishi 1-bosqich talabasi Rajapova Sanobarning Falsafa fanidan “Din madaniyat fenomeni” mavzusi bo’yicha tayyorlagan mustaqil ishi

Dinlararo munosabatlarning globallashuvini tahlil qilish o'zaro bog'liq bo'lgan quyidagi jihatlarni ajratib ko'rsatish imkonini berdi:

Dinlararo munosabatlarning globallashuvi dinning tabiiy rivojlanishi va globallashuv ta'sirining natijasidir
Dunyo miqyosida dinlararo munosabatlarning globallashuvi zamonaviy jamiyatning o'ziga xos xususiyati bo'lib, uning ma'naviy sohadagi tendentsiyalari va istiqbollarini aks ettiradi
Dinlar davlatlararo va dinlararo munosabatlarda to'liq ishtirok etish uchun diniy ong orqali globallashuv jarayonlariga munosabatini o'zgartirishlari kerak
Dinlarning mavjudlik shartlari, dunyoviy qadriyatlarning paydo bo'lishi din taraqqiyotining tabiiy evolyutsion bosqichi dinlararo munosabatlarning globallashuviga olib keladi

Xulosa qilib aytganda, mavjud dinlardagi xudo haqidagi tasavvurlarni shartli ravishda ikkiga – transtsendent va immanent ilohlarga bo’lish mumkin. Transtsendent ilohlarga insonlar olamidan tashqarida, insonlarga hech qanday aloqasi bo’lmagan, qusur va nuqsonlardan xoli xudolar kiradi. Bunga misol sifatida tom ma’noda islom dinidagi alloh taolo va qisman xristianlikdagi ota xudo, yahudiylikdagi yaxvelarni keltirish mumkin. Immanent ilohlar deganda esa tabiatning bir bo’lagi sifatida tasavvur qilingan, insonlarga o’xshab ketadigan, biroq g’ayrioddiy yaratuvchilik, buzg’unchilik, rizqlantiruvchilikkabikuchlarga ega bo’lgan xudolar kiradi. Shuning uchun bunday turdagi ilohlar ko’pincha yo antropomorf (inson qiyofasida) yo zooantropomorf (yarim odam yarim hayvon) yoki zoomorf (hayvon) shaklda tasavvur qilinadi. Bunga misol sifatida qadimgi misr, yunon, rim tsivilizatsiyalari, zamonaviy hindiston, xitoy, yaponiya dinlarini sanash mumkin.

Xulosa qilib aytganda, mavjud dinlardagi xudo haqidagi tasavvurlarni shartli ravishda ikkiga – transtsendent va immanent ilohlarga bo’lish mumkin. Transtsendent ilohlarga insonlar olamidan tashqarida, insonlarga hech qanday aloqasi bo’lmagan, qusur va nuqsonlardan xoli xudolar kiradi. Bunga misol sifatida tom ma’noda islom dinidagi alloh taolo va qisman xristianlikdagi ota xudo, yahudiylikdagi yaxvelarni keltirish mumkin. Immanent ilohlar deganda esa tabiatning bir bo’lagi sifatida tasavvur qilingan, insonlarga o’xshab ketadigan, biroq g’ayrioddiy yaratuvchilik, buzg’unchilik, rizqlantiruvchilikkabikuchlarga ega bo’lgan xudolar kiradi. Shuning uchun bunday turdagi ilohlar ko’pincha yo antropomorf (inson qiyofasida) yo zooantropomorf (yarim odam yarim hayvon) yoki zoomorf (hayvon) shaklda tasavvur qilinadi. Bunga misol sifatida qadimgi misr, yunon, rim tsivilizatsiyalari, zamonaviy hindiston, xitoy, yaponiya dinlarini sanash mumkin.