Тошкент ирригация ва қишлоқ ХЎжалигини механизациялаш муҳандислари институти ва

лигининг илмий-услубий асослари» деб номланган иккинчи бобида 
чекланган ресурслардан фойдаланишни таҳлил этишдаги мавжуд 
методологиялар кўриб чиқилган ва уларга шарҳ берилган, ресурслардан 
фойдаланиш самарадорлигини ифодаловчи кўрсаткичлар тизими шакллан-
тирилган ва такомиллаштирилган. Илмий тадқиқот иши учун танланган 
моделга тавсиф берилган, иқтисодий жараёнлар моделлаштирилиб, ушбу 
моделни қишлоқ хўжалигида қўллаш имкониятлари очиб берилган.
Тадқиқотда иқтисодчиларнинг турли хил нуқтаи назарларини ўрганган 
ҳолда, қишлоқ хўжалигида ер ресурсларидан фойдаланишнинг иқтисодий 
самарадорлигини характерловчи кўрсаткичларни қуйидагича таснифлаш 
мумкин (1-жадвал). 
Тавсия этилаётган кўрсаткичлар тизими ерлардан фойдаланиш 
самарадорлигини турли йўналишлар даражасида аниқлашда, уларни 
қисмларга ёки деталларга бўлиб таҳлил қилиш ва шунга асосан тегишли чора-
тадбирлар ишлаб чиқишда, шунингдек ҳар бир жараённинг умумий 
самарадорликдаги ўрни ва ҳиссасини кўрсатиб беришда аҳамиятлидир. 
 
 

---

18 
1-жадвал
Суғориладиган ерлардан фойдаланишнинг иқтисодий самарадорлигини 
тавсифловчи кўрсаткичлар таснифи
9
 
 
Кўрсаткичлар 
 
гуруҳи
 
Ердан фойдаланишнинг иқтисодий самарадорлик 
кўрсаткичлари
 
Қиймат
 
кўрсаткичлари
– бир гектар суғориладиган ерга тўғри келган қишлоқ хўжалиги ялпи 
маҳсулоти қиймати (минг сўм);
– бир гектар суғориладиган ерга тўғри келган қишлоқ хўжалиги соф 
маҳсулоти қиймати (минг сўм);
– бир гектар суғориладиган ерга тўғри келган фойда миқдори (минг 
сўм);
– ернинг балл бонитетига тўғри келган фойда миқдори (минг сўм).