Toshkent irrigatsiya va qishloq xo'jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti 1 Loyihalar «O’zbek adabiyoti tarixi»

TOSHKENT IRRIGATSIYA VA QISHLOQ XO'JALIGINI MEXANIZATSIYALASH MUHANDISLARI INSTITUTI
20
Sahar  vaqtda uyg’oqlikni odat qil”, deydi.
           Sulaymon  Boqirg’oniy She’rlari “Boqirg’on kitobi” nomi bilan Qozonda bir necha bor naShr qilingan.
Keyingi yillarda adabiYotShunos olimlar I.Haqqulov va S.Rafiddinov tomonidan  SharqShunoslik institutida
saqlanaYotgan (Inv.№ 12646, № 289 ) kitoblar asosida so’zboShi va izohlar bilan naShrga tayYorlandi.(
Sulaymon  Boqirg’oniy. Boqirg’on kitobi. T. “Yozuvchi”, 1991-yil).
       Sulaymon    Boqirg’oniy  ijodi  o’zbek  adabiYoti  tarixida  tasodifiy  hodisa  emas.  Uni  o’rganiSh,  liro-epik
asarlarini  tadqiq etiSh adabiYotShunosligimiz oldidagi dolzarb vazifalardan biridir.
 
XO’JANDIY
                 XIV  asrning  ikkinchiyarmi  va  XV  asrning  birinchi  choragida  yaShab  ijod  etgan,  o’zining
“Latofatnoma”    asari  bilan  o’zbek  adabiYotini  rivojlantiriShga  katta  hissa  qo’Shgan  Shoirlardan  biri
Xo’jandiydir. Shoirning tug’ilgan yili va vafot etgan  yili haqida hech qanday ma’lumot Yo’q. Taxallusidan
Xo’janddan ekanligi bilinadi. 
         Xo’jandiyning “Latofatnoma” asari XV asr boShlarida (1411-yillarda) Xorazmda hukumronlik qilgan
Amir Temurning  avlodlaridan biri Sulton Mahmudga bag’iShlangan.
         Shuni ta’kidlaSh kerakki, bu asarda Xorazmiyning “Muhabbatnoma”sidagidek har bir nomadan so’ng
g’azal keltirilmaydi, fard, qit’a va munojatlar ham Yo’q. “Latofatnoma” masnaviy Shaklida (aa, bb, …)
Yozilgan va qofiyalangan. Asarda iShlatilgan badiiy tasvirlaSh vositalari, usullari an’anaviy ko’riniShga ega.
Mana bu baytlarda Xo’jandiy kitobat sa,’atini qo’llab, ma’Shuqani Shunday tasvirlaydi:
 
                                  Aliftek to’g’ri bo’yliq qoShlari nun,
                                  Jahon Laylilari husningg’a Majnun.
 
                                   Tor og’zing mimu fatton ko’zlaring sod,
                                   Jahonda siz bikin Yo’q odamizod.
 
         Husni ta’lil san’ati:
 
                                   Ko’zingni Zuhra ko’rsa xira qolg’ay,
                                   To’lun oy sizni ko’rsa yarim o’lg’ay.
 
  kabi badiiy san’at va tasviriy vositalarni asarda ko’p uchratiSh mumkin.
         Bizgacha “Latofatnoma”ning to’rt nusxasi yetib kelgan. Uning 2 tasi Kobul kutubxonasining
muzeyida, bir nusxasi Istambulda va yana bir esa Britaniya muzeyida saqlanmoqda. Qo’lYozma hijriy 893
(milodiy 1488) yilda ko’chirilgan bo’lib, 313 baytdan iborat.
         “Latofatnoma” asarining Kobulda saqlanaYotgan uyg’ur Yozuvidagi matni fotonusxasi asosida hamda
Istambul va Londondagi matnlarning  fotonusxalaridan foydalangan holda uning transkripsiyadagi matni 
1980-yilda  ToShkentda  turkolog  olim  E.Fozilov  tomonidan  tayYorlanib,  naShr  etildi.  Shuningdek,  bu
asarning Britaniyadagi fotonusxasidan  ayrim  parchalar “O’zbek adabiYoti” 4 tomlikning  1-kitobida naShr

---