Тошкент кимё-технология институти


Download 0.87 Mb.
bet15/17
Sana31.01.2023
Hajmi0.87 Mb.
#1145044
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17
Bog'liq
course work

5.Moddiy balanslar hisobi.
Berilgan yillik unumdorlikdan foydalanib sutkalik unumdorlikni topib olishimiz kerak. Biz bilamizki, ishlab chiqarish korxonasidagi qurilmalar uchun bir yil davomida bir martalik texnik ko’rik mavjud va bu muddat 30 kunni tashkil etadi. Bundan kelib chiqqan holda sutkalik unumdorlik quyidagicha topiladi:
365-30 = 335 kun
94350/335 = 281.6 t/kun
281.6 t/kun *1000 = 281600 kg/kun
Hisoblashni amalga oshirish uchun eritmaning tarkibi (quruq tarkibi):
Na+ - 0.14; NH4+ - 0.86; Cl- – 0,86; НСO3- – 0,14; Н2О – 6,0.
Jarayonning moddiy balansi tenglamasini tuzamiz:
xNaCl + yNH4HCO3 + zH2O = nNaHCO3 + (0.14 Na+ + 0.86 NH4+ + 0,14 НСO3- + 0,86 Cl- + 6,0 Н2О).
Na: х = n + 0,14; Cl: x = 0,86; NH4: y = 0,86; HCO3: y = n + 0,14; Н2О: z = 6,0. n = 0,72.
Shunday qilib, eritmani olish uchun 0.86 mol NaCl, 0.86 mol NH4HCO3 va 6.0 mol H2O aralashtirish kerak. Bunda 0.72 mol NaHCO3 cho’kmaga tushadi.
281600 kg NaHCO3 sarflanganda hosil bo’ladigan NaCl miqdori:


  * 281600 = 234282.25 kg

Bu yerda, 58.5 va 84 – NaCl va NaHCO3ning molekulyar massalari.


Foydalanish darajasi, %:

  • Na



  • NH3


Karbonizasiya uchun jarayonga kirayotgan tuzli eritma tarkibida 0.86 mol NaCl, 0.86 mol NH4HCO3 va 6.0 mol H2O mavjud:



Bu yerda, 58.5 – NaClning molekulyar massasi, 6.86 – suvning umumiy mol miqdori (6+0.86), 18 - H2Oning molekulyar massasi, 1170 – 29%li NaCl eritmasining zichligi, kg/m3.


Soda ishlab chiqarishda jarayonning borishida natriydan foydalanish darajasi odatda 75% dan oshmaydi. UNa ning maksimal qiymatiga erishish uchun karbonizatsiya jarayonida qattiq osh tuzidan qo'shilishi kerak. Lekin bu tuz toza holda bo’lmaydi, faqat zaovdlarda toza holda uchratish mumkin. Masalan, kalsiy xlorid yoki ammoniy xlorid sexlarida bu tuz toza holda bo’ladi. Uni doim tozalab ishlatish kerak bo’ladi. Biroq, bu mahsulot tannarxini oshiradi (kalsinasiyalangan soda) va qo'shimcha texnik qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. Bundan tashqari, amalda tizim muvozanat holatiga keltirilmaydi, chunki bu uzoq vaqt talab qiladi, bu esa o’z navbatida iqtisodiy jihatdan foydali emas.
Karbonizasiya jarayonida matichniy suyuqlikdagi ammoniy xlorid konsentratsiyasi 187 kg / m3, xlor ionining konsentratsiyasi esa 177,5 kg/m3 ni tashkil qilganda natriydan foydalanish koeffitsiyenti quyidagicha topiladi:

  • NH4Cl:



  • Cl-




Bunda, 2.675 va 2.923 – moddalar massasining konversiya koeffitsiyentiga nisbati; 35.5 - Cl- ning molekulyar massasi.


Bundan UNa – natriydan foydalanish koeffitsiyentini topamiz :



Ammiakni qayta tiklash:

(NH4)2CO3 = 2NH3 + CO2 + H2O – 100,9 кДж;


2NH4Cl + Ca(OH)2 = 2NH3 + 2H2O + CaCl2;


Rassolda NaCl ning miqdori 95941 kg/m3, soda tarkibidagi konversiya darajasi esa 74% ni tashkil qiladi.
NaCl ning stixiometrik sarfi:

Konvertatsiya darajasini (74%) va Na2CO3 tarkibini hisobga olgan holda mahsulotda (99,2%) 31430 kg soda olish uchun kerak bo'ladigan NaCl miqdori:



95941 kg/m3 NaCl ni o'z ichiga olgan rassolning hajmi (31430 kg soda uchun):


 4.83 m3

Reaksiyaning to'liq bo'lmaganligi, xomashyoning ifloslanishi, shuningdek,


zavod 31430 kg soda uchun NaCl ning amaliy iste'molini yo'qotadi. Natijada, rassolning hajmi 4.83 m3 ni tashkil qiladi.
CaCO3 ning nazariy sarfi:

Ammiakning nazariy iste'moli (uning regeneratsiyasidan tashqari) tenglama bilan hisoblanadi:





NH3 ning amaliy iste'moli faqat yo'qotishlar bilan belgilanadi va 31430 kg soda uchun ~ 407.6 kg ni tashkil qiladi.


Natriy va ammiakdan foydalanish koeffitsiyentlarini, olingan karbonat angidrid miqdorini va karbonizatsiya minorasida uchib ketgan ammiak miqdorini hisoblash.
Suyuqlik bilan kolonnaga kiradigan moddalar miqdori, kg;
31430 kg Na2CO3: NaCl – 485847.8 kg; (NH4)2CO3 – 289296 kg; NH4OH – 105751.3 kg; Н2О – 1325871.6 kg; aralashmalar – 6770.08 kg. Jami – 2213537 kg.
Kolonnadan chiqayotgan suyuqlik tarkibi: Cl- - 96; to’g’ri titr – 24; umumiy titr – 95; bog’langan NH3 – 71; CO2 – 37.
31430 kg soda uchun suyuqlik miqdori 1736.4 m3, zichligi esa – 1108 kg/m3.
Yuqoridagi ko’rsatkichlardan foydalanib, 31430 kg soda uchun kolonnadan chiqayotgan suyuqlikdagi moddalar miqdorini aniqlaymiz:

  • NH4Cl

71*2.675*1736.4 = 329785.77 kg

  • NaCl

(96-71) *2.923*1736.4 = 126887.43 kg

  • NH4HCO3

37-24 = 13 yoki
13* 3.953*1736.4 = 89232 kg

  • (NH4)2CO3

24-13 = 11 yoki
11* 2.402*1736.4 = 45879.16 kg
Kolonnada quyidagicha reaksiyalar sodir bo’ladi:

Kolonnadan chiqadigan suyuqlikdagi NH4Cl ning miqdori reaksiya (1) natijasida hosil bo'lgan NaHCO3 miqdori ga ekvivalent miqdorda bo’ladi va u quyidagicha aniqlanadi:

Bunda, 84 va 53.5 - NaHCO3 va NH4Cl ning molekulyar massalari;


Kolonnadan chiqayotgan suyuqlikdagi individual komponentlarning tarkibi, kg:
NaCl – 126887.43 kg; NH4HCO3 – 89232 kg; NH4Cl – 329785.77 kg; (NH4)2CO3 – 45879.16 kg; aralashma – 6770.08 kg. Jami – 598554.4 kg.
Kolonnadan chiqayotgan suyuqlikdagi suv miqdori:
1108*1736.4-598554.4 = 1325377 kg.
Kolonnadan chiqadigan shlamning umumiy miqdori:
1108*1736.4+517794.48 = 2441725.68 kg.
Karbonizatsiya jarayonida kolonnadagi suyuqlik karbonat angidridni o'zlashtiradi, u (1) - (3) reaksiyalariga muvofiq reaksiyaga kirishadi. Jarayonda yutilgan CO2 miqdori kolonnadan chiqayotgan eritmadagi cho’kmaning miqdori va kolonnaga kirayotgan dastlabki eritma miqdorlarining farqi orqali topiladi.
CO2 ning (NH4)2CO3 bilan kelishi:
 
CO2 ning NH4HCO3 bilan chiqishi:
 

  • (NH4)2CO3 bilan:



  • NaHCO3 bilan:



  • Jami - 341953 kg.

Yutilgan CO2:


341953-132594 = 209359 kg.
Karbonizatsiya jarayonida kolonnadan tashqariga chiqarilgan ammiak miqdori ham xuddi shunday tarzda hisoblanadi.
NH3 ning kelishi:

  • (NH4)2CO3 bilan:



  • NH4OH bilan:



  • Jami - 153824 kg.

Kolonnadan suyuqlik bilan kelayotgan NH3 sarfi:

  • NH4Cl bilan:



  • (NH4)2CO3 bilan:



  • NH4HCO3 bilan:



  • Jami – 140242.54 kg.

NH3 ning gazlar bilan chiqishi:
153824-140242.54 = 13581.46 kg.
517794.48 kg sodani hosil qilish uchun sarflangan NaCl miqdori:

Foydalanish darajasi:

  • NH3:

UNH3  





UNaCl  



Download 0.87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling