Toshkent kimyo-texnalogiya insitituti Menejment va kasbi ta’lim fakulteti

Importni tartibga solish darajasi tanlangan davlat savdo siyosatiga bog'liq (Liberal siyosat - Protektsionizm).

Import turlari

Importning ikkita asosiy turi mavjud: sanoat va iste'mol tovarlari importi va oraliq mahsulotlar (xom ashyo) va xizmatlar importi.

Mamlakat ichki bozoriga tovarlar va xizmatlarni olib keladigan xorijiy kompaniyalar ularning sifati iloji boricha yuqori bo'lishini ta'minlashga harakat qilmoqdalar, narx esa mahalliy kompaniyalarnikiga qaraganda past. Shu bilan birga, xorijiy ishlab chiqaruvchilar biron sababga ko'ra mahalliy bozorda mavjud bo'lmagan mahsulot turlarini mamlakatga olib kirishga harakat qilmoqdalar.

Hozirgi vaqtda import qiluvchilarning uchta asosiy turi mavjud: 1) ichki bozorda import va sotish maqsadida dunyo bo'ylab mahsulotlarni qidirish; 2) mahsulotni eng past narxda olish uchun tashqi etkazib beruvchilarni izlash bilan shug'ullanish; 3) xorijiy etkazib beruvchilardan o'z mahsulotlarini etkazib berish zanjiridagi yo'nalishlaridan biri sifatida foydalanish.

To'g'ridan-to'g'ri import deganda vakolatli distribyutor va xorijiy ishlab chiqaruvchi ishtirokidagi savdo importi tushuniladi. Odatda bu quyidagicha ro'y beradi: distribyutor (chakana sotuvchi) mahalliy kompaniyalar tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlarni chet elda ishlab chiqaradi. To'g'ridan-to'g'ri import dasturiga muvofiq, distribyutor mahalliy etkazib beruvchini chetlab o'tib (qo'shimcha ravishda vositachi deb ataladi) tayyor mahsulotni to'g'ridan-to'g'ri ishlab chiqaruvchidan sotib oladi va qo'shimcha xarajatlarni tejashga imkon beradi. Tijorat faoliyatining ushbu turi nisbatan yaqinda paydo bo'ldi va jahon iqtisodiyotining ustuvor tendentsiyalariga mos keladi

Vaqtinchalik va doimiy import

Import shuningdek vaqtinchalik va doimiy deb hisoblangan doimiylik davri bo'yicha tasniflanishi mumkin.

Vaqtinchalik import Ular tovarlarni ma'lum bir vaqt ichida va ma'lum bir maqsad bilan keyinchalik chet elga jo'natish uchun mamlakatga kiradigan narsalardir.

Yakuniy importo'z navbatida, maqsadi ma'lum bir bozorni o'z ichiga olgan milliy hududda cheksiz vaqt qolishdir.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1.O’zbekiston Respublikasining qonunlari

2.O’zbekiston Respublikasining Konsitutsiyasi. Т., «O’zbekiston», 2012.

3.O’zbekiston Respublikasining Soliq kodeksi. Т., «Norma», 2008.

4.O’zbekiston Respublikasining Fuqarolik Kodeksi http: www.lex.uz

5.O’zRning “Aholi bandligi to’g’risida”gi Qonuni.

6.O’zRning “Ijtimoiy sheriklik to’g’risida”gi Qonuni.