Toshkent kimyo-texnologiya instituti shahrisabz filiali oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi va sanoat uzumchiligi fakulteti

Asosiy qism
1.1Xom ashѐ tavsifi
Nok-ra’noguldoshlar oilasiga mansub daraxt. Nokning oddiy turini buyi 20 m gacha boradi. Daraxtning barglari yumalok kungrasimon, tuxumsimon. Chetlari teks yoki arra tishli bulishi mumkin. Yosh barglari tukli keyinchalik sillik va yaltirok tus oladi. Gullari ok, baxan pushti yoki kizil bulib kalkonsimon tukgullarga yigiladi. Ularning diametri 3 sm gacha boradi. Mevasi navlariga karab chuzikrok yoki yumalok bulib, ichida tosh xujayralariga ega.
Nok anchagina tuyimli mevadir. Chunki nok mevalari tarkibida 16 % gacha kand bor. bundan tashkari nokning tarkibida salmokli mikdorda pektin moddasi, organik kislotalar, fitonsidlar, fermentlar, vitaminlardan V1, S, karotin, folat kislotasi, temir, marganez, kobalt, kaliylar mavjud. Bundan tashkari nok tarkibida 0,12 % mikdorida oshlovchi moddalar kam buladi.
Xali yetilib pishmagan nok mevasi tarkiida 31 % ga kadar sarbit bulib u pishishi jarayonida glyukoza va saxarozaga aylanadi.
Nokning shifobaxshligi kadimdan ma’lum bulib, uning yordamida bir kator kasalliklar davolangan. Abu Ali Ibn Sino nokni iste’mol etishni meda mushaklarini mustaxkamlash, meva xamda uning kokisini jaroxatlarga bogaashini tavsiya etgan. Kuzikorinlar bilan zaxarolangan kishiga nok kulidan berish lozimligi xakida ma’lumot beradi.
Shifokorlar nokni darmon bagpыovchi ne’mat sifatida tavsiya kilishadi. Nokin kUrFOshin xamda simobdan zaxarlangan kishilarni zaxarsizlantirish xususiyatiga xam ega.
Uzbekistonda sovFa, kantak, kishki nashvati, libimisi klappa, lesnoya krassavisa va vilyams letniy kabi navlari ekib ustiriladi.