Toshkent kimyo-texnologiya instituti Yangiyer filiali nmkt 105-21-guruh talabasi Nabiyev Diyorbekning Asosiy texnologik jarayonlar va qurilmalar fanidan tayyorlagan taqdimoti

Issiqlik almashinish qurilmalari ishlash printsipiga ko'ra rekuperativ, regenerativ, aralashtiruvchi turlarga bo'linadi. Rekuperativ (yoki sirtiy) issiqlik almashinish qurilmalarida issiqlik tashuvchilar devor bilan ajratilgan bo'lib, issiqlik shu devor orqali o'tkaziladi. Regenerativ issiqlik almashinish qurilmalarida qattiq jismdan tashqil topgan birta yuza navbat bilan turli issiqlik tashuvchi agentlar bilan kontaktda bo'ladi, natijada bu jism bir issiqlik tashuvchidan olgan issiqligini ikkinchisiga beradi. Aralashtiruvchi issiqlik almashinish qurilmalarida ikki issiqlik tashuvchi agent bir-biri bilan o'zaro kontaktda bo'ladi. Sirtiy issiqlik almashinish qurilmalari o'z navbatida qobiq - trubali, "truba ichida truba" tipidagi, zmeevikli, plastinali, g’ilofli, spiralsimon, qovurgali va boshqa turlarga bo'linadi. Kimyo sanoatida asosan sanab o'tilgan birinchi besh turdagi sirtiy issiqlik almashinish qurilmalari keng qo’llaniladi.

• Issiqlik almashinish qurilmalari ishlash printsipiga ko'ra rekuperativ, regenerativ, aralashtiruvchi turlarga bo'linadi. Rekuperativ (yoki sirtiy) issiqlik almashinish qurilmalarida issiqlik tashuvchilar devor bilan ajratilgan bo'lib, issiqlik shu devor orqali o'tkaziladi. Regenerativ issiqlik almashinish qurilmalarida qattiq jismdan tashqil topgan birta yuza navbat bilan turli issiqlik tashuvchi agentlar bilan kontaktda bo'ladi, natijada bu jism bir issiqlik tashuvchidan olgan issiqligini ikkinchisiga beradi. Aralashtiruvchi issiqlik almashinish qurilmalarida ikki issiqlik tashuvchi agent bir-biri bilan o'zaro kontaktda bo'ladi. Sirtiy issiqlik almashinish qurilmalari o'z navbatida qobiq - trubali, "truba ichida truba" tipidagi, zmeevikli, plastinali, g’ilofli, spiralsimon, qovurgali va boshqa turlarga bo'linadi. Kimyo sanoatida asosan sanab o'tilgan birinchi besh turdagi sirtiy issiqlik almashinish qurilmalari keng qo’llaniladi.

"Truba ichida truba" issiqlik almashinish qurilmaning afzalliklari: tuzilishi va yasalishi sodda; suyuqliklar tezliklari katta bilgani uchun issiqlik itkazish koeffitsienti yuqori. Kamchiliklari: qipol; metall sarfi kip, trubalararo bishliqni tozalash qiyin. Ajraluvchan konstruktsiyali «truba ichida truba» tipidagi issiqlik almashinish qurilmalarida, temperatura ortishi bilan tashqi trubalarga bog’liq bilmagan holda, ichki trubalar uzayishi mumkin (4.27a,v-rasm). Kurilmaning konstruktsiyasi issiqlik almashinish trubalarining ichki yuzasini ifloslik va quyqalardan muntazam ravishda mexanik tozalab turish imkonini beradi. Undan tashqari, bu qurilmalarda trubalarni almashtirish jarayonini amalga oshirish uchun ularni echib olish oson va tashqi yuzasini tozalash mumkin. Kip oqimli issiqlik almashinish qurilmalaridagi (4.27 b-rasm) taqsimlash kamerasi 1 oqimlarni truba 6 larga bilib beradi. Truba-qobiq 4 va truba 2 larning teshikli panjarasi orasida taqsimlash kamerasi 3 joylashgan. Ushbu kamera trubalararo bishliqda harakatlanayotgan muhit uchun miljallangan. Kip oqimli qurilmalarning ichki va tashqi trubalari ikkita yilli biladi. Bu turdagi qurilmalarda oqimlarning harakat tezligi qobiq-trubali qurilmalarnikiga qaraganda ancha yuqori. SHu sababli issiqlik itkazish koeffitsienti va truba yuzasining issiqlik kuchlanishi katta biladi. Undan tashqari, issiqlik almashinuvchi muhitlarni qarama-qarshi yinalishda harakat qilishini tashkil etish oson.

• "Truba ichida truba" issiqlik almashinish qurilmaning afzalliklari: tuzilishi va yasalishi sodda; suyuqliklar tezliklari katta bilgani uchun issiqlik itkazish koeffitsienti yuqori. Kamchiliklari: qipol; metall sarfi kip, trubalararo bishliqni tozalash qiyin. Ajraluvchan konstruktsiyali «truba ichida truba» tipidagi issiqlik almashinish qurilmalarida, temperatura ortishi bilan tashqi trubalarga bog’liq bilmagan holda, ichki trubalar uzayishi mumkin (4.27a,v-rasm). Kurilmaning konstruktsiyasi issiqlik almashinish trubalarining ichki yuzasini ifloslik va quyqalardan muntazam ravishda mexanik tozalab turish imkonini beradi. Undan tashqari, bu qurilmalarda trubalarni almashtirish jarayonini amalga oshirish uchun ularni echib olish oson va tashqi yuzasini tozalash mumkin. Kip oqimli issiqlik almashinish qurilmalaridagi (4.27 b-rasm) taqsimlash kamerasi 1 oqimlarni truba 6 larga bilib beradi. Truba-qobiq 4 va truba 2 larning teshikli panjarasi orasida taqsimlash kamerasi 3 joylashgan. Ushbu kamera trubalararo bishliqda harakatlanayotgan muhit uchun miljallangan. Kip oqimli qurilmalarning ichki va tashqi trubalari ikkita yilli biladi. Bu turdagi qurilmalarda oqimlarning harakat tezligi qobiq-trubali qurilmalarnikiga qaraganda ancha yuqori. SHu sababli issiqlik itkazish koeffitsienti va truba yuzasining issiqlik kuchlanishi katta biladi. Undan tashqari, issiqlik almashinuvchi muhitlarni qarama-qarshi yinalishda harakat qilishini tashkil etish oson.