Toshkent kimyo xalqaro universiteti muhandislik maktabi

Biogaz tarixi

Bu gazning birinchi kashfiyoti 1600-yilga borib taqaladi, oʻshanda bir qancha olimlar uning organik moddalar parchalanishi natijasida hosil boʻlgan gaz ekanligini aniqlaganlar.
1890 yilda, birinchi biogaz ishlab chiqariladigan birinchi biodigester Hindistonda qurilgan edi. 1896 yilda Angliyaning Ekzeter shahridagi ko'cha chiroqlari shahar kanalizatsiyasidan olingan loyni fermentatsiyalashdan olingan gazdan elektr energiya ishlab chiqarilishi natijasida quvvat oldi.
Ikki jahon urushi tugagandan so'ng, Yevropada biogaz qurilmalari tarqala boshladi. Ushbu zavodlar o'sha paytdagi avtomobillardan foydalanish uchun biogaz yaratgan. Imhoff (Karl Imhoff) tanklari oqava suvlarni tozalash va biogaz ishlab chiqarish uchun organik moddalarni fermentatsiya qilish qobiliyati bilan mashhur bo’lgan. Olingan gaz zavodlarning ishlashi, shahar transporti uchun ishlatilgan, ba'zi shaharlarda esa gaz tarmog'iga etkazib berilgan.
Biogazning tarqalishiga qazib olinadigan yoqilg'idan oson foydalanish to'sqinlik qildi. 1970-yillardagi energiya inqirozidan so'ng, dunyoning barcha mamlakatlarida biogazni tadqiq qilish va rivojlantirish yana boshlandi, va biogas olishga eng kotta e’tiborni Lotin Amerika davlatlari qaratishdi. So'nggi 20 yil ichida biogazning rivojlanishi bilan bog'liq mikrobiologik va biokimyoviy jarayonlar va anaerob sharoitda aralashgan mikroorganizmlarning xatti-harakatlarini o'rganish bo'yicha kashfiyotlar orqali ko'plab muhim yutuqlarga erishildi.

4. Biodigestrlar

8-rasm. Biodigestrlar.
Biodigester-bu yopiq, germetik va suv o'tkazmaydigan idishlarning turlari bo'lib, ularda organik moddalar joylashtiriladi va biogaz hosil qilish uchun parchalanishi mumkin. Anaerob bakteriyalar harakat qilishi va organik moddalarni parchalanishi uchun biodigester yopiq va germetik bo'lishi kerak. Metanogen bakteriyalar faqat kislorodsiz muhitda o'sadi.
Ushbu reaktorlarning o'lchamlari 1000 m³ dan oshadi va mezofil haroratda (20 dan 40 darajagacha) va termofil haroratda (40 darajadan yuqori) ishlaydi.
Bioreaktorlarning boshqa elektr ishlab chiqaruvchi stansiyalarga nisbatan afzalliklari shundaki, ular atrof-muhitga kam ta’sir qiladi va yuqori malakali kadrlarni talab qilmaydi, va organik moddalarning parchlanishi orqali bo’lgan o’g’itlar qishloq xo’jaligida yerlar unumdorligini 15-20% oshirib ekinlar sifatini oshirishga katta hissa qo’shadi. Germaniya, Xitoy va Hindiston ushbu turdagi texnologiyani joriy etishda yetakchi mamlakatlardir. Lotin Amerikasida Braziliya, Argentina, Urugvay va Boliviya bu tarkibiga kirishda sezilarli yutuqlarga erishdilar.

1.