Toshkent moliya inistituti soliq va soliqqa tortish yo’nalishi st-92 guruh talabasi ergashev javoxirbekning buxgalteriya hisobi fanidan atyorlagan taqdimoti

TOSHKENT MOLIYA INISTITUTI SOLIQ VA SOLIQQA TORTISH YO’NALISHI ST-92 GURUH TALABASI ERGASHEV JAVOXIRBEKNING BUXGALTERIYA HISOBI FANIDAN ATYORLAGAN TAQDIMOTI

BOSHQARUV HISOBI

«Boshqaruv hisobi»

«Boshqaruv hisobi» atamasi bo’yicha yondashuvlar masalasiga to’xtaladigan bo’lsak, jahon amaliyotida ikkita yondashuv mavjud. Birinchisi «management accounting», ikkinchisi esa Yevropada (Germaniyada)gi «kontrolling» atamasi bilan bog’liqdir.

,,BOSHQARUV HISOBI’’ FANINIG PREDMETI
Xarajatlar maxsulot tannarxi kalkulyatsiyasi javobgarlik markazlari bo’yicha boshqaruv xisobini tashkil etish , byudjetlashtirish , istiqbolda korxona taraqqiyotini belgilovchi loyixalar taxlili , segmentlar bo’yicha hisobot , samarali transfert baxolarini shakillantirishning nazariy uslubiy xamda tashkiliy asoslarini yuritish hisoblanadi
Boshqaruv hisobining ta'rifiga «rejalashtirish», «prog-nozlashtirish», «tahlil» va boshqa terminlarni qo’shish asos-sizdir, chunki buxgalter-analitikni mazkur jarayonlarda ishtirok etishi hisob funksiyasining kengayishini emas, balki buxgalter boshqaruvni amalga oshirayotgan boshqaruvchilarning safiga jalb qilinganligini bildiradi.
Korxonalarda boshqaruv hisobi quyidagi faoliyat turlari bo’yicha yuritiladi
Ta’minot tayorlov faoliyati
Tashkiliy faoliyati
Moliyaviy tijorat faoliyati
Ishlab chiqarish faoliyati
Iqtisodchi olimlarning fikirlaridan kelib chiqqan holda va buxgalteriya xisobining xalqaro standartlariga tayanib ,, Buxgalteriya xisobi ‘’ ga quydagi tariflarni berish mumkin :
1-Boshqaruv hisobi – bu faqatgina shu kunlarda bizning amaliyotda qo’llanilayotgan ishlab chiqarish xarajatlarining xisobi va maxsulot tannarxini kalkulyatsiya qilishdagi iborat emas .
2-Boshqaruv hisobi – faqatgina xisobni emas , balki xisob malumotlarini qayta ishlash va ularning taxliloini ham o’z ichiga oladi .
3-Istiqbolni belgilashga qaror qabul qilishga va boshqaruvga zarur bo’lgan malumotlarning o’z vaqtida va to’liq yetkazib berilishi ustidan nazorat qilishga alohida etiborni qaratadi .
4-boshqaruv hisobi – xisob va taxlil vazifalaridan tashqari , xarajatlar , maxsulot ishlab chiqarish , alohida turdagi maxsulotlarning rentabelligi va qaror qabul qilish ustidan boshqarish funksiyasini xam bajaradi .
Boshqaruv hisobini o’rganiyotganda etibor qaratiladigan o’ziga xos asosiy prinsiplar
Ishlab chiqarishning biznes rejasini tuzishda va uni hisobga olishda o’lchovning bir xil reja xisob birligidan foydalanish
Xo’jalik yurituvchi subekt bo’linmalarining faoliyatini baxolash
Zarur bo’lgan axborotlarning to’liqligi va mukammalligi
Xo’jalik yurituvchi subektning ishlab chiqarish va tijorat faoliyatini yoritishda davriylik
Sarflangan xarajatlar ustidan byudjet ( smeta ) va meyoriy nazoratni o’rnatish
BOSHQARUV VA ISHLAB CHIQARISH XISOBI
ISHLAB CHIQARISH XARAJATLARI VA KORXONA DAROMADINI BOSHQARISH VA ISHLAB CHIQARISH RENTABELLIGINI OSHIRISH IMKONIYATLARINI ANIQLASHDA NAMOYON BO’LADI . U KORXONADA MAXSULOT ISHLAB CHIQARISH VA SOTISH BILAN BOG’LIQ BARCHA JARAYONLARNI BATAFSIL AKS ETTIRISHI LOZIM
BOSHQARUV VA ISHLAB CHIQARISH XISOBI O’RTASIDAGI BOG’LIQLIK
BOSHQARUV HISOBINING PRINSIPLARI
Subekt faoliyatining uzluksizligi
Rejalashtirish va hisob uchun yagona o’lchov birliklarini qo’llash va subekt bo’linmalari
Subekt faoliyatining uzluksizligi
Boshqaruv maqsadida birlamchi va oraliq malumotni keying qoldirish va ko’p marta ishlatilishi
Boshqaruv pog’analari o’rtasida ichki xisobot ko’rsatkichlarini kommunikatsion aloqalar
asosi sifatida shakillantiradi
Xar xil moliyalar , tijorat faoliyatini boshqarishning byudjetli uslubini qo’llash
Xisob obekti xaqida to’liq ma’lumot bilan taminlovchi to’liqlik va analitiklik
Xisob siyosati tomonidan o’rnatilgan subektning ishlab chiqarish va tijorat sikilini aks ettiruvchi davriylik va boshqalar