Toshkent moliya instituti 7 mavzu. Iste’molchi tanlovi va muvozanati ma’ruzachi dots. Kalandarov r

Iste’molchi tanlovi nazariyasi

• Iste’molchi tovarlarning turli to‘plamini xarid qilishda doimo naflilikni maksimallashtirish qoidasiga amal qiladi. Bu qoidaning mazmuni quyidagicha bayon etiladi: iste’molchi o‘zining daromadini shunday sarflashi kerakki, daromad to‘liq sarflangan holatda tovarni xarid qilishdan olingan so‘nggi qo‘shilgan naflilikning tovar narxiga nisbati barcha tovarlar uchun bir xil qiymatga ega bo‘lishi lozim,

Ya’ni:

• bu yerda: MU – X va Y tovarlarning so‘nggi qo‘shilgan nafliligi; P – ularning narxi.

Bu qoida iste’molchining muvozanatli holatini ifodalaydi,.

birinchidan, tanlov nuqtasining budjet chizig‘ida yotishi. Iste’molchi amalda barcha daromadini iste’molga sarflamay, ma’lum qismini kelgusidagi iste’molga qoldirsada, nazariy jihatdan biz uni barchasi sarflanadi, deb faraz qilamiz. Agar nuqta budjet chizig‘idan chapda yotsa – uning to‘liq sarflanmaganligini, o‘ngda yotsa – imkoniyat darajasidan chetda ekanligini tushunamiz;
ikkinchidan, tanlangan iste’mol tovarlari to‘plami eng ma’qul ko‘rilgan kombinatsiyada bo‘lishi lozim

• Iste’molchi o‘zining o‘z didi va ruhiyatiga ko‘ra turli xil tovarlar to‘plamini ma’qul ko‘rishi mumkin. Bunda u tovarlarning ma’lum bir to‘plamini boshqa biriga taqqoslab ko‘radi. Iste’molchi tanlovini tushuntirishda befarqlik egri chizig‘i muhim rol o‘ynaydi.

Optimal tanlov quyidagi shartlarni keltirib chiqaradi:

Iste’molchi optimal tanlovi

Pizza
Pepsi
0
I1
I2
I3
D. Optimal tanlov nuqtasi
A
B

Iste’molchi optimal tanlovi

• Optimal nuqtada iste’molchi ehtiyojlarining qondirilishi maksimumlashadi, chunki bu nuqta ehtiyojlarning maksimal qondirilishini ta’minlovchi tovar va xizmatlar to‘plami eng ko‘p qoniqish beruvchi befarqlik egri chizig‘ining budjet chizig‘i bilan kesishgan joyida yotadi.
• Bu nuqtada ayni paytda budjet chizig‘ining va befarqlik egri chizig‘ining burchak koeffitsiyentlari bir biriga teng bo‘ladi. D nuqtada budjet chizig‘ining burchak koeffitsiyenti Pizza va Pepsi tovarlar narxlari nisbatiga teng, befarqlik egri chizig‘ining burchak koeffitsiyenti esa Pizza va Pepsi tovarlar so‘nggi qo‘shilgan nafliliklari nisbatiga teng

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!