Toshkent moliya instituti andijon fakulteti ijtimoiy gumanitar va mutaxassislik

XULOSA……………………………………………………………………...28
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI………………………30

Kirish
Mavzuning dolzabrligi. Korxona xarajatlarining tuzilishi va turlari biznesning moliyaviy salomatligi va muvaffaqiyati uchun juda mos keladi. Ushbu xarajatlarni tushunish korxonalarga o‘z mablag‘larini samaraliroq boshqarish, resurslarni taqsimlash va asoslangan qarorlar qabul qilish imkonini beradi.
Korxona xarajatlari tarkibi odatda doimiy va o'zgaruvchan xarajatlarni o'z ichiga oladi. Ruxsat etilgan xarajatlar - bu ishlab chiqarish yoki sotish darajasidan qat'iy nazar bir xil bo'lib qoladigan xarajatlar, masalan, ijara, ish haqi va sug'urta. Boshqa tomondan, o'zgaruvchan xarajatlar ishlab chiqarish yoki sotish hajmiga qarab o'zgarib turadigan xarajatlardir, masalan, xom ashyo, inventar va komissiyalar.
Xarajatlar tarkibini tushunish orqali korxonalar o'zlarining pul oqimlarini yaxshiroq boshqarishlari va narxlar, ishlab chiqarish va investitsiyalar bo'yicha asosli qarorlar qabul qilishlari mumkin. Masalan, biznes oʻzgaruvchan xarajatlarning bir birligi tannarxini pasaytirish uchun ishlab chiqarishni koʻpaytirishni tanlashi yoki rentabellikni saqlab qolgan holda doimiy xarajatlarni qoplash uchun narxlarni oʻzgartirishi mumkin.
Xarajatlar tarkibini tushunish bilan bir qatorda, korxonalar xarajatlarni turlari bo‘yicha toifalarga ajratish muhimdir. Bu ularga marketing, tadqiqot va ishlanmalar yoki asbob-uskunalarga texnik xizmat ko'rsatish kabi muayyan sohalardagi xarajatlarni kuzatish va tahlil qilish imkonini beradi. Koʻp va kam sarflanadigan sohalarni aniqlash orqali korxonalar resurslarni qayerga taqsimlash va xarajatlarni qayerda qisqartirish haqida asosli qaror qabul qilishlari mumkin.
Umuman olganda, korxona xarajatlarining tuzilishi va turlarini tushunish samarali moliyaviy boshqaruv va uzoq muddatli muvaffaqiyat uchun juda muhimdir.
Kurs ishining maqsadi: Korxona xarajatlarining tarkibi va turlarini tushunishdan maqsad korxonalarga o'z resurslarini qanday taqsimlash va moliyasini samarali boshqarish bo'yicha asosli qarorlar qabul qilishda yordam berishdir. Har xil turdagi xarajatlarni tushunib, korxonalar xarajatlarni kamaytirishi yoki samaradorlikni oshirish uchun koʻproq mablagʻ sarflashi mumkin boʻlgan sohalarni aniqlashi mumkin.
Masalan, agar korxona ishlab chiqarish bilan bog'liq yuqori o'zgaruvchan xarajatlarga duchor bo'lsa, ular samaradorlikni oshirish va xarajatlarni kamaytirish uchun yangi uskunalar yoki texnologiyaga sarmoya kiritishni tanlashi mumkin. Shu bilan bir qatorda, agar biznes marketingga koʻp mablagʻ sarflayotgan boʻlsa-da, lekin investitsiyadan sezilarli daromad koʻrmasa, ular ushbu resurslarni biznesning boshqa sohalariga qayta taqsimlashni tanlashlari mumkin.
Xarajatlar tarkibini tushunish korxonalarga byudjet tuzish va prognozlashda ham yordam berishi mumkin. Vaqt o'tishi bilan xarajatlarni kuzatib borish orqali korxonalar tendentsiyalarni aniqlashlari va kelajakdagi xarajatlar haqida aniqroq bashorat qilishlari mumkin. Bu ularga o‘sishni rejalashtirish, xarajatlarni kamaytirish kerak bo‘lgan sohalarni aniqlash hamda narx va investitsiyalar bo‘yicha asosli qarorlar qabul qilishda yordam beradi.
Xulosa qilib aytganda, samarali moliyaviy boshqaruv uchun korxona xarajatlarining tarkibi va turlarini tushunish zarur. Bu korxonalarga o‘z resurslarini qayerga taqsimlash, xarajatlarni kamaytirish mumkin bo‘lgan sohalarni aniqlash hamda kelajakdagi o‘sish va muvaffaqiyatni rejalashtirish bo‘yicha ongli qaror qabul qilish imkonini beradi.