Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Marketing muhiti — korxona (firma, kompaniya) marketing va 

boshqa xo‘jalik faoliyatini amalga oshiradigan muhit. Tashqi va ichki 

atrof-muhit marketingi farqlanar ekan, muhitning nazorat qilinadigan va 

nazorat qilinmaydigan omillari alohida ajratib ko‘rsatiladi. Har qanday 

korxona (firma, kompaniya) o‘z tovarlarini yetkazib bergan va xaridor-

---

96 

 

larni tegishli axborotlar bilan ta’minlagan holda bozor bilan aloqada bo‘lib 

faoliyatini amalga oshiradi. O‘z navbatida, firma (kompaniya) bozordan 

realizatsiya qilingan tovarlar va xizmatlarning puldagi ekvivalenti va 

yana o‘zga axborotlarni ham oladi. Bir butun yaxlitlik sifatida berk tizim 

vujudga keladi. Uning barobarida yana bir yopiq tizim mavjud bo‘lib, 

unda kompaniya (firma) xomashyo, yarim tayyor mahsulotlar, butlovchi 

qismlar yetkazib beruvchilarga, hukumat organlarining turli xildagi 

normativ hujjatlariga, banklar hujjatlariga nisbatan qabul qilib oluvchi 

bo‘g‘in sifatida ish ko‘radi. Bunga javoban korxona (firma, kompaniya) 

ham tegishli axborotlar va pulni yo‘naltiradi. Natijada esa korxona (firma, 

kompaniya) marketingda tashqi muhit bilan chambarchas bog‘lanadi. 

Tashqi muhit tashkilot maqsadlariga erishish uchun zarur bo‘lgan 

darajadagi ichki potensialni saqlab turish uchun zarur bo‘lgan resurslar 

bilan ta’minlovchi manbalar hisoblanadi. Demografik, iqtisodiy, 

ekologik, ilmiy-texnikaviy, siyosiy va madaniy omillar ana shular sirasiga 

kiradi.Tashqi marketing muhiti - firma tashqarisida harakatlanadigan 

subyektlar jamlanmasi bo‘lib, ular hamda firma o‘rtasida yuzaga 

keladigan munosabatlar, rahbariyat va marketing xizmati imkoniyatlari, 

xaridorlar bilan muvaffaqiyatli hamkorlik munosabatlarini o‘rnatish va 

uni saqlab qolishda ta’sir qiluvchi holatlardir. Marketing muhitini hosil 

qiluvchi asosiy omillar 4.3-rasmda keltirilgan.