Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

 

Nazorat uchun savollar 

 

1.  Marketing tushunchasining mohiyati nimaga yo‘naltirilgan? 

2.  AQShlik marketolog professor Filipp Kotler marketingga 

qanday tarif bergan? 

3.  Marketing konsepsiyalari va uning evolyutsiyasi haqida 

tushuntiring. 

4.  Marketing kompleksi, deganda nimani tushunasiz?  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

35 

 

 

 

 

 

II bob. MARKETING TAMOYILLARI, VAZIFALARI,  

FUNKSIYALARI  VA TURLARI 

 

2.1. Marketing tamoyillari 

 

 Marketing tamoyillari – bu marketing asosining tub mohiyatini 

ochuvchi asosiy holatlar, talablar majmuasidir. Marketing mohiyatidan 

kelib chiqqan holda, quyidagi tamoyillar marketing faoliyatida asosiy 

hisoblanadi.  

1.  «Iste’molchi - shoh». 

2. «lshlab chiqarilgan mahsulotni sotish emas, sotiladigan mah-

sulotlarni ishlab chiqarish». 

3. «Mahsulot yaratish bilan uning iste’molchisini ham yaratish ke-

rak». 

4. «Tovar bozorlariga differensiyalashgan holda yondashish kerak». 

5. «Korxona iste’molchining talabini qondirish bilangina o‘z foy-

dasi va obro‘siga ham ega bo‘lishi kerak». 

Tamoyillarga yondashuvlar quyidagilardan iborat: 

•  Iste’molchiga kerak narsani ishlab chiqarish. 

•  Bozorga tovar va xizmatlar bilan emas, balki iste’molchilar 

muammolarini hal qiluvchi  vositalar bilan chiqish. 

•  Tovar ishlab chiqarishni iste’molchilarni va talabni o‘rgangan-

dan so‘ng yo‘lga qo‘yish. 

•   Firmaning ishlab chiqarish – eksport faoliyatini yo‘lga qo‘yishni 

jadallashtirish. 

•  Qo‘yilgan maqsadlarga erishish uchun maqsadli dasturli va 

kompleks yondashuvdan foydalanish. 

•  Mahsulotning bozor talablariga moslashishi uchun taktika va 

strategiyani kerakli vaqtda qo‘llash, tovarning iste’molchiga yetib 

kelgunigacha bo‘lgan jarayonda marketingni samarali qo‘llash. 

•  Korxona faoliyatini uzoq muddatli samarali kommunikatsiya 

bilan ta’minlash orqali tovarning bozordagi mavqeyini mustahkamlash. 

---

36 

 

•  Tovar hayotiylik davrining har bir bosqichida ishlab chiqarish-

ning ijtimoiy va iqtisodiy omillarini inobatga olish. 

•   Korxonalar rejasini bozorga asoslangan holda ishlab chiqish. 

•  Tarmoqlararo integratsiyani yo‘lga qo‘yish orqali talab va 

taklifni muvofiqlashtirish. 

•  Firmaning raqobatbardoshlik ustunliklari va imijini kuchaytirish 

uchun faol harakat qilish. 

Shunday qilib, marketing tamoyillari – marketingning ma’no-

mohiyatiga asosiy talablarini belgilovchi qoidalardir. Marketingning 

o‘ziga xos quyidagi asosiy prinsiplari mavjud.