Toshkent moliya instituti hisob va audit fakulteti «moliyaviy tahlil» kafedrasi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

 

42 

 

3-bob. Pul oqimlari to'g’risidagi hisobotni auditorlik tekshiruvidan 

o'tkazish tartibi 

3.1. Pul oqimlari to'g’risidagi hisobot auditini rejalashtirish 

 

Pul  oqimlari  to'g’risidagi  hisobotni  auditorli   te shiruvidan  o't azish 

muhim  tadbirlardan  biri  bo'lib  u  qator  tartiblarni  o'z  ichiga  oladi.  Shulardan 

dastlab isi  ob'e t(mavzu)  bo'yi ha  ishlarni  to'g’ri  re alashtirishdir.  U 

quyidagicha amalga oshiriladi. 

Pul oqimlari to'g’risidagi hisobot auditini re alashtirish 3-son Auditorlik 

faoliyatining milliy  standarti va 300-son  Auditning xalkaro andozasiga asosan 

amalga  oshiriladi.  Audit  rejasini  puxta  tuzmasdan  sifatli  auditorlik  tekshiruvi 

o'tkazish  mumkin  emas.  Amalda,  auditni  rejalashtirish  jarayoni  auditorilik 

tashkiloti  bilan  xo'jalik  o'rtasida  shartnoma  tuzilgunga  qadar  boshlanadi. 

Re alashtirish  audit  o't azishning  boshlang’i h  bosqi hi  hisoblanib,  audit 

o'tkazishning  kutilayotgan  hajmi,  jadvallari  va  muddatlarini  ko'rsatgan  holda 

auditorlik  tashkiloti  tomonidan  auditning  umumiy  rejasini  tayyorlashdan, 

shuningdek  auditorlik  tashkiloti  tomonidan  xo'jalik  yurituvchi  sub'ektning 

moliyaviy hisoboti to'g’risida xolis va asosli fi r sha llantirilishi u hun zarur 

bo'lgan  auditorlik  amallarini  amalga  oshirish  hajmi,  turlari  va  izchilligini 

belgilaydigan auditorlik dasturini ishlab chiqishdan iborat bo'ladi. 

  

Auditni  rejalashtirishni  auditorlik  tashkiloti  auditni  o'tkazishning 

umumiy  qoidalariga,  shuningdek  quyidagi  xususiy  qoidalarga  muvofiq 

o'tkazishi kerak, ya'ni: 

1. Rejalashtirishning kompleksliligi; 

2. Rejalashtirishning uzluksizligi; 

3. Rejalashtirishning mahbulligi. 

  

Auditni 

rejalashtirishning 

kompleksliligi 

qoidasi 

birlamchi 

rejalashtirishdan  boshlab  auditning  umumiy  rejasi  va  dasturini  tuzishga  qadar 

rejalashtirishda  barcha  bosqichlarining  o'zaro  bog’langan  va  uyg’un  bo'lishi 

ta'minlanishini taqozo etadi. 

---

 

 

43 

 

  

Auditni rejalashtirishning uzluksizligi qoidasi auditorlar guruhiga o'zaro 

bog’langan topshiriqlarni belgilash va rejalashtirish bosqichlarining muddatlari 

hamda  xo'jalik  yurituvchi  turdosh  sub'ektlar  (alohida  balansga  ajratilgan 

tarkibiy  bo'linmalar,  filiallar,  vakolatxonalar,  sho'ba  jamiyatlar)  bo'yicha 

bog’liqlikni ta'minlashda o'z ifodasini topadi. Basharti, audit uzoq davr uchun 

rejalashtiriladigan  bo'lsa,  ya'ni  korxonaning  auditorlik  kuzatuvi  bir  yil 

davomida amalga oshirilsa, auditorlik tashkiloti xo'jalik yurituvchi sub'ektning 

moliya-xo'jalik  faoliyatidagi  o'zgarishlarni  va  oraliq  auditorlik  tekshiruvlari 

natijalarini  hisobga  olgan  holda  auditni  o'tkazish  reja  dasturlariga  o'z  vaqtida 

tuzatishlarni kiritishi kerak bo'ladi. 

  

Auditni  rejalashtirishning  maqbulligi  qoidasi  shundan  iboratki, 

rejalashtirish  jarayonida  auditorlik  tashkiloti  o'zi  belgilagan  mezonlar  asosida 

auditning  umumiy  rejasi  va  dasturining  maqbul  variantini  tanlash  imkoniyati 

uchun rejaning ko'p variantlar asosida ishlab chiqishi kerak. 

 Auditni rejalashtirish paytida auditorlik tashkiloti quyidagi asosiy bosqichlarni 

ajratishi kerak: