Toshkent moliya instituti jo„rayev a. S., Safarov g„. A., Meyliyev o. R. Soliqlar va soliqqa tortish
Download 0.51 Mb.
|
Soliqlar va soliqqa tortish
- Bu sahifa navigatsiya:
- Davlat maqsadli jamg„armalar daromadlarisiz - jami 41 030,7
Keltirilgan ma‘lumotlarning tahlili shuni ko‘rsatadiki, 2016 yil va 2019 yillar oralig‘ida bilvosita soliqlar ulushining respublika byudjetida daromadlar qismida ortib borganligini ko‘rishimiz mumkin. Ya‘ni 2016 yilda respublika byudjetiga 21131,0 mlrd so‘m kelib tushgan bo‘lsa, 2017 yilga kelib byudjet daromadlaridagi ulushi 26133,6 mlrd so‘mga, 2018 yilga kelib 41280,4 mlrd so‘mga etganligi, 2019 yilda esa 46427,3 mlrd so‘mga bajarilgan va bu ijobiy holdir. 2006 yilda Davlat byudjeti daromadlarida bilvosita soliqlarning ulushi 36,3 foizni tashkil qilgan bo‘lsa, bu ko‘rsatkich 2019 yilga kelib 41,4 foizni tashkil qilgan. Bundan ko‘rinib turibdiki bilvosita soliqlar davlat byudjetining daromad qismining asosiy qismini tashkil etadi. Shu bois ham mamlakatimizda bilvosita soliqlar tushumiga jiddiy e‘tibor qaratish lozimligini anglatadi. Yuqorida aytib o'tganimizdek, bilvosita soliqlar davlat byudjeti daromadlarining hal qiluvchi qismini tashkil etadi. Bizning fikrimizcha, mamlakatimiz byudjeti daromadlarida bilvosita soliqlarning salmog'ini oshirish va ayniqsa, qo'shilgan qiymat va aktsiz soliqlarini byudjet daromadlaridagi barkarorligini ta‘minlash lozim. Bundan tashqari, qo‘shilgan qiymat solig‘ini undirishda soliqni oldindan undirish holatlarini yo‘q qilish lozim. Buni shunday izohlash mumkinki, qo‘shilgan qiymat 34 www.mf.uz-ma‘lumotlari asosida hisoblandi. solig’ida soliqning byudjetga to'lanishi ishlab chiqarilgan mahsulot sotilishidan oldingi davrga to'g'ri kelmoqda. Bu o‘z navbatida, korxonaning moliyaviy holatiga salbiy ta‘sir ko‘rsatib, korxonaning investitsion faoliyatini qisqartiradi. Ya‘ni, soddaroq qilib aytadigan bo‘lsak, mavjud bo‘lmagan daromad uchun soliq olinadi. Bu o‘z-o‘zidan milliy ishlab chiqarishga salbiy ta‘sir ko‘rsatadi va kelajakda korxonalar tomonidan davlat byudjetiga to‘lanadigan soliqlarning qisqarishiga va natijada byudjet daromadlarining kamayishiga olib keladi. Davlat byudjeti daromadlari tarkibida to‘g‘ri (bevosita) soliqlar salmog‘ini kamaytirish hisobiga egri (bilvosita) soliqlar ulushini oshirish, soliq yukini ishlab chiqaruvchilar zimmasidan iste‘molchilar zimmasiga o‘tkazish bevosita korxonalar hamda fuqarolarning moliya-xo‘jalik faoliyatiga, ya‘ni ularning daromadlari hajmiga ta‘sir ko‘rsatishi bilan bog‘liq. To‘g‘ri (bevosita) soliqlarning kamayishi bilan ishlab chiqarishning rivojlanishi rag‘batlantiriladi, tegishlicha soliqqa tortish bazasi kengayib, byudjetga tushumlar ortadi. To‘g‘ri (bevosita) soliqlar stavkalarini kamaytirish va egri (bilvosita) soliqlarga tortish bazasini kengaytirish orqali bunga erishish mumkin. Bundan tashqari, soliq stavkalarini yanada ko‘proq pasaytirish yo‘li bilan ayrim yo‘nalishlar eksport, xorijiy investitsiyalar va boshqalar rag‘batlantiriladi. So‘nggi yillardagi soliq siyosatining tahlili davlat byudjetining daromadlari tarkibida egri (bilvosita) soliqlar ulushining kamayayotgani hamda to‘g‘ri (bevosita) soliqlar salmog‘ining o‘sayotganini ko‘rsatmoqda. Download 0.51 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||