Тошкент молия институти “кредит-иқтисод”факультети
O‘zbekiston Respublikasi tijorat banklari aktivlarining tarkibi
Download 1 Mb. Pdf ko'rish
|
bank tizimida korporativ boshqaruvini rivozhlantirish
- Bu sahifa navigatsiya:
- Jami aktivlar 100,00 100,00 100,00 100,00
|
O‘zbekiston Respublikasi tijorat banklari aktivlarining tarkibi
22
AKTIVLAR Yillar 2011 2012 2013 2014 2015 1.
Naqd pullar va boshqa xil kassa hujjatlari 2,98 2,99
2,42 3,02
2,05 2.
O‘zR MBdagi pul mablag‘lari 15,74 16,69
14,42 11,51
15,38 3.
Boshqa banklardagi mablag‘lar 17,31 17,99
16,31 13,46
11,43 4.
Qimmatli qog‘ozlar, sof holda
0,43 0,10
0,14 0,08
0,09 5.
Investitsiyalar 2,71
2,44 2,49
2,29 1,73
6. Qayta sotish sharti bilan sotib olingan qimmatli qog‘ozlar 0,03 0,02
0,02 0,00
0,00 7.
Ssuda i lizing operatsiyalari, sof holda 50,25 50,28
56,22 61,43
59,69 8.
Moliyaviy instrumentlar bo‘yicha mijozlarning majburiyatlari 2,31
1,55 1,11
1,88 3,17
9. Asosiy vositalar, sof holda 3,27 3,28
3,07 3,08
2,60 10.
Hisoblangan foizlar bo‘yicha mablag‘lar 0,61 0,62
0,59 0,61
0,62
11. Boshqa aktivlar 4,36
4,08 3,21
2,11 2,74
Jami aktivlar 100,00 100,00 100,00 100,00
banklari aktivlarining tarkibida salmog‘iga ko‘ra kreditlar birinchi o‘rinni egallaydi. Bu esa, kreditlash banklar uchun asosiy faoliyat turi ekanligi bilan izohlanadi. Jadvaldan ko‘rinib turibdiki, O‘zbekiston Respublikasi tijorat banklarining aktivlari 2011 yilga nisbatan 2015 yilda qariyb 38 trln.so‘mga ortiq miqdorda ko‘paygan. O‘zbekiston Respublikasi tijorat banklari aktivlari tarkibida ta’kidlab o‘tganimizdek, ssuda va lizing operatsiyalari salmog‘i katta bo‘lib, 2011
22 Ahbor-Reyting” reyting agentliligining ma’lumotlari. 2015 y 47
yilda bu ko‘rsatkich 50,25 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2014 yilda 61,43% va 2015 yilda esa 59,69 foizni tashkil etgan. Bu esa, jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, 2011 yilga nisbatan 2015 yilda 9,44 foiz punktga o‘sgan. Tijorat banklari aktivlarining tarkibida keyingi o‘rinlarda O‘zR Markaziy bankidagi va boshqa tijorat banklaridagi mablag‘lar egallab turmoqda. O‘zR Markaziy bankidagi mablag‘lar 2011 yilda jami aktivlarga nisbatan 15,74%ni tashkil etgan bo‘lsa, 2014 yilda bu ko‘rsatkich kamayib, jami aktivlarga nisbatan 11,51%ni tashkil etgan. 2015 yilda esa, 15,38%ni tashkil etgan. Boshqa banklardagi mablag‘lar esa, 2011 yilda jami aktivlarga nisbatan 17,31%ni tashkil etgan bo‘lsa, 2012 yilda ularning salmog‘i ko‘payib, 17,99 %ni tashkil etgan. 2015 yilda esa, 11,43 foizni tashkil etgan. Tijorat banklari aktivlarining tarkibida ssuda operatsiyalari salmog‘idan keyingi o‘rinda O‘zR Markaziy bankidagi va boshqa tijorat banklaridagi mablag‘lar egallashining asosiy sabablari O‘zbekiston Respublikasi tijorat banklari tomonidan majburiy zaxira stavkasi asosida O‘zR Markaziy bankida zaxiralar ajratib borish lozimligi bo‘yicha talablarning mavjudligi hamda bugungi kunda O‘zbekistonda banklararo resurslar bozorining rivojlanib borayotganligi va h.k. Tijorat bankida likvidlik muammosini echish, bank aktiv va passivlarini optimal boshqarishni tashkil qilishga bog‘liq. Bank aktiv operatsiyalarni amalga oshirishi uchun moliyaviy mablag‘larga ehtiyoj seza boshlaydi. Bu mablag‘lar bankning passiv operatsiyalari natijasida yig‘iladi. Shu bilan birga bank mazkur jalb qilingan mablag‘larning o‘z vaqtida qaytarilishi ustida bosh qotirishi lozim. Mazkur muammolar albatta etarli foyda miqdorini saqlagan va etarli likvid aktivlarga ega bo‘lgandagina o‘z echimini topadi. Bank likvidligini ta’minlashdagi muhim masalalardan biri aktiv sifatida joylashtirilgan mablag‘larning qaytish muddati, jalb qilingan mablag‘larning to‘lov muddati bilan mos kelishidir. Banklarda aktivlardan samarali foydalanish ham korporativ boshqaruvning samaradorligini belgilovchi muhim ko‘rsatkichlardan biridir. Aktivlar rentabelligi 48
o‘z navbatida samarali kredit va investsion siyosatning mavjudligidan dalolat beradi. Banklarda aktivlar rentabelligini ta’minlash ham banklarning aksionerlari manfatlariga xizmat qiladigan asosiy omillardan biridir.
Download 1 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|