Тошкент молия институти “кредит-иқтисод”факультети
Bank aktivlari rentabelligi to‘g‘risida solishtirma ma’lumot
Download 1 Mb. Pdf ko'rish
|
bank tizimida korporativ boshqaruvini rivozhlantirish
- Bu sahifa navigatsiya:
- 10-jadval Mamlakatimiz tijorat banklarida muddati o‘tgan kreditlar tarkibi dinamikasi 24 (31-dekabr holatiga)
- % da aktivga nisbatan % da mln. so‘m. kreditga nisbatan %
|
Bank aktivlari rentabelligi to‘g‘risida solishtirma ma’lumot
23 ( % da)
№ Bank nomi 01.01.2014 yil holatiga 01.01.2015 yil holatiga o‘tgan yilning shu davriga nisbatan (+;-) % 1 Davr bank 7,98%
6,83% -1,15%
85,6% 2 Orient-finans bank 2,45%
5,74% 3,29%
234,7% 3 Aziya Alyans bank 3,51%
4,73% 1,22%
134,7% 4 Turon bank 3,37%
3,66% 0,29%
108,5% 5 Trastbank 3,16%
3,49% 0,33%
110,3% 6 Xalq banki 3,12%
3,39% 0,27%
108,5% 7 Savdogar bank 2,94%
3,15% 0,21%
107,3% 8 UT bank 3,34%
3,00% -0,33%
90,0% 9 Xamkor bank 3,02%
2,85% -0,17%
94,3% 10 Kapital bank 1,45%
2,33% 0,87%
160,0% 11 Aloqabank 2,55%
2,19% -0,36%
85,8% 12 Ipak Yo‘li bank 2,21%
2,16% -0,06%
97,4% 13 Universal bank 1,52%
2,11% 0,58%
138,3% 14 Invest Finans Bank 2,86%
1,82% -1,04%
63,6% 15 Turkiston bank 2,67%
1,78% -0,89%
66,5% 16 Ipoteka bank 1,57%
1,63% 0,06%
104,1% 17 KDB Bank Uzbekistan 1,61%
1,49% -0,11%
93,0% 18 Asaka bank 1,41%
1,45% 0,04%
102,9% 19 Caderat 0,47%
1,39% 0,92%
294,6% 20 Qishloq qurilish bank 0,88%
0,83% -0,05%
94,2% 21 Sanoatqurilish bank 0,63%
0,67% 0,03%
105,4% 22 Milliy bank 0,46%
0,51% 0,05%
111,3% 23 Ravnaq bank 0,53%
0,32% -0,20%
61,4% 24 Agrobank 0,31%
0,31% 0,00%
99,9% 25 Mikrokredit bank 0,08%
0,06% -0,02%
78,9% 26 Hi-tech bank 0,96%
0,01% -0,95%
1,3% O‘rtacha % 2,20% 2,32% 0,11% 105,1%
Jadval ma’lumotlarini ko‘radigan bo‘lsak, banklarda aktivlarnig rentabelligi turlicha. Aktivlarning rentabelligi bo‘yicha eng yuqori ko‘rsatkich XATB Davr
23 Tijorat banklarining yillik hisobot ma’lumotlari. 49
bankka tegishli bo‘lsa, eng past ko‘rsatkich ATB Mikrokreditbankka tegishli. Bundan shunday xulosaga kelish mumkinki, banklarda muammoli aktivlar yuqori va ular bankning rentabellik ko‘rsatkichlariga salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Bu o‘z navbatida banklarda muammoli kreditlar aktivlar salmog‘i yuqori ekanligidan dalolat beradi. 10-jadval Mamlakatimiz tijorat banklarida muddati o‘tgan kreditlar tarkibi dinamikasi 24 (31-dekabr holatiga) Ko‘rsatkichlar 2014 y 2015 y mln. so‘m. kreditga nisbatan % da aktivga nisbatan % da mln. so‘m. kreditga nisbatan % da aktivga nisbatan % da 1. Kredit portfeli - jami 24122131 100,00 62,34%
29 693 208 100,00
60,34 shundan:
- muddati o‘tgan qarzdorlik 655155 2,72%
1,69% 827 997
2,79 1,68
2.Nomoliyaviy tashkilotlarga berilgan kreditlar 19 046 816 1,69% 49,22%
1 23 119 377 77,86% 46,98%
shundan:
- muddati o‘tgan qarzdorlik 645 071
2,67% 1,67%
811 360 2,73
1,65 3. Boshqa banklarga berilgan kreditlar - 0,00 0,00 564
0,00 0,00
shundan:
- muddati o‘tgan qarzdorlik - 0,00 0,00 - 0,00 0,00 4. Davlat tashkilotlariga berilgan kreditlar 0,00 0,00
0,00 5399
0,02 0,01
shundan:
- muddati o‘tgan qarzdorlik - 0,00 0,00 258
0,00 0,00
5. Jismoniy shaxslarga berilgan kreditlar 5 075 315 21,04% 13,12%
6 567 869 22,12%
13,35% shundan:
- muddati o‘tgan qarzdorlik 10 084 0,04
0,03 10084
0,04 0,03
24 Ahbor-Reyting” reyting agentliligining ma’lumotlari. 2016y 50
Jadval ma’lumotlarini tahlil qiladigan bo‘lsak, mamlakatimiz tijorat banklari tomonidan turli xil sohalarga kreditlar ajratilgan. Shundan 2014 yilda kredit portfelida muamoli kreditlar 2,79 foizni tashkil etib, o‘tgan yilga nisbatan 0,07f.p.ga oshgan. Shuningdek, jismoniy shaxslarga berilgan kreditlar tarkibida muammoli kreditlar o‘zgarmay qolganligi ushbu yo‘nalishda banklarimiz tomonidan bir qator ishlar qilinishi lozim ekanligi bilan izohlanadi. Bu asosan jismoniy shaxslarni kreditga layoqatlililgini to‘g‘ri baholash lozimligini, kreditga layoqatlilikni belgilashda xalqaro tajribalardan keng foydalanish lozimligini, xususan, “Skoring” usulidan samarali foydalanish orqali jismoniy shaxslar kreditga layoqatliligni to‘g‘ri baholashga erishish lozimligini ko‘rsatmoqda. 2015 yilda esa, banklarning kredit portfelida muammoli kreditlar biroz oshgan. Ya’ni, muammoli kreditlar umumiy kreditlarning 1,69 %ini tashkil etgan. Bu o‘z navbatida muammoi kreditlarning paydo bo‘lishiga sabab bo‘layotgan omillarni kamaytirish va bu jarayonda Bank kengashi va Bank boshqaruvining ma’sulligin yanada oshirishni taqozo etmoqda. 11-jadval O‘zbekiston banklarining aktivlari daromadliligi va effektivligi ko‘rsatkichlari 25 (foiz hisobida) Ko‘rsatkichlar 2010y. 2011y. 2012y. 2013 y 2014 y 1.
ROA 2,2
1,47 1,44
1,59 1,70
2. ROE
12,9 11,42
12,18 13,73
13,86 3.
Sof foizli marja 5,2
4,21 4,13
4,25 4,57
4. Foizli spred 5,1 4,36
4,46 4,54
4,59 5. Foizli daromadlar/Daromad keltiruvchi aktivlar 9,7
9,37 9,6
9,88 10,55
6. Foizli xarajatlar/Foizli xarajatlarni keltirib chiqaruvchi majburiyatlar 4,5 5,01
5,14 5,35
5,97 7.
Daromad keltiruvchi aktivlar/Jami aktivlar 67,8 72,97
72,33 76,22
79,07
25 “Ahbor-Reyting” reyting agentliligining ma’lumotlari.(2011-2015y.) 51
Yuqoridagi jadval ma’lumotlari asosida shuni ko‘rish mumkinki, bank aktivlarining rentabelligi ko‘rsatkichi (ROA) 2010 yilda 2,2 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2014 yilda 1,70 foizni tashkil etgan. Lekin, shuni qayd etish lozimki, 2013 yilga qaraganda bank aktivlarining rentabellik ko‘rsatkichi 2014 yilda 1,59 foizdan 1,70 foizga o‘sgan. Banklarning o‘z kapitali rentabelligi ko‘rsatkichi esa (ROE) 2010 yilda 12,9 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2014 yilda 13,86 foizni tashkil etgan. Banklarning sof foizli marjasi 2014 yilda 2010 yilga qaraganda pasayib, 2014 yilda 4,57 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2010 yilda bu ko‘rsatkich 5,2 foizni tashkil etgan. Bu esa, depozitlar bozorida foiz stavkalarining tushganligini anglatadi. Foizli spred ko‘rsatkichi esa 2014 yilda 2010 yilda qaraganda 0,63 foizli punktga pasaygan. Foizli daromadlarning daromad keltiruvchi aktivlardagi salmog‘i 2010 yilda 9,7 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2014 yilda 10,55 foizga oshgan. Foizli xarajatlarni keltirib chiqaruvchi majburiyatlardagi ulushi esa, 2014 yilda 2010 yilga qaraganda 1,47 foizli punktga oshgan. Daromad keltiruvchi aktivlarning jami aktivlardagi ulushi esa, 2014 yilda 2010 yilga qaraganda oshgan. Ya’ni, 2010 yilda bu ko‘rsatkich 67,8 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2014 yilda 79,07 foizni tashkil etgan. Banklarda korporativ boshqaruvning samaradorligiga ta’sir qiluvchi omillardan biri bu- banklar tomonidan Markaziy bankning iqtisodiy normativlarini to‘la-to‘kis bajarishlari bilan belgilanadi. Chunki mazkur iqtisodiy normativlarning bajarilishi avvalambor, banklarda risklarni oldini olib bank daromadlarii oshishiga zamin yaratsa, boshqa tomondan bank likvidliligin ta’minlash, bank moliyaviy barqarorligini mustahkamlashga xizmat qiladi. Chunki mazkur normativlar o‘z navbatida bank aksionerlarinnig o‘z mulklarining turli xil yo‘qotishlardan xoli ekanligini bildiradi. Tavakkalchilikni chegaralash bo‘yicha belgilangan me’yorlarga rioya etish sharoitida Markaziy bankning 1998 yil 2-dekabrdagi “Tijorat banklari likvidligini boshqarishga bo‘lgan talablar to‘g‘risida”gi 559-sonli Nizomiga asosan likvidlilik me’yoriga va 2000 yil 25-iyuldagi “Tijorat banklari kapitalining etarliligiga qo‘yiladigan talablar to‘g‘risida”gi 949-sonli Nizomi hamda bankning likvidliligini
52
boshqarish bo‘yicha ichki nizom talablariga muvofiq kapitalning etarlilik koeffitsientiga qat’iy rioya etilishi zarur. Kredit portfelining diversifikatsiya qilinganlik darajasini oshirish uchun kreditlar to‘planuvi ustidan nazoratni ta’minlab turish zarur. Quyida ATIB “Ipotekabank” tomonidan 2014 yilda iqtisodiy normativlarning bajarilishini ko‘rishimiz mumkin.
Download 1 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|