Toshkent moliya instituti mikroiqtisodiyot. Makroiqtisodiyot

Yechish. Taklif funktsiyasining umumiy ko’rinishi

QsqaQb*P

Taklif funktsiyasi uchun taklif elastikligi formulasidan foydalanib quyidagini yozamiz:

va Qeq12000.

dan foydalanib quyidagini yozamiz:

bundan esa bq900

Endi aniqlangan va berilgan qiymatlarni taklifning umumiy funktsiyasigako’yib a ning qiymatini aniqlaymiz:

12000qaQ900*8 doll.

bundan aq4800.

Demak, taklif funktsiyasi quyidagi ko’rinishga ega:

Qsq4800Q900*P.

b) Taklif hajmini 20 foizga oshganda



muvozanat shartidan

30600-7600*Pq5760Q1080*P

,

Misol. Shahar metro chiptalarining muvozanat narxi 1doll. Bir kunlik yo’lovchilar soni 21600 kishi. Qisqa muddatli oraliqda talabning narx bo’yicha elastikligi . Taklifning narx bo’yicha elastikligi .

a) Qisqa muddatli oraliqda avtobus chiptalariga bo’lgan talab va taklif funktsiyalari aniqlansin.

b) Faraz qilaylik, benzin narxi oshishi munosabati bilan ko’pchilik yo’lovchilar shaxsiy engil metrodan foydalanmay qo’yishdi. Natijada metrochiptalariga talab 20 foizga oshdi. Chiptalarning yangi muvozanat narxi aniqlansin.

v) Shahar ma’muriyati chiptalarga bo’lgan narxni oshirishni man qildi.

Xulosa

Raqobatlashgan ishlab chiqaruvchilarga berilgan narxlarda qancha miqdorda mahsulot sotishi mumkinligini va iste’molchilarga esa berilgan narxlarda qancha miqdorda mahsulot sotib olishini ko’rsatib beradi. Taklifning taklif chizig’i bo’yicha o’zgarishiga, taklif miqdorining o’zgarishi deyiladi. Taklif miqdorining o’zgarishi, ya’ni taklifning taklif chizig’i bo’yicha o’zgarishi, faqat narx ta’siri ostida bo’ladi. Narxdan boshqa taklifga ta’sir qiluvchi omillar taklif chizig’ini unga pastga yoki chapga-yuqoriga siljitadi. Taklif chizig’ining o’zini o’ngga yoki chapga siljishiga taklifning o’zgarishi deyiladi.

Bozor muvozanati bozor tizimining shunday holatini bildiradiki, bu holatda talab va taklif bir-biriga teng bo’ladi. Muvozanat nuqta muvozanat narxni va muvozanat mahsulot miqdorini bildiradi. Bu nuqtada tovar tanqisligi ham, ortiqcha tovar ham bo’lmaydi.

Elastiklik - bir o’zgaruvchining boshqa bir o’zgaruvchi ta’siri ostida o’zgarishini o’lchaydigan o’lchov; aniqroq qilib aytganda, biror o’zgaruvchining bir foizga o’zgarishini natijasida boshqa bir o’zgaruvchining ma’lum foiz miqdorga o’zgarishini ko’rsatadigan sondir. Ma’lumki, talab va taklif chiziqlarining yotiqligi, ularning elastiklik koeffitsientlari miqdorining qzgarishiga ko’ra o’zgaradi. Talab va taklifning elastik yoki elastik bo’lmasligi soliq yukining iste’molchi va ishlab chiqaruvchilar o’rtasida qanday gaqsimlanishini, ya’ni soliqning qancha qismini iste’molchi va qancha qismini ishlab chiqaruvchi to’lashini aniqlab beradi.