Тошкент молия институти ризаев нурбек кадирович

4-Масала. Ишлаб чиқариш жараёни ҳисоби.
8-жадвал
Хўжалик муомалаларини қайд этиш журнали

Т.р	Хўжалик муомалаларининг мазмуни	Сумма	Дебет	Кредит
1.	Қуйидаги маҳсулотларни ишлаб чиқариш учун материаллар сарфланди: а) «А» маҳсулотини ишлаб чиқариш учун: жун газлама 100 метр*3450 сўм, ипак газлама 50 метр*1840 сўм
	б) «Б» маҳсулотини ишлаб чиқариш учун: жун газлама 25 метр*3450 сўм, ипак газлама 10 метр*1840 сўм
	c) Умумишлаб чиқариш эҳтиёжи учун сарфланди: картон қутилар 100 дона*183 сўм, ўраш буюми 5 кг*2500 сўм
2.	Ишчи ва ходимларни ташиш учун ёқилғи сарфланди: А) ишчиларни автобусда ташиш учун (бензин А-80 2000 л) Б) маъмурият ходимларини автомобилда олиб юриш учун (бензин А-91 1000л)
3.	Корхона ишчи ва хизматчиларига иш ҳақи ҳисобланди: а) «А» маҳсулотини ишлаб чиқарган ишчиларга б) «Б» маҳсулотини ишлаб чиқарган ишчиларга c) Умумишлаб чиқариш ходимларига д) Бошқарув ходимларига	800000 1 000 000 300 000 1 200 000
4.	Асосий воситаларга амортизатсия ҳисобланди: 1) ишлаб чиқариш ускуналарига 2) умумхўжалик аҳамиятидаги асосий воситаларга	282000 100000
5.	Қуйидаги мақсадлар учун электренергия сарфланган: 1) ишлаб чиқариш эҳтиёжлари учун 2) умумхўжалик эҳтиёжлари учун	30680 10000
6.	Ишлаб чиқарилган «А» ва «Б» маҳсулотларига ёрлиқлар тайёрлаш ва ўрнатиш учун пудрат ташкилотининг хизматидан фойдаланилган: «А» маҳсулот бўйича «Б» маҳсулот бўйича	32800 49200
7.	Ишлаб чиқарилган маҳсулотлар режа таннархида омборга қабул қилинди: «А» маҳсулоти – 100 дона 21778 сўмдан «Б» маҳсулоти – 100 дона 26500 сўмдан	2177800 2650000
8.	Умумишлаб чиқариш харажатлари ҳисобдан чиқарилди ва тақсимланди (бунинг учун умумишлаб чиқариш харажатларини тақсимлаш ведомостидан фойдаланилади) «А» маҳсулот бўйича «Б» маҳсулот бўйича
9.	Ишлаб чиқарилган маҳсулотларнинг ҳақиқий таннархи аниқланди ва тузатиш ўтказмалари берилди (бунинг учун маҳсулотларнинг ҳақиқий таннархи калкулятсияси жадвалидан фойдаланилади): «А» маҳсулот бўйича «Б» маҳсулот бўйича

Умумишлаб чиқариш харажатларини тақсимлаш учун қуйидаги шаклдан фойдаланилсин (асосий иш ҳақига нисбатан):

9-жадвал
Умумишлаб чиқариш харажатларини тақсимлаш ведомости

Маҳсулот тури	Асосий иш ҳақи		Тақсимланадиган умумишлаб чиқариш харажатлари
	Сумма, сўм	Улуш, %
«А»
«Б»
Жами		100

Ишлаб чиқарилган маҳсулотларнинг ҳақиқий таннархини аниқлаш учун қуйидаги шаклдан фойдаланилсин:

10-жадвал
«А» маҳсулот ҳақиқий таннархининг калкулятсияси

Харажат моддалари	100 дона маҳсулот			Бир бирликка
	Режа бўйича	Ҳақиқат	Оғиш (+,-)		Режа бўйича	Ҳақиқат	Оғиш (+,-)
Материаллар	400000				4000
Иш ҳақи	750000				7500
Ижтимоий суғурта	232500				2325
Умумишлаб чиқариш харажатлари	745098				7450,98
Бошқа харажатлар	50202				502,02
Жами ишлаб чиқариш таннархи	2177800				21778

11-жадвал
«Б» маҳсулот ҳақиқий таннархининг калкулятсияси

Харажат моддалари	100 дона маҳсулот			Бир бирликка
	Режа бўйича	Ҳақиқат	Оғиш (+,-)	Режа бўйича	Ҳақиқат	Оғиш (+,-)
Материаллар	110000			1100
Иш ҳақи	1050000			10500
Ижтимоий суғурта	325500			3255
Умумишлаб чиқариш харажатлари	1117647			11176,47
Бошқа харажатлар	46853			468,53
Жами таннарх	2650000			26500

Вазифа.

1. 
   Берилган хўжалик муомалаларига бухгалтерия ўтказмалари тузилсин (номаълум суммалар топилсин).
   
2. 
   Умумишлаб чиқариш харажатларини тақсимлаш ведомости тузилсин.
   
3. 
   «А» ва «Б» маҳсулотларининг ҳақиқий таннархи калкулятсияси тузилсин.
   

5-Масала. Сотиш жараёни ҳисоби.
12-жадвал
Корхонада амалга оширилган хўжалик муомалалари

Т/р	Ҳўжалик муомаларининг мазмуни	Сумма	Дебет	Кредит
1	Харидорларга тайёр маҳсулотлар жўнатилди: “А” маҳсулоти 100 дона, 30000 сўм “Б” маҳсулоти 100 дона, 33000 сўм
2	Сотилган маҳсулотнинг сотиш баҳоси ҚҚС ҳисобланди (20%) “А” маҳсулоти бўйича “Б” маҳсулоти бўйича
3	Тайёр маҳсулотни харидорларга жўнатиш учун темир йўл стантсиясига қадар олиб бориш билан боғлиқ бўлган харажатлар тўлашга қабул қилинди	200000
4	Харидор стантсиясига қадар тайёр маҳсулотни ташиш бўйича қарздорлик ҳисобланди	1500000
5	Харидорлардан пул келиб тушди: а) “А” маҳсулоти бўйича б) “Б” маҳсулоти бўйича c) темир йўл харажатлари	1500000
6	Тайёр маҳсулотни темир йўл стантсиясига ташиган автотранспорт ташкилотига тўланди	200000
7	Сотилган маҳсулотнинг ҳақиқий таннархи ҳисобдан чиқарилди: “А” маҳсулоти 100 дона “Б” маҳсулоти 100 дона
8	Ҳисобот даври охирида маҳсулот сотишдан олинган тушум якуний молиявий натижага ўтказилди	10950000
9	Бюджетга фойдадан солиқ ҳисобланди	64375
10	Бюджетга ҚҚС ва фойда солиғи ўтказиб берилди
11	Фойда ҳисобидан тўланадиган солиқлар бўйича харажатлар якуний молиявий натижага ўтказилди	64375
12	Ҳисобот даврини якуний молиявий натижаси аниқланди ва тақсимланмаган фойда ҳисобварағига ўтказилди

Вазифа. Берилган хўжалик муомалаларига бухгалтерия ўтказмалари тузилсин (номаълум суммалар топилсин).

ТЕСТ САВОЛЛАРИ

1. 
   Бухгалтерия ҳисобида баҳолаш - …..
   

1. 
   хўжалик маблағлари, мажбуриятлар ва хўжалик жараёнларини пул ўлчов бирлигида акс эттириш усулидир.
   
2. 
   маблағ ва улар ташкил топиш манбалари ҳам миқдор, ҳам хажм жихатдан акс эттириш усулидир.
   
3. 
   хўжалик маблағлари, мажбуриятлар ва хўжалик жараёнларини меҳнат ўлчов бирлигида акс эттириш усулидир.
   
4. 
   хўжалик маблағлари, мажбуриятлар ва хўжалик жараёнларини натура ўлчов бирлигида акс эттириш усулидир.
   

Баҳолашнинг реаллиги нима?

1. 
   Хўжалик маблағларига киритилган меҳнат сарфларининг ҳақиқий миқдорини пул кўрсаткичида акс эттиришдир.
   
2. 
   Корхона бухгалтериясини баҳолаш.
   
3. 
   Хўжалик юритувчи субектлар ҳақида маълумотларни баҳолаш.
   
4. 
   Хўжалик маблағларини баҳолаш.
   

2. 
   Хўжалик маблағлари ва жараёнларини қайси ўлчов умумлаштириб кўрсатади?
   

1. 
   Натура ўлчови
   
2. 
   Меҳнат ўлчови
   
3. 
   Пул ўлчови
   
4. 
   Қиймат ўлчови
   

3. 
   ТМЗларни баҳолаш қайси БҲМС билан тартибга солинади?
   

1. 
   1 – БҲМС
   
2. 
   5 – БҲМС
   
3. 
   15 – БҲМС
   
4. 
   4 – БҲМС
   

4. 
   Калкулятсия нима?
   

1. 
   Харажатларни баҳолаш
   
2. 
   Таннархни ҳисоблаб топиш усули
   
3. 
   Тайёр маҳсулотнинг сотиш баҳосини аниқлаш
   
4. 
   Молиявий натижаларни аниқлаш
   

5.