- Анкета орқали кузатишда саволлар ёзилган варақалар кузатиш бирликларига тарқатилиб, улар тўлдирилгандан сўнг йиғиштириб олинади ва умумлаштирилади. Бундай кузатиш жамоатчилик фикрини аниқлашда ва айниқса, бозор иқтисодиёти шароитида айрим ҳодиса ва воқеалар бўйича махсус мустақил экспертларнинг фикрларини билишда яхши натижа беради.
3-савол: Статистик кузатиш шакллари ва турлари - Монографик тасвирлаш деганда тўпламнинг бир бўлагини ҳар томонлама ва чуқур ўрганиш тушунилади.
- Масалан, саноат тармоғида 104 та корхона бор, шундан 4 таси жуда ҳам илғор. Нима сабабдан илғор эканлигини билиш ва уларнинг илғорлик тажрибасини бошқа корхоналарга ёйиш ва оммалаштиришда қўлланилади.
3-савол: Статистик кузатиш шакллари ва турлари - Асосий массивни кузатишда ўрганилаётган белги умумий ҳажмининг ўзгаришига олиб келадиган энг салмоқли ўрин тутган бирликлар ажратиб олиб ўрганилади. Масалан, шаҳарда 150 та озиқ-овқат дўкони бўлиб, шундан 15 таси товар айланмасининг 70-80 фоизини беради. Демак, 150 та озиқ-овқат дўконининг барчасини ўрганиб ўтирмасдан, 15 та дўконни ўрганиб, шаҳарда озиқ-овқат савдоси қандай ташкил қилинганлиги ҳақида хулоса чиқариш мумкин.
3-савол: Статистик кузатиш шакллари ва турлари - Танлаб кузатиш - бош тўпламдан бир қисмини танлаб олиб текшириш.
- Агар кузатишнинг бу тури тўғри ташкил қилинса, қисман кузатишнинг турлари ичида умумий тўплам ҳақида энг яхши маълумотлар тўплаб, тўла-тўкис ва аниқ фикр юритиш имконини беради.
- Бу кузатиш туридаги асосий масала - танлама тўпламнинг репрезентативлигини (ваколатлилигини) таъминлашдир.
3-савол: Статистик кузатиш шакллари ва турлари - Агар танлаб олинган тўпламда бош тўпламнинг муҳим хусусиятлари намоён бўлса, у тўплам репрезентатив дейилади. Репрезентативликни таъминлаш танлаш усулларини тўғри белгилашга боғлиқдир. Статистикада тасодифий, типик, механик ва сериялаб танлаш усуллари мавжуд.
Do'stlaringiz bilan baham: |
